Matteus 2: 15-18 januari 2016

Ps.116:1-3.10; Gk.138; Mat.2:13-23 (15-18); Opw.574; Ps.32:1,5; LB.473:1,3,7,10
Vredevorst op de manier van het Lam!
1. Ik hoop dat je goede feestdagen/vakantie hebt gehad. De vraag is hoe je ‘het goede’
vasthoudt. Dat is ook de vraag als die prachtige woorden en ontmoetingen rondom de
geboorte uitlopen op een vluchtend jong stel met baby en een kindermoord…
2. Jozef komt nu meer in beeld en we zien hem als iemand die gehoorzaam zijn weg
gaat, zelfs de moeilijke tocht naar Egypte. Matteus, die schrijft voor christen-joden
verwijst veel naar het O.T. en de vervulling ervan in het N.T. Hier wordt duidelijk
gemaakt dat de eerste uittocht uit Egypte God niet heeft gebracht wat Hij ervan gehoopt
had. In Hosea 11 (tere woorden!) wordt daarom o.a. gesproken over een terugkeer naar
Egypte. Dit kan ook staan voor de ballingschap elders (Hosea 11:5). Dan is er weer een
uittocht uit Egypte nodig en die komt er met Jezus, na de dood van Herodes. Wat is God
blij als eindelijk de echte (!) geliefde Zoon Egypte verlaat. Jezus doet het overnieuw en
goed: nu breekt een mooie tijd aan! Leven in het beloofde land onder een goede Koning.
3. Als Herodes hoort dat de nieuwe koning niet te vinden is, laat deze bruut alle (zo’n 1520) peuters doden in Betlehem. Ook hier ziet Matteus O.T.-woorden in vervulling gaan.
Rachel stierf toen zij van Ben-Oni (Ben-jamin) beviel. Als het volk in ballingschap
gevoerd wordt, wordt Rachel symbolisch weer opgevoerd (Jer.31:15) als wenend over de
deportatie van haar kinderen. Maar hier klinkt ook de belofte van terugkeer en komt er
een einde aan het diepe verdriet (Jer.31:16vv.). Mat.2 belooft dat dit nu gaat gebeuren.
4. Hoe houd je het goede van Kerst vast terwijl de wereld, mensen, inclusief jezelf, nog
zo vaak tegenvallen? Zie in Mat.2 dat de Here achter de schermen aan het werk is om
zijn koninkrijk te vestigen, op zijn manier! De vernedering van Jezus-op-de-vlucht past
hier bij. Als Hij straks in vernedering zijn weg gaat naar Golgotha, als de geliefde Zoon,
verdient Hij, op de manier van het Lam, de vrede voor al Gods geliefde kinderen. In een
wereld vol geweld weten wij van vrede, proberen wij vol te houden en lief te hebben.
Gesprekspunt, kindfragment, citaten, bijbelrooster
1. 2016: een jaar van de Here God. Om te leven, lief te hebben, te geloven, het van Hem
te verwachten. Samen onderweg te zijn en het vol te houden. Doe/ga je mee?
2.  Voor de kinderen: w . s h . t m . . i met O . d en N . . uw? L . kk . r
opgebleven? M . rg . n w . . r n . . r school! V . . l g . . ds gew . nst. G . . . . . . s!
