naar de Sahel-woestijn

Projectboek
“de
woestijn”
groep 4
Naam :
Pieter van der Plasschool
2008
Naar de Sahel-woestijn in Afrika !
Waar ligt Afrika ?
Gebruik de landkaart
Schrijf alle landen op die je onderweg tegenkomt:
Hoe ga je naar Afrika ?
Met de auto ?
Met de boot ?
Met het vliegtuig ?
Wat zou jij kiezen ?
Kies zelf en vertel waarom je zo naar Afrika gaat.
Schrijf het maar op:
Dieren in de woestijn
Er zijn maar weinig dieren die de hitte van de woestijn
kunnen verdragen. Gelukkig hebben ze allerlei
manieren gevonden om te kunnen overleven.
Dit doen slimme woestijn- dieren:
Binnen blijven !
Overdag vinden de meeste dieren het veel te heet in de
woestijn. Ze leven in holen onder de grond waar het
lekker koel is. Eén meter onder de grond is een goed
plekje. De kleine dieren hebben weinig drinkwater
nodig. Ze eten veel zaden van planten. Wat vreemd,
zaden zijn toch droog ? Dat is niet zo. In ieder zaadje
zit een piepklein beetje water. Als ze veel zaden eten
krijgen ze toch genoeg water binnen.
Grote oren !
Sommige hazen en vossen die in de woestijn leven
hebben heel grote oren. Die grote oren zorgen ervoor
dat het dier lekker koel blijft. Dat werkt zo: in die oren
zitten heel veel bloedvaten. Dus al het bloed stroomt
door de oren. De oren vangen veel wind en maken het
bloed lekker koel !
Parasol !
Terwijl de meeste dieren overdag fijn in hun holletje
zitten gaat de grond-eekhoorn er gewoon op uit. Hij
heeft namelijk een parasolletje bij zich ! Hoe dat kan ?
Hij gebruikt gewoon zijn grote staart als parasol.
Heel hard rennen !
Vogels kunnen goed afkoelen als ze hoog in de lucht
vliegen. Maar wat moet je als je een vogel bent die niet
kan vliegen ? Heel hard lopen natuurlijk ! Dat doet de
ren- koekoek. Het is de road-runner van de woestijn.
Hij kan wel 40 kilometer per uur rennen !
Geen gebakken eitjes !
Vogels in de woestijn beschermen hun eieren tegen de
hitte. Anders zouden het allemaal gebakken eitjes
worden. De woestijn-leeuwerik legt zijn eieren in een
boomnest. Anderen leggen hun eieren in koele holletjes
onder het zand.
Speciale “schoenen” !
Je weet vast wel dat lopen in het zand erg vermoeiend
kan zijn. Dat vinden veel reptielen ook. Hagedissen,
zoals gekko’s, hebben een soort franje aan hun poten.
Dat zorgt ervoor dat ze niet in het zand wegzakken.
Zo kunnen ze razendsnel over het zand lopen. Skinken,
ook een soort hagedissen, doen het weer anders. Zij
zwemmen als het ware door het zand ! Bij gevaar
kunnen ze razendsnel helemaal onder het zand duiken !
Dauw drinken !
Ook insecten leven zoveel mogelijk onder de grond om
de hitte te vermijden. Net onder het zand hebben ze
holletjes. Ze halen al het water dat ze nodig hebben uit
hun voedsel. Insecten verliezen weinig vocht door hun
pantser-achtige buitenkant, die is namelijk waterdicht.
Ze besparen ook water door weinig uit te ademen. Er
is één insectje dat een kunstje kan: hij kan knielen in
het zand om de ochtend-dauw te drinken.
Ogen met gordijntjes !
Kamelen hebben van die prachtige lange wimpers. Dat
is niet omdat zo mooi staat. Maar tegen het zand.
Tijdens een zandstorm kan een kameel gewoon door
die “gordijntjes” heen kijken en rustig doorlopen. Ook
kan de kameel zijn neusgaten afsluiten om te
voorkomen dat er zand in zijn luchtpijp komt. Ze
hebben brede en platte voetkussentjes, dan zakken ze
niet weg in het zand. Kamelen kunnen dagenlang
zonder water omdat ze heel zuinig zijn. Dat komt
omdat ze heel weinig zweten en plassen. Een kameel
drinkt niet vaak, maar áls hij drinkt kan hij wel 100
liter in één keer op. |Dan kan hij er weer een tijdje
tegen. Dat water zit trouwens niet in de bulten, zoals
veel mensen denken. In de bulten zit vet. Daar door
kunnen ze ook lang zonder voedsel.
Schip van de woestijn !
Een kameel kan wel 250 kilo dragen ! Voordat er
auto’s waren werd alles in de woestijn door kamelen
vervoerd. Mensen en kamelen reizen vaak in grote
groepen door de woestijn. Dat noem je een karavaan.
Het is veilig om samen te reizen. Je kunt elkaar helpen
als er iets gebeurt.
OPDRACHT:
Zoek woestijn-dieren op de computer.
Kies één dier en maak een tekening:
Planten in de woestijn
Het valt niet mee om een plant in de woestijn te zijn.
Het is super-heet en het regent heel erg weinig. Toch is
er niet alleen maar zand in de woestijn. Er zijn planten
die kunnen overleven.
Dit doen slimme woestijn- planten:
Kleine dikke bladeren !
