Over de schrijfster (kort): Lisa de Rooy (1991) heeft de toneelschool gevolgd en was 1 getrouwd met de Egyptische acteur Sabri Saad El-Hammes. Zij Publiceerde eerder in literair tijdschrift Lust & Gratie het opmerkelijke Sjarmoeta! Het verhaal (kort): De Egyptenaar Hosni Ezzet woont al twintig jaar in Nederland. Hij heeft zich van snackbarhouder opgewerkt tot succesvol zakenman, maar is ontevreden over zijn leven – hij woont alleen, in een buitenwijk van Amsterdam, hij drinkt, zijn vrouw heeft hem verlaten en met zijn puberdochter heeft hij nauwelijks contact. Dan ontvangt hij een brief van zijn moeder die hem smeekt naar huis te komen, naar zijn geboortedorp in de Nijldelta. Zijn nichtje Nawal, de dochter van zijn broer, is overleden. Hij vertrekt met tegenzin, omdat hij ooit gedwongen zijn geboortedorp heeft verlaten. Thuis treft hij een familiedrama aan, waarin zijn broer de tragische hoofdrol speelt: hij heeft zichzelf uit verdriet de ogen uitgestoken. Tijdens zijn zoektocht naar de waarheid omtrent de dood van zijn nichtje, stuit Hosni op een persoon uit het verleden die hij dood waande. Vanaf die ontmoeting gaan heden en verleden hand in hand, verstrengelen, en vormen een neergaande spiraal die steeds meer herinneringen, schaamtegevoelens en onderdrukte verlangens oproept. Op de laatste avond van zijn verblijf, tijdens een dorpsfeest, dreigt hij het slachtoffer te worden van een langgekoesterde wraak... In de ogen van mijn broer is een overrompelende, dramatische en rijkgeschakeerde roman over broederliefde, familiewaarden, en schuld en boete. Het is het indrukwekkende debuut van een schrijfster die kan uitgroeien tot een belangwekkende, nieuwe stem in de Nederlandse literatuur. 1 Toen dit boek gepubliceerd werd. SAMENVATTING Voor Sabri Hosni Ezzet is een succesvol zakenman uit Egypte die al twintig jaar in Nederland woont, maar niet tevreden is met zijn leven. Hij drinkt te veel, zijn vrouw is vreemd gegaan en zijn dochter, Isis, ziet hij bijna nooit. Op een dag krijgt hij een brief van zijn moeder: ‘Ik heb slecht nieuws, mijn zoon, schrijft ze, De dochter van je broer, Nawal, is door de koning van de doden gehaald. Zij heeft maar zestien jaar mogen leven.’ En: ‘Je broer is een gebroken man, hij praat niet meer hij eet niet meer. Wat moet ik doen?’ Hij besluit voor vijf dagen terug te gaan naar Egypte. Thuis aangekomen, blijkt dat zijn broer zich uit verdriet de ogen heeft uitgestoken. Hosni weet hem over te halen weer wat te eten en hij praat soms met hem, maar meestal blijft hij op zijn kamer. Er blijken allemaal geheimen te zijn waar je allemaal langzaam achter komt. Nawal is bijvoorbeeld niet overleden. Ze heeft zelfmoord gepleegd omdat ze naar bed is gegaan met Magdi. De zoon van Hassan, een oude klasgenoot van Hosni. Dit is in moslimlanden streng verboden. Je hoort te wachten tot je uitgehuwelijkt bent. Ook moet je Allah laten beslissen of je blijft leven of niet. Nawal heeft dankzij onder andere Hisjam, de jongste broer van Nawal, een begrafenis gekregen. Said en Fajed, haar twee oudste broers en ook Noera, haar moeder, wilden haar in de rivier gooien. Hosni lijkt erg bang dat één van de dorpsbewoners hem herkent. Hij blijkt namelijk ooit uit zijn dorp te zijn verjaagd. Hij komt op een gegeven moment een meisje tegen waarvan hij denkt dat het zijn jeugdliefde Elham is. Het blijkt haar dochter Samira te zijn. Elham is vlak nadat hij is vertrokken gestorven bij Samira’s bevalling. Het blijkt dat Samira ook Hosni’s dochter is. Hij is namelijk uit zijn dorp weggestuurd omdat hij Elham heeft verkracht. Hisjam staat in verbinding met de geest van Nawal (geesten zwerven namelijk nog veertig dagen rond de plek waar ze gestorven zijn). Op de veertigste dag, tijdens een groot dorpsfeest, komt een sjeik lezen voor Nawal, zodat haar ziel rustig naar de hemel kan vertrekken. Hisjam raakt in een soort trance. Hij begint te schreeuwen en rent naar buiten. Als Hosni hem eindelijk weer gevonden heeft verteld Hisjam wat Nawal hem verteld heeft: “Fajed heeft haar doodgestoken!”