De klassieke oudheid in de pop- en rockmuziek Als we het over muziek en de oudheid hebben denken veel mensen aan opera’s en allerlei andere klassieke muziekstukken. Al eeuwen lang worden deze stukken opgevoerd met het Grieks/Romeinse verhalengoed als onderwerp/thema. Binnen de relatie oudheid-pop/rock is er echter meer dan klassieke muziek. De oudheid zit namelijk op velerlei manieren ook in de (moderne) pop- en rockmuziek verweven. Helaas wordt er nogal eens, m.i. onterecht, laatdunkend over popmuziek gesproken, ook onder classici. Natuurlijk is niet alle pop- en rockmuziek even fantastisch maar om bij voorbaat alle pop en rock (ook die van onze leerlingen) direct naar de prullenbak te verwijzen, dat gaat me (veel) te ver. Voor de mensen die wel interesse hebben in pop en rock en tevens geïnteresseerd zijn in de oudheid is het onderstaande stukje misschien wel aardig. Uiteraard ben ik niet uitputtend geweest om de simpele reden dat er enorm veel verwijzingen naar de oudheid zijn en ik natuurlijk niet een totaal overzicht heb. Bij deze doe ik dan ook een oproep om mij allerlei soorten “links” tussen oudheid en pop- en rockmuziek toe te mailen ([email protected]). Opvallend is dat veel klassieke-oudheid-elementen bij nogal wat hardrock- metalgroepen voorkomen. Een verklaring zou kunnen zijn dat de elementen die deze groepen (ze heten niet voor niets hardrock- of metalgroepen) gebruiken veel met de onderwereld hebben te maken en zoals u allen weet was er bij de Grieken en Romeinen een belangrijke rol voor de onderwereld en wat daar verband mee houdt weggelegd. Naast de harde muziek heeft ook de lichtere en melodieuzere muziek sporen van de oudheid. De groepen/artiest van deze genres vindt u hieronder waar ik een aantal rubrieken noem waarin de oudheid voorkomt. Binnen die rubrieken geef ik een aantal voorbeelden, opdat u weet waarover ik het heb. De oudheid in de pop- en rockmuziek is te verdelen in de volgende rubrieken: I. namen van groepen/bands II hoezen III. songs a. mythologie b. Trojaanse oorlog c. historisch d. Latijn/Grieks IV. varia. ===== I. De bandnamen: De meeste namen van groepen zijn wel te begrijpen d.w.z. hun bandnaam behoeft geen uitleg, zoals: -Aphrodite’s Child -Styx -Thanatos -Elysian Fields -dEUS (de groep hanteert deze schrijfwijze) -Caesar -Veni Domine -Sepultura. -Ataraxia -Gamma -Anathema -Nemo -Hades -Odysseus -Thèrion -Colosseum Een bandnaam die wel uitleg nodig heeft is Stentorian. De naam is afgeleid van de Griek Stentor die zo hard kon schreeuwen als 50 mannen. U raadt het al: een metalgroep. II. De mooiste rubriek is die van de hoezen (eerst ziet u de bandnaam met daar achter de LP/CD): -Santana -Tin Machine -The Raunch Hands -Led Zeppelin -Nirvana -Crash Test Dummies -The Sound -Tank -Magnitude 9 -Colosseum Marathon II El Rauncho Grande II In Utero God shuffled his feet From the lion’s mouth Filth hounds of Hades Chaos to control Those who are…. (een rood-figurige amphoor) (de 4 bandleden staan als vier dezelfde kouroi op de hoes) (het stierspringen van Kreta) (aan de binnenkant van de LP-hoes een Romeinse tempel) (Nike-figuur) (Bacchus en Ariadne) (Daniel in de leeuwenkuil) (kooi Colosseum) (Cerberus) (Pallas Athene) mozaïek met Alexander (?) III. De meest uitgebreide rubriek is die van de nummers/songs. Soms heeft de inhoud verband met de titel, vaak ook niet en sommige titels zijn gewoon ver gezocht. De aanbevelingswaardigen zijn gemerkt met (!). Zoals u boven hebt kunnen zien heb ik een kleine onderverdeling gemaakt (eerst wordt het nummer vermeld, daar achter de bandnaam en voor zo ver mogelijk de naam van de LP/CD): a. mythologie: -Flight of Icarus (!) Iron Maiden (Piece of mind) -In the way of Poseidon King Crimson (?) -Medusa Mass (Rushing flood perfume) -Medusa (albumtitel) Annie Lennox -Medusa Vicious Rumours (Soldiers of the Night) -Medusa Anthrax (Spreadin’ the disease) -The owl of Minerva The Donner Party (?) -Dionysus Savage Republic (Ceremonial) -Venus Shocking Blue (?) en vele anderen -Eleutheria Lenny Kravitz (Are you gonna go my way) -Hercules Midnight Oil (Scream in blue, live) -Sisyphus Pink Floyd (Ummagumma) -The Pan within Waterboys (This is the sea) -Orpheus David Sylvian (?) -Jupiter’s child Steppenwolf (Born to be wild) -Charon (!) King Diamond (Fatal Portrait) -Cosmogony Helloise (Cosmogony) -Pleiades King’s X (Gretchen goes