Oude werknemer maakt doorstart moeilijker

Life Benefits
Thema
Oude werknemer maakt doorstart moeilijker
Kat in de zak
Bij een doorstart mogen werknemers met een dienstverband
worden geloosd, waarna de neusjes van de zalm weer terugkeren.
Voor bepaalde tijd, wel te verstaan. Alle franje wordt uit de
arbeidsvoorwaarden geknipt. Maar een Haagse rechter zette
onlangs een streep door deze rekening. Een succesvolle doorstart
is opeens een stukje moeilijker geworden. Oudere werknemers zijn
kind van de rekening.
Tekst Floor Damen, Lexence advocaten & notarissen, Foto Dreamstime
U
it recente gerechtelijke uitspraken blijkt dat door-
currerende ondernemingen, die vervolgens het overgenomen
start na faillissement vanuit arbeidsrechtelijk per-
deel voortzetten. Ook komt het voor dat een doorstart al voor
spectief onverwachte nadelige gevolgen kan heb-
het faillissement helemaal is voorbereid. Vaak treden werkne-
ben voor de doorstartende onderneming. Deze
mers daardoor aansluitend aan het dienstverband met de fail-
nadelen zijn zodanig dat doorstarters deze consequenties mee
liete onderneming bij de doorstartende onderneming in dienst.
zullen moeten nemen in hun beslissing om een failliete onder-
Werkgelegenheid blijft daardoor zoveel mogelijk behouden.
neming over te nemen. Vooral oudere werknemers kunnen hun
Vanuit arbeidsrechtelijk perspectief is een doorstart vanuit fail-
baan verliezen.
lissement interessant. Het bedrijf dat een doorstart maakt kan
zelf kiezen met welke werknemers van de failliete onderneming
hij in zee gaat. De rotte appels onder het personeel vallen logi-
26
personeelbeleid • juli/augustus • 2010
Zoete kersen
scherwijs buiten de boot en de doorstartende onderneming
Doorstarten na een faillissement komt vaak voor. Curatoren ver-
gaat verder met de zoete kersen. De doorstartende onderne-
kopen regelmatig onderdelen van de failliete boedel aan con-
ming is bovendien niet verplicht om de uitgekozen werknemers
personeelbeleid • juli/augustus • 2010
27
dezelfde arbeidsvoorwaarden aan te bieden. Wel is het zo dat
van de arbeidsovereenkomst door de curator.
een doorstartend bedrijf rekening heeft te houden met de cao
Het Gerechtshof volgde echter het standpunt van de werkne-
die van toepassing is.
mer. Met de werknemer is het Hof van mening dat de arbeidsovereenkomsten bij de failliete onderneming als schakels moe-
Ragetlie-regel
ten worden betrokken in de keten.
Deze twee voordelen (zoete kersen kiezen en arbeidsvoorwaar-
Bovenop allerlei regelingen in cao’s, bepaalt artikel 7 van het
den matigen) zijn mogelijk omdat in faillissement aparte regels
Burgerlijk Wetboek namelijk dat in twee situaties een arbeids-
gelden voor het overnemen van personeel. Normaal gesproken
overeenkomst voor bepaalde tijd niet van rechtswege eindigt.
moet een nieuwe eigenaar bij een overname alle arbeidsvoor-
Daarvan is sprake bij de vierde opeenvolgende arbeidsovereen-
waarden en overige afspraken met werknemers respecteren.
komst voor bepaalde tijd (‘schakels om de keten’) of als de
Dat is niet zo bij een doorstart. Een doorstart betekent een
arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd gezamenlijk de peri-
schone lei, waarna de nieuwe eigenaar zelf kan bepalen met
ode van 36 maanden overschrijden. Dat laatste ging op voor de
wie hij werkt en welke arbeidsvoorwaarden hij biedt.
