PR_INI

EUROPEES PARLEMENT
2009 - 2014
Commissie cultuur en onderwijs
2013/2007(INI)
3.4.2013
ONTWERPVERSLAG
over Europese talen die met uitsterven worden bedreigd en taalkundige
verscheidenheid in de Europese Unie
(2013/2007(INI))
Commissie cultuur en onderwijs
Rapporteur: François Alfonsi
PR\932074NL.doc
NL
PE508.174v01-00
In verscheidenheid verenigd
NL
PR_INI
INHOUD
Bladzijde
ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT .......................................... 3
PE508.174v01-00
NL
2/6
PR\932074NL.doc
ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT
over Europese talen die met uitsterven worden bedreigd en taalkundige verscheidenheid
in de Europese Unie
(2013/2007(INI))
Het Europees Parlement,
– gezien artikel 3, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie,
– gezien de EUROMOSAIC-studie van de Europese Commissie die uitwijst dat er Europese
talen verdwijnen omdat hun voortbestaan met behulp van de huidige instrumenten niet
kan worden veiliggesteld,
– gezien het UNESCO-verdrag van 17 oktober 2003 inzake de bescherming van het
immaterieel cultureel erfgoed, dat onder meer mondelinge tradities en uitdrukkingen
omvat, inclusief taal als vehikel van immaterieel cultureel erfgoed,
– gezien de Unesco-wereldatlas van bedreigde talen,
– gezien de resolutie van het Congres van lokale en regionale overheden van de Raad van
Europa van 18 maart 2010 "Minderheidstalen: een bijdrage aan regionale ontwikkeling"
(301/2010)1,
– gezien de mededeling van de Commissie van 18 september 2008 "Meertaligheid: een troef
voor Europa en een gemeenschappelijk engagement (COM(2008)0566),
– gezien de aanbeveling van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006
inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren2,
– gezien het advies van het Comité van de Regio's over de bescherming en ontwikkeling
van historische taalminderheden in het licht van het Verdrag van Lissabon3,
– gezien de resolutie van de Raad van 21 november 2008 betreffende een Europese strategie
voor meertaligheid4,
– gezien het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden (148/1992),
– gezien de Universele verklaring inzake taalrechten (1996),
– gezien het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden (1995),
– gezien zijn resolutie van 14 januari 2004 over instandhouding en bevordering van
culturele verscheidenheid: rol van de Europese regio's en van de internationale
1
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1671947&Site=DC.
PB L 394 van 30.12.2006, blz. 10.
3
PB C 259 van 2.9.2011, blz. 31.
4
PB C 320 van 16.12.2008, blz. 1.
2
PR\932074NL.doc
3/6
PE508.174v01-00
NL
organisaties zoals UNESCO en de Raad van Europa5,
– gezien zijn resolutie van 14 januari 2003 over de rol van de regionale en lokale overheden
bij de Europese opbouw6, waarin wordt verwezen naar de taalkundige verscheidenheid in
Europa,
– gezien artikel 48 van zijn Reglement,
– gezien het verslag van de Commissie cultuur en onderwijs (A7-0000/2013),
A. overwegende dat het Verdrag van Lissabon de doelstelling inzake het behoud van het
cultureel en taalkundig erfgoed van de Europese Unie in haar verscheidenheid flink kracht
bijzet;
B. overwegende dat de taalkundige en culturele verscheidenheid een van de grondbeginselen
van de Europese Unie is dat is bekrachtigd in artikel 22 van het Handvest van de
grondrechten: "De Unie eerbiedigt de culturele, godsdienstige en taalkundige
verscheidenheid";
C. overwegende dat alle Europese talen gelijk zijn in waarde en waardigheid en een
integrerend onderdeel uitmaken van de cultuur en beschaving waarbij ze horen en dat zij
bijdragen aan de verrijking van de mensheid;
D. overwegende dat iedere taal, waaronder de bedreigde talen, een weerspiegeling is van de
historische, sociale, culturele en ecologische kennis die bijdraagt aan de rijkdom van de
Europese Unie;
E. overwegende dat Unesco in zijn wereldatlas van bedreigde talen aangeeft dat een taal met
uitsterven wordt bedreigd wanneer zij niet aan een of meer van de volgende
wetenschappelijke criteria voldoet: overdracht van de taal van de ene generatie op de
andere; absoluut aantal sprekers; percentage sprekers op de gehele bevolking; gebruik van
de taal op verschillende publieke en private gebieden; reactie op de nieuwe media; bestaan
van onderwijs- en lesmateriaal in de betreffende taal; houding en taalkundig beleid op het
niveau van de overheid en de instellingen - gebruik en officiële status; houding van de
leden van de gemeenschap ten opzichte van hun eigen taal; soort en kwaliteit van
documenten;
F. overwegende dat het een feit is dat er talloze traditionele Europese talen, verspreid over de
hele Europese Unie, met uitsterven worden bedreigd: in het hoge Noorden, in het gebied
ten noorden van de Atlantische Oceaan, in het gebied ten zuiden van de Atlantische
Oceaan, in het Alpengebied, in de Pyreneeën, in het Middellandse Zeegebied, in NoordEuropa, in Centraal-Europa en in de overzeese gebiedsdelen;
G. overwegende dat de Europese taal- en cultuurdiversiteit, evenals de natuurlijke
biodiversiteit, onderdeel uitmaakt van het levend erfgoed dat nodig is voor de duurzame
ontwikkeling van onze maatschappijen die derhalve op grond daarvan behouden moeten
5
6
PB C 92 E van 16.4.2004, blz. 322.
