Bezoek onze webstek: www.preekvandeweek.be – E

‘PREEK VAN DE WEEK’
Bezoek onze webstek: www.preekvandeweek.be – E-mail: [email protected]
9de zondag door het jaar – C-jaar 2016
"De honderdman zet alles op zijn kop"
1 Kon. 8,41-43 - Gal. 1,1-2.6-10 - Lc. 7,1-10
1 Kon. 8,41-43 — "Luister vanuit de hemel"
In die dagen bad Salomo in de tempel als volgt: 'Heer, ook als een vreemdeling, die niet tot uw volk Israël behoort,
omwille van uw naam uit een ver land komt omdat hij gehoord heeft van uw grote naam, uw krachtige hand en uw
uitgestrekte arm, en hij komt bidden in dit huis, luister dan vanuit de hemel, uw woonplaats, en doe alles waar de
vreemdeling U om smeekt.
Dan zullen alle volken van de aarde uw naam leren kennen en U, evenals uw volk Israël, vrezen; dan zullen zij weten dat
uw naam uitgeroepen is over dit huis, dat ik gebouwd heb'.
Gal. 1,1-2.6-10 — "Apostel vanwege Christus en God"
Zusters en broeders,
Ik, Paulus, apostel, niet vanwege mensen en ook niet door een mens, maar door Jezus Christus en God de Vader die Hem
uit de dood heeft opgewekt, en alle broeders die bij mij zijn, aan de gemeenten van Galatië.
Ik sta er verbaasd over dat u zo spoedig afvalt van hem die u riep tot de genade van Christus, en overgaat naar een ander
evangelie; maar er is geen ander, er zijn alleen maar lieden die u verontrusten en het evangelie van Christus willen
verdraaien. Maar al zouden wijzelf of een engel uit de hemel u een ander evangelie verkondigen dan het evangelie dat
wij u verkondigd hebben: hij zij vervloekt!
Wat wij vroeger hebben gezegd zeg ik nu opnieuw: als iemand u een ander evangelie verkondigt dan u ontvangen hebt:
hij zij vervloekt!
Tracht ik nu de mensen te winnen of God? Zoek ik soms de gunst van de mensen? Als ik die zocht, zou ik geen dienaar
van Christus zijn.
Lc. 7,1-10 — "Zo'n groot vertrouwen..."
Nadat Hij ten aanhoren van het volk onderricht gegeven had, ging Jezus Kafarnaüm binnen. Een centurio daar had een
slaaf die veel voor hem betekende; deze was ziek geworden en lag op sterven. Toen hij over Jezus hoorde, zond hij
Joodse oudsten naar Hem toe met het verzoek zijn slaaf te komen genezen. Bij Jezus gekomen deden zij een klemmend
beroep op Hem. 'Hij verdient het dat U hem deze gunst bewijst,' zeiden ze, 'want hij houdt van ons volk. De synagoge
hier heeft hij voor ons laten bouwen.’ Jezus ging met hen mee. Toen hij niet ver meer van het huis vandaan was, stuurde
de centurio vrienden met de boodschap: 'Heer, doe geen moeite. Ik ben niet waard dat U onder mijn dak komt. Daarom
vond ik me ook te min om zelf naar U toe te komen. Maar zeg een enkel woord, dan zal mijn jongen beter worden.
Want ik ben iemand die onder bevel staat, en soldaten onder zich heeft. Tegen de een zeg ik: "Ga!" en hij gaat, en tegen
de ander: "Kom!" en hij komt, en tegen mijn slaaf: "Doe dit!" en hij doet het.' Jezus verbaasde zich over hem toen Hij dit
hoorde. Hij wendde zich tot de mensen die Hem volgenden en zei: 'Ik verzeker u, zo'n groot vertrouwen heb Ik zelfs in
Israël niet aangetroffen.' Daarop keerden de boodschappers terug naar het huis en troffen daar de slaaf gezond aan.
PREEK VAN DE WEEK
“Vooraf”
Het verhaal van de honderdman in Kafarnaüm, dat we vandaag als evangelie beluisteren, is een
vreemd voorbeeld van geloof. Net omdat een militair, een legercommandant, hier een voorbeeld
wordt van wat een groot geloof is. We verwachten niet meteen dat onder zijn helm en uniform een
mens verborgen zit, laat staan een groot geloofsgetuigenis.
Beantwoordde die honderdman wel aan dit patroon? Enerzijds wel omdat hij een militaire toon
aanslaat en praat vanuit hiërarchische gezagsverhoudingen. Een bevel is een bevel. “Als ik zeg tegen
een soldaat: 'Ga', dan gaat hij en tegen een andere 'Kom', dan komt hij”, horen we in het evangelie.
Maar anderzijds gedraagt hij zich anders. Hij bouwt een synagoge van zijn soldij voor het Joodse
volk. Heel ongewoon. En bovendien is hij als Romeinse legeroverste heel begaan met één van zijn
dienstknechten, die plots zwaar ziek wordt. Ook ongewoon. Is dat geen slaaf? Blijkbaar is dat niet
zomaar een willekeurig iemand maar iemand die veel voor hem betekent: iemand onvervangbaars,
net geen ondergeschikte. Hij wordt wel “zijn knecht” genoemd maar is het in feite niet. Hij houdt van
hem. Hij is een beetje als zijn kind.