werknemer van Vege Motoren, die dus voor onbepaalde tijd in
Eenmaal in dienst bij de doorstartende organisatie, werd er
dienst was. De Ragetlie-regel is de facto ingehaald door de
voorheen altijd vanuit gegaan dat gewoon weer een arbeids-
ketenregel.
overeenkomst voor bepaalde tijd met de werknemers gesloten
kon worden. Ook als de werknemer bij de failliete onderneming
Ouderen
voor onbepaalde tijd in dienst was. Deze gedachte was geba-
De uitspraak heeft veel stof doen opwaaien bij juristen. Een
seerd op de zogenoemde Ragetlie-regel. Deze regel bepaalt
doorstart – toch al riskant – wordt nog riskanter als werknemers
onder welke omstandigheden een arbeidsovereenkomst voor
met een lang dienstverband moeilijk te ontslaan zijn. Vooraf-
onbepaalde tijd kan worden omgezet in een arbeidsovereen-
gaand aan de overname heeft de doorstarter meestal onvol-
komst voor bepaalde tijd. Deze regel is er gekomen ter bescher-
doende zicht op het arbeidsverleden van werknemers. Hierdoor
ming van werknemers. Het mag niet zo zijn, vindt de wetgever,
kan de doorstarter niet bepalen of werknemers van de failliete
dat bij een doorstart de werknemers dusdanig onder druk wor-
onderneming voor bepaalde of onbepaalde tijd bij hem in
den gezet dat ze akkoord gaan met een arbeidsovereenkomst
dienst treden als hij besluit hen een arbeidsovereenkomst aan
voor bepaalde tijd, terwijl ze eigenlijk contracten hebben voor
te bieden. Kortom, een uiterst onzekere situatie met een groot
onbepaalde tijd. Bij een doorstart kunnen arbeidscontracten
risico – namelijk het risico dat beëindigingsvergoedingen aan
voor onbepaalde tijd alleen eindigen als rechtsgeldig zijn opge-
de meegenomen werknemers moet worden betaald.
zegd of door de rechter zijn ontbonden.
Deze situatie leidt tot grotere terughoudendheid om een door-
Om die reden zegt de curator van de failliete onderneming vaak
start uit faillissement te financieren. Direct gevolg is dat een
alle arbeidscontracten op voordat de doorstart plaatsvindt. Een
doorstart niet doorgaat of dat slechts een handjevol – meestal
nieuwe eigenaar van een doorgestarte onderneming heeft zo
jonge – werknemers mee kunnen. Oudere werknemers die lang
de handen vrij om de arbeidsrelaties flexibel in te vullen. Al het
in dienst zijn, vallen daardoor buiten de boot. Zeker nu de crisis
personeel is immers ontslagen volgens het boekje. Dit maakt
veel ondernemingen heeft doen stranden, is dit aan de orde.
failliete ondernemingen een stuk interessanter voor liefhebbers.
De personele factor is immers geneutraliseerd als potentieel
hoge kostenpost.
Ketenregel
Aan deze praktijk is een einde gekomen door de uitspraak van
het Gerechtshof ’s-Gravenhage van maart 2009. Een ander hof
heeft de uitspraak recent bevestigd. Het betrof het faillissement
van Vege Motoren en de doorstart van het bedrijf door Vege
Een doorstart wordt riskanter
als werknemers met een lang
dienstverband moeilijk te
ontslaan zijn
Industrial. Eén van de werknemers van werkte al sinds 1977 bij
het bedrijf. Hij heeft een arbeidsovereenkomst voor bepaalde
tijd bij Vege Industrial gekregen na de doorstart. Deze overeenkomst werd verlengd tot eind van het jaar. Op 6 december ontving hij een brief waarin stond dat Vege Industrial de arbeidsovereenkomst niet wenste voort te zetten. De werknemer was
het daar niet mee eens en stelde dat er inmiddels sprake was
van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Vege Industrial beriep zich op de Ragetlie-regel en wees op de opzegging
De uitspraak heeft als gevolg
dat alleen een handjevol
jonge werknemers meegaan
in een doorstart