to Nebraska) -Gorgon (!) Angel Witch (Angel Witch) -Midas’ Touch Saxon (The power and the glory) -Icarus’ dream suite Rising Force (?) -Gates of Hades Chastain (?) - meerdere nummers van Rush, Manowar en Bolt Thrower b. Trojaanse oorlog: -Tales of brave Ulysses -Ulysses -Cyclop -Trojans -Troy -Temporary like Achilles -Achilles’ last stand -Achilles’ last stand -Sirens (!) -Cyclope de l’étang Cream (Disraeli Gears) Dead Can Dance (A passage in time) Bruce Dickenson (?) The Damned (Phantasmgoria) Sinead O’Connor (The lion and the cobra) Bob Dylan (Blonde on Blonde) Led Zeppelin (Remasters) Dream Theater (Change of seasons) Savatage (Sirens) Sortilège (Metamorphose) c. Historisch: -Ides of march Iron Maiden (Killers) -Ides of march Vehicle -Beware the Ides of march Colosseum -Alexander the Great (!) Iron Maiden (Piece of mind) -For those about to rock, we salute you: AC/DC (live) -Those who are about to die salute you – Morituri te salutant: Colosseum -Sword of Damocles Lou Reed (Magic & Loss) -Caesar (!) Iggy Pop (American Caesar) -We came, we saw, we conquered Savage Grace (After the fall from grace) -Hail Caesar AC/DC (?) -Gladiateur Sortilège (Metamorphose) d. Latijn/Grieks: -Gloria -Sanctum Sanctorum -Happy Nation -Persona non grata (albumtitel) -Orbis terrarum -Rosa -Post Mortem -Cursum perficio -Via Dolorosa (albumtitel) -Zoön politicon (albumtitel) -In absentia Christi (albumtitel) -A song for Europe -Carpe diem -Memento mori -To mega therion U2 (October) [refrein Latijn] The Damned (Phantasmgoria) Ace of Base (Happy Nation) [eerste couplet Latijn] Urban Dance Squad The Orb Jacques Brel (verzamel) [refrein Latijn] Slayer (Reign in blood) Enya (Watermark) Ophthalamia Vanity 4 (?) Monumentum Roxy Music (Stranded) [refrein Latijn] Dream Theater (Changes of season) Patti Smith (Peace and Noise) Therion (To mega therion) IV. Varia: Onder deze rubriek staat een aantal eigenaardige elementen: -Het album “The last days of Pompeï” van de groep Nova Mob is een soort thema-album over de laatste dagen van Pompeï met Plinius in de hoofdrol en de Tweede Wereldoorlog met Von Braun (maker V-bommen) in de hoofdrol. Meerdere nummers van deze LP/CD hebben betrekking op Pompeï en Plinius. -Bijna alle LP’s/CD’s van Patti Smith zijn een soort moderne lyriek. -The Mountain Goats (twee Amerikaanse studenten Latijn) hebben teksten/nummers met Latijn op hun CD’s gezet. ===== Ik zal ongetwijfeld een heleboel zijn vergeten. Graag wil ik dat dan van u weten zoals ik boven al gevraagd heb. Om een idee te geven wat popmuziek met de oudheid kan doen, ziet u hieronder de uitstekende tekst van “Alexander the Great” van de Britse rockgroep Iron Maiden, van de LP/CD “Somewhere in time” uit 1982 met een lengte van 8.35 min. Alexander the Great “My son, ask for thyself another Kingdom, for that which I leave is too small for thee.” (King Philip of Macedonia – 339 BC) Near to the east In a part of ancient Greece In an ancient land called Macedonia Was born a son To Philip of Macedon The legend his name was Alexander At the age of nineteen He became the Macedon king And he swore to free all of Asia Minor By the Aegian sea In 334 BC He utterly beat the armies of Persia Refr.: Alexander the Great His name struck fear into hearts of men Alexander the Great Became a legend ‘mongst mortal men King Darius the third Defeated fled Persia The Scythians fell by the river Jaxartes Then egypt fell to the Macedon king as well And he founded the city called Alexandria By the Tigris river He met king darius again And crushed him again in the battle of Arbela Entering Babylon And Susa, treasures he found Took Persepolis, the capital of Persia Refr.: Alexander the Great His name struck fear into hearts of men Alexander the Great Became a god ‘mongst mortal men A Phrygian king had bound a chariot yoke And Alexander cut the “Gordian knot” And the legend said that who untied the knot He would become the master of Asia Helonism he spread far and wide The Macedonian learned mind Their culture was a western way of life He paved the way for Christianity Marching on, marching on The battle weary marching side by side Alexander’s army line by line They wouln’t follow him to India Tired of the combat, pain and the glory Refr.: Alexander the Great His name struck fear into hearts of men Alexander the Great He died of fever in Babylon Arno Essens