3. ‘In de kern van het kerstverhaal in het evangelie van Matteus zien we een baby die zo’n grote
bedreiging vormt voor de machtigste man in de regio, dat hij de kinderen van een compleet dorp
vermoordt om van hem af te komen. Ook in het kerstverhaal van Lucas wordt de centrale rol
ingenomen door een baby die de heer van de hele wereld zal worden. Als de Romeinse keizer dat
eens wist. Al na één generatie worden zijn volgelingen vervolgd door het keizerrijk, omdat ze een
gevaar schijnen te zijn voor de orde in de samenleving. Wat je verder ook zegt over Jezus, de
mensen vonden hem vanaf zijn geboorte een bedreiging. Hij verstoorde hun machtsspelletjes en
onderging het gebruikelijke lot van mensen die dat doen. De schaduw van het kruis valt in feite
vanaf het eerste moment over het verhaal. Jezus wordt geboren met een prijs op zijn hoofd’
4. ‘Kijk, de komst van de Here Jezus is niet zomaar poging numero zoveel van een of andere god
om de wereld te heroveren. Zijn komst is alles of niets. Tot nu toe had God steeds mensen zoals jij
en ik ingeschakeld: profeten, priesters, koningen. En dat was steeds mislukt. Dus komt Jezus, een
mens zoals jij, en tegelijk compleet anders dan jij, want: God. Kijk, God is de God van geloof, hoop
en liefde, van vrede, barmhartigheid en recht. Hij vindt dat die dingen belangrijker en groter en
sterker zijn dan macht en haat en egoïsme. Dat vindt Herodes niet en dat vindt de duivel niet en
dat vinden er nog heel wat niet, dus wordt God erom aangevallen. Maar als Hij met geweld zou
reageren op geweld en met haat op haat en op egoïsme met nog groter egoïsme, wie heeft er dan
gewonnen? De haat. God wil winnen, dus God gaat winnen. Maar Hij kan dat alleen door voor liefde
en weerloosheid te kiezen, totdat de dood er op volgt. [12] Als Hij dan toch de sterkste blijkt, dan
heeft Hij echt gewonnen, niet op de manier van zijn vijand, maar op zijn eigen manier’
5. Bijbelrooster: zondag uit de ‘tranenprofeet’ Jer.8:18-9:15; en als bemoediging 31:1-9;
maandag Jer.31:10-17; dinsdag Jer.31:18-34; woensdag Genesis 35:16-29; donderdag Hosea 11;
vrijdag Hosea 8:11-16; zaterdag Openb.12:7-17. Liefhebbers: Jer.2:17; 40:1; 43; Jesaja 53
Ds.G.J.Klapwijk, Zwolle-Berkum, 3 januari 2016
Vredevorst op de manier van het Lam!
Blok 1.
Jongens en meisjes: wie van jullie heeft het nog gezien en gehoord: het carbid schieten?
Even over praten en of ze nog misselijk zijn geweest….
En dat nu alles weer z’n gewone gangetje gaat. ..
Tot over een heeeeeeeele poos het weer Adventstijd wordt in de kerk en ze misschien
weer aan de slag gaan met een musical.
Met iets van… wat verandert er nu eigenlijk.
Wat heb je eigenlijk aan al die mooie dagen, feesten, musical?
In de wereld gebeuren nog steeds hele moeilijke dingen en er zijn nog steeds heel veel
vluchtelingen in deze wereld.
Dan wat algemener (richting volwassenen):
Goede dagen gehad? Iedereen weer een goed nieuw jaar gewenst?
En… 2016…. Hoe sta je erin? Hoe sta je ervoor?
Hoe zit het met je verlangen?
Je verlangen als bruid (ik link aan Oudjaarspreek over Op.22:20)?
Lukt het om al het goede van deze dagen vast te houden?
Die vraag kan ook bij je opkomen als je de Bijbel gaat lezen over het kerst-evangelie.
Hoe indrukwekkend, hoe bijzonder….
Wat een wonderen! Wat een woorden!
Maar het is allemaal nog niet gebeurd en gezegd of je ziet een jong stel op de vlucht.
Een vluchtelingenechtpaar met een klein kindje.
En wat is zij nog jong, haast nog een meisje…
Asielzoekers, midden in de nacht er vandoor. Om je vege lijf te redden…..
En vrij snel daarna een brute slachtpartij in Betlehem.
Waarschijnlijk zijn er tussen de 10 en 20 peutertjes vermoord….
Wie gelooft er dan nog in ‘vrede op aarde’?
Wat moet je ermee?
Is dat nu Evangelie?
Zullen we eens wat beter kijken en luisteren naar deze bijbelwoorden uit Mat.2.
En als het goed is zullen we dan Evangelie ontdekken maar ook dat er in deze wereld nog
steeds lijden is.
Blok 2 In het kerstverhaal zie je heel veel aandacht naar Maria gaan.
En in deze geschiedenis zie je ook veel meer Jozef in beeld.
Jozef die de taak die God hem gaf op zich heeft genomen, en zijn verantwoordelijkheid
neemt. En zo ook door God wordt ingeschakeld.