Cactussen en vetplanten overleven in de woestijn door
heel weinig water te gebruiken. Vetplanten hebben heel
kleine en dikke blaadjes met een vetlaagje. Daardoor
houden ze hun water goed vast. Het verdampt niet in
de hete lucht. Cactussen hebben zelfs stekeltjes in plaats
van blaadjes. Die houden het water nóg beter vast !
Zaad blijven !
Sommige planten zijn wel heel erg slim. Ze blijven net
zolang zaadje totdat er regen komt. Als het eindelijk
regent gaan de zaadjes supersnel groeien en gebruiken
al het water dat in de grond zit. Als het plantje groot
is maakt het meteen bloemen en nieuwe zaadjes. Het
plantje gaat daarna dood. Het nieuwe zaad overleeft en
gaat weer op de nieuwe regen wachten. Dat kan wel 6
jaar duren !
Water bewaren !
Als het maar af en toe regent moet je natuurlijk zuinig
met water zijn. Je bewaart zoveel water als je kunt.
Dat doen woestijn-planten ook. Als het regent worden
cactussen helemaal dik van al het water dat ze
opzuigen en bewaren. Dat water kan de cactus goed
gebruiken in de droge tijd !
Water stelen !
Ook in de plantenwereld heb je dieven. Die noem je
parasieten. Zulke stelende woestijn-planten hebben
heel lange wortels. Met die wortels zuigen ze gewoon de
wortels van een andere plant leeg !
Blaadjes laten vallen !
Wat bomen en planten bij ons alleen in de herfst doen,
doen sommige planten in de woestijn het hele jaar
door. Als het te lang droog blijft laat de plant gewoon
zijn blaadjes vallen.
Als het dan regent groeien de blaadjes weer aan.
Wist je dat:
Planten van stenen houden ? Jonge plantjes groeien
graag onder een steen. Dat vinden ze lekker koel.
Sommige plantjes net doen of ze een steentje zijn ? Op
die manier zorgen ze ervoor dat ze niet opgegeten
worden door dieren.
OPDRACHT:
Verzin nog een handige tip voor een woestijn-plant.
Schrijf het maar op:
Wonen in de woestijn
Eigenlijk kun je niet wonen in de woestijn. Het is te
heet en er is te weinig water. Toch wonen er wel
mensen, maar het zijn er niet veel.
Als je in de woestijn woont moet je vaak verhuizen. De
mensen die dat doen noem je Nomaden. De mensen
reizen met hun vee (kamelen, schapen en geiten) door
de woestijn. Ze nemen hun huis gewoon mee. Dat kan
omdat Nomaden in tenten wonen. Onder het zand in
de woestijn is water. Op sommige plaatsen ligt dat
water niet zo diep. Daar maken de mensen
waterputten. Ook kunnen er dan bomen groeien die
fijn schaduw geven. Die plek noemen we een oase.
Een korte broek in de woestijn is niet handig. Je kunt
beter lange en beschermende kleding dragen. Blote
benen verbranden in de zon. Als er een zandstorm is
waait het scherpe zand tegen je benen. Dat doet zeer !
Vergeet niet je hoofd te bedekken, je krijgt flink
hoofdpijn van de woestijn-zon !
OPDRACHT:
Bedenk hoe je het beste kunt reizen door de woestijn.
Water in de woestijn
Er is weinig water in de woestijn. Het regent heel erg
weinig. Soms duurt het jaren voor er regen komt.
Omdat het zo heet is in de woestijn, zijn er bijna nooit
regenwolken. Maar áls het gaat regenen, dan is het
meteen een plensbui. Helaas zakt het water meteen
weg in het zand. Er zijn te weinig bomen en planten
die het water kunnen vasthouden.
OPDRACHT:
Hoe zou je water kunnen bewaren in de woestijn ?
Schrijf je idee maar op:
Je mag er ook bij tekenen.
Hoe ontstaat de woestijn ?
Is het heel erg heet en valt er geen regen ? Hebben
mensen alle bomen gekapt ? Hebben de dieren alle
planten opgegeten ? Dan is de kans groot dat er een
nieuwe woestijn ontstaat.
Als het heter en droger wordt moet je oppassen. Het is
belangrijk dat bomen en planten blijven staan en het
water zuinig gebruikt wordt.
Ontstaat er toch een nieuwe woestijn ? Dan moet je
verhuizen of een woestijn-bewoner worden.
OPDRACHT:
Wat kunnen mensen doen om te zorgen dat er geen
woestijnen meer bijkomen ?
Schrijf het maar op.
Gevaren in de woestijn
De grootste gevaren zijn hitte en droogte. Het kan wel
75 graden worden ! Water is er bijna niet.
Het kan ook heel koud zijn in de woestijn. In de nacht
kan zo koud zijn dat het vriest !
Als je door de woestijn reist moet je goed opletten.
Neem voldoende eten en vooral veel water mee !
Vergeet ook je warme deken niet !
OPDRACHT:
Wat neem jij mee op je reis door de woestijn ?
Schrijf het maar op:
Je weet nu veel over de woestijn,
Geef antwoord op deze vragen:
(tip: je kunt alles vinden in dit boekje)
1. Hoe kom je snel in Afrika ?
2. Hoeveel landen kom je onderweg tegen ?
3. Dieren die in de woestijn leven zijn slim. Kun jij
daar iets over vertellen ?
4. Waarom zoeken planten in de woestijn soms een
plekje onder een steen ?
5. Wat is de hoogste temperatuur in de woestijn ?
6. Zou jij een Nomade willen zijn ?
7. Vind jij dat er meer woestijnen moeten komen of
juist niet ?
8. Vond je dit een leuk project ?