. Said en Fajed zijn op dat moment weg om Magdi te zoeken. En te vermoorden. Hosni is bang. Hij durft ze niet achteraan te gaan omdat hij ooit hetzelfde heeft gedaan als Hosni. Een meisje zwanger gemaakt zonder toestemming van de ouders. Hisjam is kwaad en rent weg. Hosni gaat hem weer zoeken. Hij komt bij Hassan en zijn vrienden, waar hij een waterpijp met hasj rookt. Hij wil Hisjam weer gaan zoeken maar grijpt het verkeerde kind. De moeder van het kind wordt kwaad en begint op Hosni te schelden, aangemoedigd door de dorpsbewoners. Hosni wordt in elkaar getrapt. Dan verschijnt de oude politieagent van het dorp, tevens de grootvader van Elham, Aboe Salim, die Hosni neerschiet met zijn jachtgeweer. Terwijl hij daar zo ligt ziet hij Elham… HOOFDPERSOON HOSNI ABDALLAH EZZET Hosni Abdallah Ezzet is een Egyptische man die ooit uit zijn geboortedorp is verjaagd en is gevlucht naar Nederland. Hij werkt zich van wc-schoonmaker op tot snackbarhouder, maar na een tijdje gaat het zo goed dat hij zelf niet meer in de zaak hoeft te staan. Hij opent een tweede restaurant, en een derde. En hij ontmoet de liefde van zijn leven. Pauline. Met Pauline woont hij een tijd samen. Ze trouwen. Ze krijgen een dochter: Isis. Isis heeft, helaas voor Hosni, blond haar en blauwe ogen. Net als Pauline. Maar Pauline gaat vreemd, ze gaan uit elkaar, Hosni ziet Isis nog maar heel weinig. Hij gaat veel drinken, een paar glazen whisky per dag, en dan krijgt hij een brief van zijn moeder. Hosni is een man van 40 jaar, licht getint (Egyptische huid) en met een kale plek (daar is hij door geobsedeerd). Hij draagt meestal een driedelig pak (grijs) met stropdas en al, maar in Egypte had hij ook wel eens de Galabia (traditioneel Egyptisch/Arabisch(?) gewaad) van zijn broer Moestafa of die van zijn vader. Hosni is zakelijk dan wel geslaagd, hij is niet tevreden met zijn leven. Van wat hij wilde bereiken in Europa is er maar één ding gelukt. Geld is geen probleem, maar van de rest, gelukkig worden en een vrouw krijgen is er, na veel gelukkige jaren, toch niet van gekomen. Hij is onderzoekend en nieuwsgierig. Zo wil hij per sé weten waar het geld dat hij jarenlang op zijn vaders rekeningnummer heeft gestort heen ging. Dit bleek naar de familie van Elham te gaan. ANDERE BELANGRIJKE PERSONAGES Moestafa Abdallah Ezzet: hij is de broer van Hosni. Hij is een goede man. Hij leeft altijd volgens de regels en zondigt nooit. Wanneer zijn dochter Nawal sterft, steekt hij zijn ogen uit. Hij heeft haar zien branden en gunt zichzelf geen licht meer in de ogen. Hisjam Abdallah Ezzet: Het neefje van Hosni, de zoon van Moestafa. Hij fungeert als een soort gids voor Hosni. Hij doet ook alles wat hem wordt opgedragen. Hij is overigens de jongste zoon van Moestafa. Said Abdallah Ezzet: Ook een neefje van Hosni. Hij is een opstandige, brutale jongen. Hij verwijt Hosni dat hij twintig jaar is weggebleven, en vindt dat Hosni niet opeens mag bepalen wat er wel en niet gebeurt. Fajed Abdallah Ezzet: De oudste zoon van Moestafa. Hij lijkt een rustige, zelfstandige en verstandige jongen. Hij lijkt goed te weten wat goed en fout is en wijst Said vaker terecht als deze opstandig is. Maar hij is wel een meeloper. Want hij vermoord Nawal uiteindelijk. Hanan: De oudste dochter van Moestafa. Ze is getrouwd en heeft twee kinderen. Nawal Abdallah Ezzet: De dochter van Moestafa die overleden is. Noera: de vrouw van Moestafa. De moeder van Hosni en Moestafa. Wordt altijd aangesproken met Sitti (oma) of mama Aboe Salim: De grootvader van Elham. Elham: Het meisje waar Hosni in de jaren dat hij nog in Egypte woonde verliefd op was. Samira: De dochter van Elham. Magdi: De jongen waar Nawal verliefd op was, en waar zij niet mee mocht trouwen. Hassan: De vader van Magdi. Een vervelende man Mahmoed Beida: Een vriend van Hisjam. Letterlijk vertaalt Mahmoed Ei Abd el Mommin: De sjeik. Isis: De dochter van Hosni. Pauline: De (ex-)vrouw van Hosni. De scheiding zou in die week plaatsvinden. EIGEN MENING Wat vond je van het boek? Ik vond het persoonlijk een erg leuk boek. Ik dacht eerst van: nou… ik weet niet, maar ja. Laat ik het toch maar doen. Mijn verwachtingen waren om de één of andere reden niet zo goed. Waarschijnlijk omdat iedereen altijd zei: “Ja, dat is een volwassenenboek”, maar toen begon ik te lezen en toen vond ik het toch wel leuk. Naarmate ik verder kwam vond ik het steeds leuker worden. Er zitten veel raadsels in die, als ze worden opgelost, meteen weer voor een nieuwe vraag zorgen. Uiteindelijk blijkt alles toch nog in elkaar te passen en blijken alle raadsels bij elkaar te horen. Dat vind ik leuk. Zo kom je steeds achter meer dingen en als je het boek uit heb ga je weer het halve boek lezen om een stukje op te zoeken waar je niet meer zeker weet of je het wel goed begrepen hebt. Zo blijf je er nog een paar dagen over nadenken. Ik vond het ook leuk dat je veel van de raadsels op kon lossen door de herinneringen die Hosni heeft. Daaraan merk je ook dat Hosni zelf de helft voor zichzelf verstopt heeft. Heel irritant (eigen mening) zijn de opmerkingen als ‘Maar kon hij dat wel doen? Had hij niet zelf hetzelfde gedaan?’. Ik kan er (persoonlijk) namelijk niet tegen als iemand iets weet wat ik níet weet. Maar daardoor wordt je wel nóg nieuwsgieriger naar de oplossing. Ik ga natuurlijk niet alleen maar positieve kritiek geven. Ik vond het einde erg onduidelijk. Ik heb maar gegokt dat Hosni neergeschoten wordt. Dat staat nergens letterlijk in het verhaal. Ook vind ik het een erg open einde. Toen ik het net uit had al helemaal. Toen had ik nog niet door dat Hosni dood was en dacht ik van: ja, en nu? Maar ook al ís Hosni dood. Het is een erg onduidelijk eind. Ik houd er niet van als het onduidelijk is, dus ik houd ook niet van een open eind. Je weet nu ook niet wat er nou met Magdi, Said en Fajed gebeurt. Of hoe het nou met Hisjam afloopt. En met de familie Ezzet. Die nu al helemaal niks meer heeft. Ook geen rijke oom in Europa. Dat vind ik jammer. Verder heb ik nog een persoonlijk puntje waar verder (bijna) niemand iets mee te maken heeft dat is dat ik het erg moeilijk vind om het verhaal te lezen als een verhaal en niet als een stuk tekst dat geschreven is door mijn tante. Als ik normaal gesproken een boek of verhaal lees, lees ik dat als een verhaal. Dat verhaal is er, daar kun je niks aan doen, het heeft ook geen zin om er over na te denken hoe de schrijver of schrijfster er in godsnaam op komt om zo’n verhaal te schrijven. Maar als je de schrijfster goed kent (het is tenslotte mijn tante) dan ga je er toch over nadenken. Na een tijdje wordt dat wat minder want dan kom je meer in het verhaal. Dit laatste is natuurlijk geen reden om te zeggen dat het boek slecht is want hoeveel mensen kennen Lisa nou (in verhouding met hoeveel Nederlanders, Duitsers en Denen2 er nou zijn op de wereld)?. PLUSPUNTEN + Spanning + Raadsels + Leuke manier