Jozef die luistert en doet wat hem wordt gezegd en gevraagd.
Ook als het moeilijk is. En wat zag hij ervan op dat moment?
Wat begreep hij ervan? Toch bijna niets?
Zoals een vlucht middenin de nacht, helemaal naar Egypte.
Geen kleinigheidje, maar hij ging, met ‘het kind’ en zijn moeder.
Daarin ligt de eerste winst voor ons als we in zijn spoor verder gaan.
Je kunt ervoor kiezen om gehoorzaam te willen zijn, ook als je (nog) niet alles begrijpt.
Idee?
En hoor je verder hoe het hier wordt gezegd? Alle aandacht naar ‘het kind’.
Net als in vs.13 en vs.20 en vs.21… HET KIND!
Naar Egypte….
Heb je je wel eens gerealiseerd dat onze Heiland de eerste twee jaar van zijn leven in
Egypte heeft gewoond?
Dat hij daar heeft leren lopen en leren praten?
En hoe zou dat geweest zijn toen ze daar kwamen?
Waren ze welkom of stonden de Egyptenaren massaal bij de grens te roepen ‘vol is vol’?
En waren ze daar veilig?
Of zouden ze ‘het kind’ in een biezen mandje in de Nijl moeten laten drijven omdat daar
ook iemand was die jongetjes wil vermoorden?
O nee… .dat wat een andere keer….
Vluchten naar Egypte: daar zit een diepe gedachte achter.
En omdat Matteus schreef voor christenen uit het jodendom was voor hen het O.T.
bekend en hij verwijst ook heel nadrukkelijk expliciet naar het O.T.
Hoe vaak lees je niet bij hem ‘en zo werd vervuld’…
Mooi om je daaraan vast te klampen! Het gebeurt echt.
Beloften worden vervuld, zeker weten, tot de laatste toe!
Geloof je dat ook nog….?
Naar Egypte….
Er waren dichterbij ook veilige gebieden. Bijv. het Over-Jordaanse…
En was meegaan met de wijzen uit het Oosten, die zo vol eerbied waren voor het kind,
geen aantrekkelijker optie?
Nee, het moest Egypte worden, legt Matteus uit.
Egypte.
Die vreselijke fase in het leven van het volk Israel.
Maar gelukkig, uiteindelijk weer bevrijd uit het slavenhuis en naar het beloofde land
gebracht.
Gods oogappel, Israel, Gods geliefde kind weer vrij: eindelijk!
Zoals het bedoeld is; zoals het hoort.
Maar ja, wat heeft het nu uiteindelijk opgeleverd?
Niets!
Want ipv gelukkig leven vol vertrouwen op de Here God gaan ze daar gewoon weer hun
eigen, eigenwijze gang….
Een ontrouwe bruid, een eigenwijs meisje die achter iedereen aanloopt, maar nauwelijks
gericht is op de Here God: wat een drama!
Dat raakt de Here zo. Daarover lees ik in Hosea 11.
Tere woorden waar de HERE veel van Zichzelf laat zien.
Toen Israel nog een kind was, had ik het lief.
Uit Egypte heb ik mijn zoon weggeroepen….
En direct erachter aan: hoe harder ze geroepen werden, hoe meer ze hun eigen weg
gingen. Ze brachten offers aan de Baals en branden wierook voor godenbeelden.
Terwijl Ik het toch was die Efraïm (soms een ander woord voor Israel. Efraïm is de
grootste stam) leerde lopen en hem op mijn arm nam…
Mooi beeld, vind je ook niet, maar hoe teleurstellend voor Hem!
En dan in Hosea 11:5 die vraag van de Here…
En je merkt een diepe emotie bij de Here God!
Een vraag die je door merg en been gaat.
Zouden zij niet naar Egypte terugkeren, zou Assyrie niet over hen heersen, nu zij
weigeren naar mij terug te keren?
Hoor je? De optie van ‘stuur ze maar weer terug naar Egypte’.
En het feit dat hier Assyrie in één adem wordt genoemd betekent dat de wegvoering in
ballingschap staat voor de terugkeer naar Egypte.