Hier worden de rollen precies omgekeerd, we horen hier een ander verhaal van leiderschap. De
honderdman die erg op zijn slaaf gesteld was neemt een zeer menselijke houding aan, is duidelijk
voorbeeld van een dienend leiderschap, een leiderschap “in dienst van de ander, met oog voor de
ander”. Dit soort leiderschap herkennen we in Jezus’ woorden waar hij zegt: “ik ben niet gekomen
om gediend te worden maar om te dienen”.
PREEK VAN DE WEEK
"De honderdman zet alles op zijn kop"
In het evangelie dat wij vandaag van Lucas mogen lezen, staat de knecht centraal. Dit is ongewoon, de wereld op zijn
kop. Iedereen gehoorzaamt aan iedereen. Iedereen is knecht van iedereen. Iedereen gelooft in iedereen. Het is een
kringverhaal van mensen die allemaal gehoor geven aan elkaar.
Wat in dit verhaal vooral opvalt en daardoor mijn sympathie opwekt, is de menselijkheid en bescheidenheid van de
honderdman. Die menselijke houding getuigt van een grote innerlijke vrijheid en is een duidelijk voorbeeld van een
dienend leiderschap. Zolang de knecht bevelen ontvangt en ze uitvoert, is hij een knecht. Zodra hij echter ziek is, verandert
de relatie, wordt hij een kind. Er is die wederzijdse erkentelijkheid van de honderdman naar zijn slaaf toe en omgekeerd:
een liefdesrelatie die buiten de machtsorde staat van het leger. De honderdman helpt zijn slaaf die in nood is (ziek) en dit
uit liefde. Liefde is de drijfveer. Het heeft iets weg van de goede vader- zoon relatie, we zien duidelijk parallellen met de
relatie van Jezus ten opzichte van zijn Vader.
En dan heb je die Joodse vrienden van de honderdman, eigenlijk een Romeins bevelhebber, een vreemde, die hem
spontaan een dienst bewijzen door in zijn plaats naar Jezus toe te gaan: een vriendschap die uitsteekt boven alle rassen,
culturen en godsdiensten heen. Opnieuw staat de wereld op zijn kop. Inderdaad, via die joodse bemiddelaars buigt Rome
het hoofd voor Jeruzalem. Die honderdman wil iets proeven van de genezende kracht van de God van Israël. Die vrienden
gaan spontaan naar Jezus toe uit liefde, zoals ook de honderdman voor hen een synagoge bouwde, zomaar uit sympathie
of liefde, en vermoedelijk tegen zijn oversten in. Dit staat in schril contrast met de werkomgeving van de honderdman
gekenmerkt door militaire machtsverhoudingen waar bevelen uit dwang worden opgevolgd.
Als laatste personage in het verhaal hebben we Jezus zelf die vertederd wordt door het geloof van de honderdman, een
vreemde hooggeplaatste met een groot geloof. Jezus nu is geen heerser. Hij is per definitie een dienstknecht, een slaaf,
een voetenwasser. Hij staat zelf in dienst van God die zich klein maakt voor iedere zieke knecht op aarde. Ook voor Hem
is de zieke knecht zijn kind. Dit zet alles op z’n kop. Jezus wordt hier een beeld van God die niet kan weerstaan aan de
vraag van een overste die zijn knecht zijn jongen noemt. Zoiets maakt God teder.
Het verhaal gaat in essentie rond dit spel van liefde geven en ontvangen over culturen en machtsverhoudingen heen.
Niemand is baas maar ieder is knecht van de ander, stelt zich in zijn dienst. Dit is hier heel mooi uitgewerkt en gaat dwars
door allerlei conventies heen. We merken een verandering van perspectief. Wie zich niet opstelt als bovengeschikte maar
als ‘evengeschikte’, als naaste, komt in een andere dimensie te staan, een andere relatie die verrijkt en motiveert. Het is
een kwestie van aanvoelen wanneer we uit onze rol moeten stappen, het kwetsbare komt naar boven.
Hier ervaar ik ook sterk de lessen die ik leerde na de dood van ons zoontje Adriaan, bijna 26 jaar geleden. Alle conventies
en waarheden wankelden, maar tegelijk bracht dit verwerkingsproces me tot de essentie van het leven: leven is liefhebben,
ook over de dood heen. Dit is onze enige opdracht op aarde. Liefde geven en ontvangen en zo in het leven staan, “er zijn”,
ook op het werk ten opzichte van collega’s en ondergeschikten (zoals studenten in een universiteit). Laten we hen
liefhebben en vanuit die houding in hen durven geloven, in hun capaciteiten, dan zien we hen vaak ook groeien, en zichzelf
overtreffen. Als we zo durven geloven, openbaart Jezus zich ook in ons, en voelen we ons hart branden van tederheid.
Sabine Van Huffel