`Feel good`-spektakel als opening van nieuw Nationale Toneel

‘Feel good’-spektakel als opening van nieuw Nationale Toneel Gebouw
Het vierkleurenpalet
van ‘Hollandse Spoor’
“Het wordt een ‘feel good’-voorstelling”, zegt Johan Doesburg, en plakt er met een grijns
achteraan: ”Een beetje lastig voor mij, want ik houd nogal van het zwarte, het negatieve,
van exploderen”. Een zin tussen knipoog en zelfspot, want hij heeft het wel over één van de
projecten die hij, en het Nationale Toneel, met liefde als cadeau aan Den Haag geven:
‘Hollandse Spoor’, de officiële openingsvoorstelling in januari 2008 van het nieuwe
Nationale Toneel Gebouw in het kersverse Toneelkwartier Den Haag.
Met vier schrijvers wordt er gewerkt aan dat stuk voor Den Haag en het nieuwe theater. Er
zijn al diverse scripts gepasseerd en als Johan Doesburg er op 12 november, na zijn
première van ‘Liaisons Dangereuses’, aan begint zal er wel weer een andere versie liggen,
denkt hij. “Dit is geen kant en klare ‘love story’. Met onze beleidsmedewerkster Maria
Uitdehaag - die het idee voor deze voorstelling heeft aangedragen - hebben we aan tafel
een aantal lijntjes uitgezet. Met het soort personages dat we erin wilden hebben. En met
een multi culti-draadje, zachtmoedig, maar het zit erin. Er is een meisje van Turkse
afkomst dat haar milieu wil ontvluchten, en ze komt een Nederlands jongen tegen, een
soort Guust Flater. Ze krijgen wat met elkaar”.
Spooâh
‘Hollandsé Spoor’ heet de openingsvoorstelling en niet Hollánds Spoor, zoals we gewend
zijn, zonder die e. Doesburg spreekt het uit op z’n Haags, als Hollandse Spooâh, want, zegt
hij “zo zeggen alle echte Hagenezen het, de taxichauffeurs en de buschauffeurs”. Nog het
liefst had hij het ‘Hollandsche Spoor’ met sch genoemd, want zó staat het tenslotte op de
gevel van architect Margadant uit 1893. “Dat station is een vergaarbak, het is de in- en
uitlaat van Den Haag. Je zou er uitstekend een documentaire over kunnen maken, maar dat
is dit beslist niet. De trein zorgt voor de dramaturgie. Die stopt, brengt bakken mensen naar
binnen en bakken weer naar buiten. Grotesk, ADO-supporters, agressie, drugs, homo,
hetero, donker, wit, ze komen er in en ze gaan er weer uit. Wij hebben die kapstok
neergezet en die wordt van teksten voorzien”.
Kartonnen doos
Zoals reeds opgemerkt, er zijn vier schrijvers bij ‘Hollandse Spoor’ betrokken:
theatermaker Gerardjan Rijnders, toneelschrijver Ton Vorstenbosch, Kiek Houthuijsen en
Nazmiye Oral. Die laatste omschrijft Doesburg als “een slimme, liberale Turkse vrouw die
ook columns schrijft, en met wie ik erg blij ben. Je kunt tenslotte niet multi culti doen
zonder de steun van iemand die een binding heeft met een andere cultuur. Zij zet haar
stempel op het personage van dat meisje, dat gespeeld wordt door Meral Polat, die eerder
in ‘De vagina monologen’ acteerde”. Twaalf acteurs staan er in ‘Hollandse Spoor’. “Een
vierkleuren palet”, noemt Doesburg het. “Voor een derde met een kleurtje, een Indische
‘touch’, een Surinaamse via acteur Dennis Rudge, en een Turkse. Stefan de Walle is een
stationsfilosoof, iemand die er al honderd jaar rondloopt, die er wel in een kartonnen doos
zal wonen of zoiets. Een voormalig manager, die het gebeuren becommentarieert. En we
hebben ook een toiletjuffrouw, gespeeld door Maureen Teeuwen”.
Stadsgezelschap
Doesburg is dolblij met die drie nieuwe zalen. “Ze maken het mogelijk om daar dit seizoen
acht nieuwe dingen te doen, die nieuw voor Nederland zijn. Toneel dat nog uitgevonden
moet worden, experimenten, nieuw repertoire. Het Nationale Toneel is er dit seizoen
voortdurend te zien en dat past in de ambitie van Den Haag om duidelijker een
‘stadsgezelschap’ te hebben”. Het idee achter en de openheid van die drie theaters liggen
Doesburg na aan het hart. Zelf leerde hij het toneel kennen via het Hot Theater en het
Theater aan de Haven. Waar daar toen een begin mee werd gemaakt, moet uitgebouwd
worden. “Er is een horeca-ruimte voor het publiek, dat kan blijven napraten. We willen
graag wat meer randprogrammering in dit gebouw organiseren. Om met een schrijver of
een vertaler van gedachten te kunnen wisselen bijvoorbeeld. Het publiek moet inpandig aan
z’n trekken kunnen komen”. En hij wil graag dat jonge publiek in dat Toneelkwartier zien.
“Tenslotte heeft Den Haag twintig duizend HBO-studenten. Het publiek ís er, het komt in
het Paard, het komt bij Inkt, het gaat naar de jazzfestivals”.
‘Hollands Spoor’ monteert Johan Doesburg geheel ‘op de vloer’ van het nieuwe theater.
“Ik kan dit gróóts monteren”, zegt hij. “ ‘Hollandse Spoor’ hoeft niet op reis door het land,
dus ik kan het helemaal naar m’n hand zetten. Het nieuwe theater is zo gebouwd dat ik het
publiek van hoog of van laag kan laten kijken, je kan acteurs en publiek op verschillende
étages laten binnenkomen, logistiek kun je de gekste dingen doen. Ik kan zelfs een
stationsroltrap verzinnen”.
Een laagdrempelig spektakel, moet het worden, benadrukt Doesburg: “Ook dat deel van
Den Haag dat nooit naar een theater gaat moet ‘Hollandse Spoor’ kunnen volgen”.
Bert Jansma