In elk geval weg uit het beloofde land want het leven daar heeft niet gebracht wat God
daarvan had verwacht. Wat een teleurstelling!
Maar dat zou betekenen dat het leven van Gods volk er eentje is van leven in een cirkel.
Een vicieuze cirkel. Het levert niets op.
Uit Egypte. Terug naar Egypte….
Maar dat kan niet! Gods geliefde kind leven onder vijandige overheersing.
Dat is Gods eer te na. Zijn volk zal het goed hebben en Hem ervoor eren.
Daar is het om begonnen; dat zal gaan gebeuren.
En dat wordt vervuld in Mat.2. Straks als Herodes dood is.
‘Uit Egypte heb Ik mijn Zoon geroepen’ en wat klinkt dat verwachtingsvol.
Nu komt de lieveling weer terug uit Egypte en wordt het leven weer mooi.
Alle beloften over het volk Israel uitgesproken worden weer wakker.
Een volk dat zal leven met een koning die heerst tot in eeuwigheid.
Een koning die vrede brengt en zorgt voor de kudde.
Ja, als je het wilt zien, dan ga je het zien. Met Kerst en daarna!
Gods lieve Zoon doet het over en Hij doet het goed, voorgoed.
Geen kans meer op ontrouw en mislukking.
De ontrouw en zonde wordt weggedragen door de Zoon en onze Hemelse Vader ziet ons
voortaan ‘in Christus’ en wat zijn we dan mooi!
Is het dan vanaf dat moment allemaal goed en mooi en gelukkig en vredig en…?
Nee, zeker niet, en dat heeft te maken met de aard van het Koninkrijk van God.
Het Koninkrijk is er al wel en het is er ook nog niet helemaal.
Daarom is er ook nog steeds lijden in deze wereld, nog wel…
Dat koninkrijk van God, zo bijzonder.
Ik kom er nog op terug als het gaat om de manier waarop deze Koning zijn koningschap
waarmaakt. En kijk bijvoorbeeld maar eens naar wat er in ditzelfde gedeelte uit Mat.2
verteld wordt.
Blok 3.
Als ‘bruid’ horen we over de ‘Bruidegom’ en daarna komt de bruut Herodes weer in
beeld.
Een vreselijke wrede heerser die naarmate hij meer macht kreeg, meer paranoia werd.
Die niet schroomde allerlei mensen uit de weg te ruimen.
O.a. zijn eigen vrouw omdat hij haar ervan verdacht mee te hebben gedaan in een
complot tegen hem. Die 2 zonen van hem liet doden en nog veel meer slechts heeft
gedaan. Een koning die bedacht had dat, na zijn dood, er een aantal mensen gedood
moesten worden zodat hij zeker wist dat er gerouwd werd bij zijn dood….
Vreselijk, wat een bezetenheid! Hoe vernietigend.
En hoor eens wat er gebeurt als hij ontdekt dat de wijzen uit het oosten niet meer bij
hem terugkomen.
Hij had hen gevraagd aan hem te komen vertellen waar de nieuwe koning geboren was.
Dan zou hij ook hulde kunnen gaan brengen.
Maar, gewaarschuwd in een droom, kregen de wijzen door dat ze dit maar niet moesten
gaan doen.
Herodes is zo door haat getekend dat hij, hoe dan ook, ervoor wil zorgen dat deze
nieuwe koning geen kans van slagen heeft.
Herodes is hier zelf al een oude man is.
Het is hier zo’n 2 jaar voordat hij sterft.
Hij zou er dus helemaal geen last meer van hebben als er een nieuwe koning zou komen
die over een heel aantal jaren zou kunnen gaan regeren.
Niks mee te maken: dit kind moet dood!
En als je in elkaar steekt zoals Herodes in elkaar steekt dan neem je het ook niet te nauw
in je wreedheid.
Het is lastig in te schatten wanneer die wijzen de ster hebben gezien, of het daarbij ging
om de geboorte van een koning of dat iemand in verwachting raakte van een koning.
Hoeveel tijd is er overheen gegaan?
Hoe oud zou het kleine prinsje al kunnen zijn: al ruim een jaar?
Nou, weet je wat, alles onder de 3 jaar moet gedood worden.
