FNWI en het wetenschappelijk onderzoek op het

FNWI en het wetenschappelijk onderzoek op het Amsterdam
science park
[email protected]
Amsterdam Science Park is meer dan de UvA
Nikhef:
cwi
Amolf
Nikhef
AUC
- Fom instituut
- 250 mensen:
100 wetenschappers (50 AIO)
100 technici
- samenwerking UvA, RU, VU, FOM, …
FNWI
FNWI
Nikhef = Nationaal Instituut voor subatomaire fysica
theorie
astro-deeltjesfysica
deeltjesfysica
research and development
Deeltjesfysica 10-15 m
atoom
kern
Wat zijn de fundamentele bouwstenen van de natuur
Welke krachten / dynamica beschrijft hun gedrag
Bouwstenen van protonen/neutronen
Deeltjes
Quarks
Krachten
1) Electromagnetisme
2) Zwakke kernkracht
electron
Leptonen
neutrino
Anti-deeltjes
AntiQuarks
AntiLeptonen
3) Sterke kernkracht
Welke deeltjesfysici ben
je al tegengekomen ?
Stan Bentvelsen
Els Koffeman
Marcel Vreeswijk
Paul de Jong
Auke-Pieter Colijn
Wouter Verkerke
Ivo van Vulpen
Waar maken wij ons druk om ?
1
Higgs boson: hoe komen deeltjes aan massa ?
2
96% van de materie in het heelal is onbekend
 donkere materie
3
Waar is alle anti-materie gebleven ?
4
Gravtiatie(golven), stringtheorie, neutrino’s
Energie en massa zijn hetzelfde:
 je kan nieuwe deeltjes maken
De Large Hadron Collider (LHC)
CERN, Genève, Switzerland
Botsende bundels protonen
ATLAS detector
beam 1
beam 2
Paleis op
de dam
40 million botsingen per seconde
Is er een instabiel Higgs boson gemaakt ?
een naald in 100.000.000 hooibergen
muon
muon
muon
muon
Higgs boson
Research and development
Medische toepassingen
Hadron-therapie
Stralings-dosis
medipix
protonen
fotonen
Diepte in ‘water’ [cm]
Nog veel meer toepassingen in industrie:
uitlijning, electronica, seismologie, data-verwerking, …
Astro-particle physics
Neutrino’s, dark matter, gravitational waves
Enkele van de open vragen:
Waar is donkere materie van gemaakt ?
Gravitatie
Kosmische stralen als ‘probe’
…
Waar is alle anti-materie gebleven ?
Volume van het heelal: (on)eindig en (hoe) is de
tijd ooit begonnen ?
…
Samen met Grappa, theorie, VU, RU, …
Donkere Materie zelf maken
Theoretisch idee: Supersymmetrie:
Anti-deeltjes
deeltjes
Bij de LHC kunnen we deze superdeeltjes produceren.
De lichtste is misschien stabiel:
donkere materie
Super-symmetrie: elk deeltje heeft
een zwaar broertje
Direct: LHC + Xenon + …
Indirect: astro-fysica
dark matter particle
Hunting dark matter
underground experiments
Xenon experiment
Patrick Decowoski
kosmische stralen
Paul Kooijman
Els de Wolf
1 deeltje /km2 per jaar Beneden in Nikhef hal
Energie spectrum
Op de pampas in Argentinie
Oorsprong kosmische stralen ?
 Neutrino experimenten (Nikhef)
γ
ν
p
De ‘ogen’
Antares/km3Net detector
Gravitatiegolven
Virgo experiment
Gravitatiegolven ‘normaal’ in de
algemene relativiteitstheorie
Maar nog nooit direct waargenomen
Virgo, … Lisa (?)
Grote Interferometers
Theorie
Computing
Eric Laenen
Van stringtheorie tot experimentele
phenomenologie.
4000 cores
15.000 Tb harddisks
Grid-computing
Het Nikhef: wetenschap en onderwijs
Fundamenteel onderzoek op het gebied
van de (astro)-deeltjes en deeltjesfysica
Nikhef
Nikhef voor UvA studenten:
- 2e jaar: 2e jaars project, Inleiding (astro-)deeltjesfysica
- 3e jaar: workshop,standaard model, bachelorproject
- master: master track Particle and Astroparticle Physics
[email protected]