van schrijven + Arabische woorden + Herinneringen / Flashbacks MINPUNTEN - Onduidelijk eind Dit zijn de grote, belangrijke plus- en minpunten, niet de kleine dingetjes (zie hierboven) EINDCIJFER: 5 pluspunten + 1 minpunt = / = !!!EEN ACHT!!! 2 In De Ogen Van Mijn Broer is ook in het Duits en in het Deens vertaald TITEL: zie attatchment / bijlage: Titelbeschrijving OVER DE AUTEUR Geboren dus in Wageningen, in het plaatselijke ziekenhuis aldaar, waar ik de wereld in ben getrokken door een dokter met opvallende grote handen. Dat heb ik van horen zeggen. Van Wageningen is mij niets anders bij gebleven dan wat klompjes voor de keukendeur en een weiland achter de ramen van de huiskamer. Op tweejarige leeftijd ben ik in een verhuiswagen naar Leiden vervoerd en kwam terecht op een kleine bovenwoning, samen met mijn broer en ouders. Het was de tijd van de eerste zwart-wit televisie, van Pipo de Clown en Mamalou, van Heintje die zong over zijn mama, de liefste van de hele wereld. Van kerstbomen met daaronder de eerste barbie, van spelletjes en een opa die dood ging. Op de lagere school werd ik veel gepest (wit konijn!). Op de middelbare school kreeg ik echte vriendinnen en mocht ik leren wat ik leuk vond. Talen, geschiedenis en aardrijkskunde. Hoge cijfers, trotse ouders. Thuis( inmiddels een ruime eengezinswoning) was het huiswerk maken en klassiek pingelen op een dure gitaar. De ommekeer kwam in de laatste klas van het atheneum. School was onwijs (= leidse uitdrukking) stom, evenals ouders waar niks van mocht. Dus: kont tegen de kribbe en veel spijbelen. Toch nog geslaagd. En dan? Studeren? Zeker bij die koorballen in Leiden. Nee, dan liever punk, veel blowen en weinig doen. Thuis met harde muziek aan zitten schrijven op een oude typemachine. (zeer productieve tijd wat schrijven betreft.) Huilen om de dood van John Lennon. Alleen maar boterhammen met kaas en veel bier. Tot een experimentele filmer uit Den Haag, Frans Zwartjes, me uit de massa oppikt voor een rol in een film. Best leuk om te doen, dus waarom niet. In 1981 pak ik mijn koffers en vertrek naar Amsterdam - waar-het-allemaal-gebeurt - om actrice te worden. Ik woon in een kraakpand met een houtkachel en speel in een jongerentheater. In de winter bevriezen mijn lakens, maar dat hoort bij Het Grote Avontuur. In 1983 doe ik auditie voor de toneelschool in Amsterdam en word aangenomen. Het eerste jaar is fantastisch, de andere drie steeds minder. Ik wil daar eigenlijk niet zijn. Ik droom over verpleegster-zijn in Afrika (ik weet echt niet waarom, ik ben daar absoluut geen type voor, dus het ging waarschijnlijk niet al te best met me.) Ik drink teveel, volg weinig lessen en wil nergens bijhoren. Het grootste deel van de tijd zit ik in de kroeg en mijmer over een leven dat wel zin heeft. Dan ontmoet ik de Egyptische liefde van mijn leven en dat geeft natuurlijk wel zin. Op de valreep haal ik nog mijn diploma Toneelschool, in 1987, maar dat interesseert me inmiddels zo weinig dat ik niet eens de moeite neem om hem in ontvangst te nemen. Vier maanden later, na een veel te dure vakantie in Italië met mijn Egyptische geliefde, ben ik zwanger en berooid. Ik speel met een dikke buik in het Shaffy-theater. In april '88 wordt mijn zoon geboren. We vertrekken dat jaar voor het eerst naar Egypte voor een vakantie van twee maanden. De daaropvolgende jaren speel ik niet noemenswaardige rolletjes in diverse onderproducties en televisieseries. Ondertussen schrijf ik, veelal ideeën voor toneel. In '89 vertrekken we voor een half jaar naar Egypte. Ik geef daar een paar maanden Engelse les aan kinderen. Terug in Nederland voeg ik me bij de vaste groep van mijn man, want die geliefde is ondertussen mijn man.