We nemen een ruime marge, een kindje meer of minder maakt niet uit…De bruut!
Je kunt zo’n soldaat ook niet op pad sturen met een checklist van het kinderbureau om
de leeftijd vast te stellen.
Alle jongetjes die al wat heen en weer kunnen drentelen: dood hen.
Er is onderzoek naar gedaan en het zal waarschijnlijk om een aantal van tussen de 10 –
20 jongetjes zijn gegaan.
Dat zijn er heel wat minder dan ik lang heb gedacht maar nog steeds veel te veel.
Elk leven dat vernietigd wordt is er eentje te veel.
Wat een zinloos drama!
Jazeker, jazeker, ….. en toch…..
Ik hoor Matteus opnieuw zeggen dat hier een diepe gedachte uit het O.T. wordt vervuld.
Dus niet alleen maar een zinloze moordpartij maar ergens ook iets over God die ‘het
kwade goed maakt’….
En voor alle duidelijkheid: God vermoordt deze jongetjes niet!
Voordat je onmiddellijk begint om de Here God ter verantwoording te roepen….
Maar wat valt er dan nog voor goeds te zeggen over deze geschiedenis?
Nou, hier gaat in vervulling, zegt Matteus, wat Jeremia al heeft gesproken eeuwen
geleden.
‘Er klonk een stem in Rama, luid wenend en klagend. Rachel beweende haar kinderen en
wilde niet worden getroost, want ze zijn er niet meer’
Hoe zat het ook alweer met Rachel?
Rachel, de vrouw van Jakob, die zo moeilijk kinderen kon krijgen.
Uiteindelijk kreeg ze eerst Jozef en stierf bij de geboorte van haar tweede kind.
Het kind dat ze Ben-Oni (zoon van mijn ongeluk) noemde maar Jakob noemde hem BenJamin (gelukskind). Wat een verdriet, wat een tranen!
Als je beseft dat Jakob later Israel wordt genoemd, dan zou je kunnen zeggen dat Rachel
symbool staat voor al het verdriet van ‘moeder Israel’ over wat haar kinderen
meemaken.
En vanuit die gedachte voert Jeremia haar weer op als de huilende moeder.
En hij plaatst haar in Rama, de grensplaats tussen het twee- en het tienstammenrijk.
De centrale plek waar vanuit de ballingschap richting Babel goed te zien was.
Wat een straf van God en wat een verdriet als je dat voor je ogen ziet gebeuren.
Wat heeft de profeet Jeremia hier zelf ook aan geleden!
De ‘kinderen van Israel’ worden weggevoerd.
Maar wat mocht hij tegelijkertijd ook profeet zijn van het Evangelie, goed nieuws.
Want in die hele verdrietige periode van de wegvoering in ballingschap lees ik in
Jer.31:16 bemoedigende woorden: ‘maar dit zegt de HERE: huil niet langer, droog je
tranen. Ze keren terug uit het land van de vijand. Je hebt een hoopvolle toekomst. Je
kinderen keren naar hun eigen land terug, spreekt de HEER.
De christen-joden die dit evangelie hoorden kenden vast het bijbelgedeelte waar Matteus
naar verwijst. Zeker na de ballingschap zullen ze hier regelmatig van genoten hebben.
Ja, het is waar: God heeft zijn kinderen weer teruggebracht uit ballingschap!
Wat zal er gehuild zijn in Betlehem, vanwege dat wat de bruut Herodes had laten doen.
Om dat jongetje uit je eigen gezin, of dat grappige kleine mannetje bij de buren.
Het hele dorp was diep ontzet en er zal tijdenlang gehuild en gerouwd zijn.
Maar Matteus zet het hier in een bepaald perspectief.
Daar wordt het verdriet niet minder van maar daarmee is het in elk geval niet alleen
maar zinloos verdriet. Er komt een boodschap van hoop in mee.
Dat moment dat Jezus uit Egypte wordt geroepen wordt hier gekoppeld aan het feit dat
het volk weer uit ballingschap terug gebracht zal worden.
Want nu is de volmaakte, de liefdevolle, de gehoorzame zoon uit Egypte teruggekomen!
Nu worden alle beloften van leven in het beloofde land vervuld: het gaat echt gebeuren.