PB C 38 E van 12.2.2004, blz. 167.
PE508.174v01-00
NL
4/6
PR\932074NL.doc
blijven en beschermd moeten worden tegen de risico's op verdwijning;
H. overwegende dat de taalkundige verscheidenheid een positieve bijdrage levert aan de
sociale cohesie door de zelfwaardering te versterken en dat deze de toegang tot de cultuur
en de creativiteit en de verwerving van interculturele vaardigheden bevordert, met name in
de grensregio's;
I. overwegende dat onder het begrip taalkundige verscheidenheid van de Europese Unie
zowel de officiële talen vallen als de mede-officiële talen en de talen die binnen de
lidstaten geen enkele officiële erkenning genieten;
J. overwegende dat er ten aanzien van de Europese talen bijzondere aandacht moet worden
gegeven aan de talen die dreigen uit te sterven vanwege de urgente situatie waarin deze
zich bevinden;
K. overwegende dat wanneer kinderen vanaf jonge leeftijd tweetalig worden opgevoed zij
later een natuurlijke aanleg hebben voor het leren van meerdere talen en dat taalkundige
meertaligheid een troef is voor de Europese jongeren;
L. overwegende dat de Europese middelen die aan deze talen is toegekend tijdens de twee
laatste meerjarige financiële kaders 2000-2007 en 2007-2013 fors zijn verlaagd waardoor
de problemen verder zijn toegenomen;
1. roept de Europese Unie en de lidstaten op zich meer bewust te worden van het feit dat de
toekomst van talloze Europese talen ernstig in gevaar is, en zich krachtig in te zetten voor
een beleid voor bescherming en bevordering op grond waarvan de diversiteit van het
taalkundige en culturele erfgoed van de Unie kan worden behouden, door ambitieuze
beleidsprogramma's voor bescherming in de betreffende taalkundige gemeenschappen zelf
te steunen;
2. verzoekt de Europese Commissie en de Raad om Europese beleidsplannen en programma's aan te passen teneinde de bedreigde talen en de taalkundige verscheidenheid
via communautaire financiële steunmiddelen voor de periode 2014-2020 te steunen,
waaronder: onderwijs- en opleidingsprogramma's, jeugd en sport, cultuur- en
mediaprogramma's, de structuurfondsen - Cohesiefonds, EFRO, ESF, Europese
Territoriale samenwerking, ELFPO -, evenals alle instrumenten die toegang geven tot
nieuwe technologieën en multimediaplatforms;
3. is van mening dat de Europese Unie steun moet geven aan een taalontwikkeling die het
mogelijk maakt dat kinderen reeds vanaf jonge leeftijd twee moedertalen leren; een
dergelijk programma bevordert het leren van andere talen op latere leeftijd zoals door alle
taalkundigen wordt onderstreept, en geeft sprekers van traditionele talen een concrete
ruggensteun om de overdracht van talen die in gevaar zijn van generatie op generatie
nieuw leven in te blazen;
4. neemt nota van de programma's van de Europese Commissie op het gebied van
meertaligheid, is van mening dat de dragers van projecten die betrekking hebben op een
minderheidstaal van deze mogelijkheden gebruik moeten kunnen maken, en wijst er
daarbij op dat de taalgemeenschappen die strijden voor de bescherming van een bedreigde
PR\932074NL.doc
5/6
PE508.174v01-00
NL
taal vaak kleine bevolkingsgroepen zijn; dringt er dan ook bij de Commissie op aan erop
toe te zien dat er geen blokkades worden opgeworpen voor programma's die betrekking op
deze groepen hebben op grond van de geringe omvang van de financiële steun;
5. is van mening dat stimuleringsbeleid op het gebied van taal een kwestie is van een lange
adem en dat dit beleid moet steunen op een veelzijdig en gecoördineerd actieprogramma
op verschillende terreinen zoals de media, culturele creatie, onderwijs, waaronder
voorschools onderwijs, en in alle vormen van het openbare leven; is van mening dat steun
moet worden gegeven aan de opzet van dergelijke programma's, de uitwisseling van goede
praktijken tussen taalgemeenschappen en de uitvoering van evaluatieprocedures;
6. roept de Commissie op via verschillende programma's blijvend steun te geven aan de
transnationale netwerken en de initiatieven en acties met een Europese dimensie die
gericht zijn op het stimuleren van bedreigde talen, en onderstreept de noodzaak om een
actieve bijdrage te leveren om ervoor te zorgen dat de UNESCO-wereldatlas van
bedreigde talen een duurzaam karakter krijgt;
7. roept de Commissie op de proefprojecten te steunen die bijdragen aan het stimuleren van
bedreigde talen alsmede aan de actieplannen die door de taalgemeenschappen zelf zijn
ontwikkeld;
8. onderstreept het belang van de website ADUM.INFO waarop informatie te vinden is over
de programma's van de Europese Unie waarmee stimuleringsprojecten voor
minderheidstalen gefinancierd kunnen worden, waaronder de talen die met uitsterven
bedreigd worden, en verzoekt de Commissie opnieuw een oproep te plaatsen voor een
project voor het bijwerken van de website met de nieuwe programma's voor 2014-2020,
en beter over dit onderwerp te communiceren, met name met de betrokken
taalgemeenschappen;
9. verzoekt de Europese Commissie het literaire vertaalprogramma binnen "Creatief Europa"
toegankelijk te maken voor alle talen, waaronder de talen die in de lidstaten geen officiële
erkenning genieten;
o
o
o
10. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie,
alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.
PE508.174v01-00
NL
6/6
PR\932074NL.doc