(getrouwd: 21 maart 1989) en speel Engelstalig toneel in de Nes. Rond ' 92 heb ik er genoeg van. Ik stop met spelen en word prompt zwanger. Al zwangerend begin ik meer en meer serieus te schrijven. Ik volg een schriftelijke cursus. In '93 wordt mijn dochter geboren. Ik moeder over mijn kinderen en schrijf. En ben voor het eerst tevreden met wat ik doe. In 1995 start ik met de opleiding aan Schrijversvakschool 't Colofon en is schrijven een manier van leven geworden. In de ogen van mijn broer is daar het eerste bewijs van… Door Lisa de Rooy. Van: Rothschild & Bach, Vassallucci ANDERE WERKEN VAN LISA DE ROOY Zoals al eerder genoemd: Lisa is ook actrice geweest. En omdat iedereen uit mijn klas door deze serie heeft leren schaken (ik ook) en we het er nog wel eens over hebben (zó leuk vond ik dat! :D) zal ik ‘m toch nog even noemen: LANG LEVE DE KONINGIN (1995) Sara kent haar vader niet. En op school haalt zij alleen maar onvoldoendes. Als ze Victor ontmoet, die een prachtig schaakspel heeft, wil ze dolgraag leren schaken. Maar Sara is bang dat ze veel te dom is voor zo'n moeilijk spel. Victor vertelt haar over een koninkrijk waar iedereen gelukkig is… 28 maart 2005 Meerssen, Nederland Henry van Akker Lang Leve de Koningin Deze film heb ik 6 of 7 jaar geleden op de basisschool gezien, ik vond het toen een leuke film. 5 februari 2005 Numansdorp, Nederland Regina Snel Lang leve de koningin Uitstekende, pakkende film. Met een ontroerend eind. Ik gebruik deze film om mijn klas (basisonderwijs) warm te maken voor het schaakspel. Door deze film zijn ze goed gemotiveerd om het schaakspel te leren. 10 augustus 2004 Terneuzen Nederland chess it out deze film is ver boven het gemiddelde, uitstekend zelf. Het verhaal raakt je diep in je hart, leuk voor jong en oud. Extreem leuk schaakspel, doet denken aan harry potter... 6 mei 2003 Moge zij echt lang leven ! Uitstekende film. Mijn dochter van 6 wil onmiddelijk schaken leren. Monique van de Ven blijft leuk om naar te kijken. HET HUIS VAN DE TOEKOMST (verwacht) Vijf prominente denkers uit de kunst en wetenschap laten zich opsluiten in een Big Brotherachtig huis. In totale afzondering en onder het toeziend oog van de verschillende camera’s houden ze zich bezig met de toekomst. Een soefistische spelleider voert gesprekken met de deelnemers, daagt ze uit en confronteert ze met elkaar. Het experiment loopt verschrikkelijk uit de hand, iemand raakt vermist en de producent besluit het programma niet uit te zenden. Het materiaal gaat in een kluis en de overgebleven deelnemers proberen de draad van hun leven weer op te pakken. Totdat één van hen het niet meer uithoudt en, ondanks forse tegenwerking, de gebeurtenissen reconstrueert op basis van herinneringen, e-mails, tapes en andere getuigenissen. Wrang is de ontdekking dat hij zelf misschien wel medeverantwoordelijk is geweest voor de verdwijning van zijn vriend Siem. Voor meer informatie kijk op Rothschildenbach.nl MEER INFORMATIE Alle links vind je met extra informatie op members.home.nl/h.rommers/jesse/boekverslag ROTHSCHILD EN BACH http://www.rothschildenbach.nl/ http://www.rothschildenbach.nl/result-auteurs.asp?Auteur=Lisa%20de%20Rooy http://www.rothschildenbach.nl/result-titel.asp?ISBN=9049950108#subtop VASSALLUCCI http://www.vassalucci.nl/ http://www.vassallucci.nl/vassa/auteurs/rooy.htm http://www.vassallucci.nl/vassa/auteurs/rooy-biografie.htm http://www.vassallucci.nl/vassa/flappen/1041ogen.htm PRIJZEN & ONDERSCHEIDINGEN VROUW & KULTUUR PRIJS 2000 http://www.literaireprijzen.nl/index.php?fuseaction=home.showUitreiking&uitreiking=2838