Blok 4. Ja, maar wat hebben die vaders en moeders in Betlehem hier aan?
Wat heeft het vluchtende Syrische echtpaar met hun kleine kindje hier aan?
Wat heb je aan dit goede nieuws als in 2016 er weer mensen, veel mensen, zullen gaan
sterven. Waarvan heel wat door ‘zinloos geweld’?
Nou, Matteus geeft je heel wat in handen.
Bijv. door toch maar steeds te blijven geloven dat God achter de schermen aan het werk
is.
Je ziet hier op aarde een vluchtend jong stel, met een kindje.
Op weg naar Egypte. Je ziet een moordpartij in Betlehem.
Zinloos, wreed. Het lijkt allemaal zo willekeurig.
Ja, maar God ‘maakt het kwade goed’ (zo Psalm 121 in de berijming).
Wij kijken tegen de onderkant van een borduurwerk en begrijpen er niets van.
Maar God is aan het werk. Hij is bezig al zijn beloften te vervullen.
Maar niet door kracht, noch door geweld, maar door de heilige Geest!
Dat vraagt om geloof!
En Matteus nodigt je uit om dit te geloven, te blijven geloven, opnieuw te gaan geloven.
En je wordt opnieuw uitgenodigd om stil te staan bij de manier waarop God zijn rijk op
aarde gaat brengen.
En daarvan is straks ook weer zoveel te zien als we verder gaan lezen in de evangeliën.
Over dat wat er na Jezus’ geboorte allemaal nog gaat gebeuren.
Dan is de vlucht naar Egypte heel typerend voor zijn manier van werken.
Het is de weg van de vernedering, van de verberging, van het lijden.
De Zoon van de Allerhoogste op de vlucht voor koning Herodes.
Hij kan nog niets. Moet meegenomen worden in de haast door zijn ‘aardse vader’.
Vergis je niet. Dat is zijn stijl. Koninklijk laat Hij het allemaal met zich doen.
Om zo de beloofde Zoon van David te kunnen zijn.
Om te kunnen redden. Om te kunnen zorgen. Om over te kunnen doen.
Om te kunnen betalen. Om te kunnen geven, te kunnen liefhebben.
Kijk even 33 jaar verder….
Op weg naar Golgotha. Bespot, geslagen, vernederd.
Wat een tranen zullen er gevloeid hebben. Door zijn moeder.
Door hen die van Hem hielden.
Hun hoop hield op. Hun dromen vielen in duigen.
NEE! Hier wordt de weg gebaand om weer bij God te kunnen komen.
Om weer kind van God te kunnen zijn.
Een kind dat leeft in het beloofde land.
Een land van vrede en geluk. Een land waar het leven goed is.
Waar geen angst is en mensen niet hoeven te vluchten.
In beginsel is dat gerealiseerd door zijn lijden, sterven en opstanding.
De vervulling laat nog op zich wachten.
We leven in de periode van 1260 dagen (oudjaarspreek over Op.22:20).
Klamp je vast aan Gods beloften.
Bemoedig elkaar ermee als je soms terneer geslagen bent door alles wat er gebeurt.
In je eigen leven, of in de samenleving. Doen?
Gods beloften zijn vervuld (lees Matteus) of worden nog vervuld.
En als ik daar aan denk, dan zie ik zie een vluchtend jong echtpaar met een baby uit
Syrië. En grote delen van Engeland die worden overstroomd.
Ik zie het klimaat in de war en een dreigende hongersnood in Iran.
Ik zie een steeds groter verschil tussen armen en rijken in deze wereld.
Op een dag zal blijken dat vervuld wordt wat Matteus schrijft in Mat.24:3-14 (voorlezen).
Wat hebben we een geweldige God.
Een liefdevolle God die ons steeds weer opzoekt.
Die overdoet waar wij tekort schoten.
Die zijn geliefde Zoon heeft gestuurd om te zorgen voor vrede.
En zo gaan we 2016 in.
Ik hoop vol verwachting. Dat het moment van Jezus’ terugkomst niet alleen zijn
verlangen is maar een wederzijds verlangen.
En ondertussen leven we met hoop, hebben we lief en houden we vol.
Laten we bidden…..