Begrippenlijst Scheikunde Havo 4 Stoffen Zuivere stof Niet ontleebare stof/ element Ontleedbare stof/ verbinding Mengsel Heterogeen mengsel Homogeen mengsel Oplossing Emulsie Suspensie Rook Nevel Schuim Stof die uit één soort moleculen bestaat. Heeft een kook/smeltpunt. Stof die uit één soort atomen bestaat Stof die uit meerdere soorten atomen bestaat Stof die uit meerdere soorten moleculen bestaat. Kook/smelttraject Mengsel waarbij de verschillende stoffen niet te onderscheiden zijn Mengsel waarbij de verschillende stoffen te onderscheiden zijn. Mengsel van een stof in een vloeistof wat helder is. Mengsel van twee vloeistoffen die niet oplossen = troebel Mengsel van een vaste stof in een vloeistof die niet oplost = troebel Vaste deeltjes in een gas Vloeistofdeeltjes in een gas Gasbellen opgesloten in een vloeistof of vaste stof Scheiden Methode Indampen Destilleren Bezinken/ centrifugeren Filtreren Adsorberen Extraheren Soort mengsel Oplossing van een vaste stof in een vloeistof Oplossing van twee of meer vloeistoffen Suspensie Suspensie Kleur en geurstoffen in een oplossing of gas Twee vaste stoffen Principe Vluchtigheid Kookpunt Dichtheid Deeltjesgrootte Aanhechtingsvermogen Oplosbaarheid Reacties Verbranding Ontleding Thermolyse Elektrolyse Fotolyse Vorming Endotherm Exotherm Reactiesnelheid Botsende deeltjes model Chemisch evenwicht Homogeen evenwicht Heterogeen evenwicht Verdelingsevenwicht Reactie met zuurstof, waarbij de oxides van de beginstoffen ontstaan Één beginstof, meerdere eindproducten Ontleding onder invloed van temperatuur Ontleding onder invloed van stroom Ontleding onder invloed van licht Meerdere beginstoffen, één eindproduct Reactie waarbij energie nodig is Reactie waarbij energie vrij komt Aantal mol stof dat per seconde reageert. Verklaring voor de verschillen in reactiesnelheid. Reactie waarbij na verloop van tijd weer beginstoffen zijn Stoffen bevinden zich in dezelfde fase Stoffen bevinden zich in verschillende fasen Stof verdeelt zich over twee oplosmiddelen. Fasen Gas Vloeistof Vaste stof (g) (l) (s) (aq) Faseovergang Stof die je niet kan zien en niet kan vastpakken Stof die je wel kan zien en niet kan vastpakken Stof die je wel kan zien en wel kan vastpakken Gasvormig Vloeibaar Vast Opgelost Overgang van de ene in de andere fase waarbij de molecuulbindingen verbroken worden Atomen , Periodiek systeem Atoomnummer Atoommassa Proton Neutron Elektron Groep Alkalimetalen Halogenen Edelgassen Bepaalt de plaats in het periodiek systeem Massa van het atoom Positief kerndeeltje, massa 1 u, gelijk aan het atoomnummer Neutraal kerndeeltje, massa 1 u, gelijk aan atoommassa-atoomnummer Negatief deeltje om de kern heen, massa 0 u, bij atoom gelijk aan protonen Rij van boven naar onder in het PS die dezelfde eigenschappen hebben. Groep 1, makkelijk reageren, lading 1+ Groep 17, makkelijk reageren, lading 1Groep 18, reageren niet Moleculen Niet- metaal Metaal Zout Molecuul Covalentie Molecuulformule Structuurformule Zouten Ion Cl, F, N, I, H, O, Br, P, S, C (B, Si, As, Te, At) Alle overige elementen. Metaal met een niet metaal Atoomgroep met vaste samenstelling, bestaand uit niet metalen Aantal bindingen dat een molecuul kan aangaan Geeft het aantal atoomsoorten in een molecuul aan Geeft de plaats van de atoomsoorten in een molecuul aan (tekening) Geladen atoom, positief (te weinig elektronen) of negatief (Te veel elektronen. Zouthydraat Zout dat kristalwater (H2O) bevat Verhoudingsformule Geeft aan in welke verhouding de positieve en negatieve ionen voorkomen. Hydratatie Omringing van een ion door watermoleculen. Oplosbaarheid Mate waarin een zout in water oplost Neerslag Ontstaan van onoplosbaar zout bij mengen van zoutoplossingen. Zie BINAS 45A Bindingen Metaalbinding Ionbinding Atoombinding Binding tussen de metaaldeeltjes door vrij bewegende elektronen. Komt alleen voor in metalen Binding tussen een metaal en een niet metaal, door aantrekking van de positieve en de negatieve ionen Binding ín een molecuul (= niet-metalen) door gemeenschappelijk elektronenpaar Binding waarbij geen ladingsverschil is tussen de atomen Gewone atoombinding Polaire Binding waarbij licht ladingsverschil is tussen de atomen, bv O-H of N-H atoombinding binding Vanderwaalsbinding Binding tússen moleculen op basis van aantrekkingskracht. Hoe zwaarder het molecuul, hoe sterker de binding Waterstofbrug Extra binding tussen polaire delen van moleculen (O-H of N-H groepen) Hydrofiele of Stof die waterstofbruggen kan vormen en daardoor goed oplost in polaire stof water Hydrofobe of Stof die geen waterstofbruggen kan vormen en daardoor slecht oplost apolaire stof in water. Koolstofchemie Alkaan Alkeen Stamnaam Karakteristieke groep Isomeer Rekenen Volume Massa Dichtheid Mol Verzadigde koolwaterstofketen, zonder dubbele bindingen Onverzadigde koolwaterstofketen, met dubbele bindingen Langste koolstofketen binnen een koolwaterstof Alle atomen/atoomgroepen aan de koolstofketen keten m.u.v. de H atomen Dezelfde molecuulformule, andere structuurformule Grootte van een stof in m3, L (=dm3) of mL (cm3) Gewicht van een stof in g of kg Aantal gram dat 1 cm3 weegt Eenheid voor de hoeveelheid die je van een stof hebt. 1 mol = 6,022 x 1023 Deeltjes = molecuulmassa in u. Molverhouding Verhouding waarin de deeltjes in een reactie reageren Molaire massa Massa van 1 mol stof met als eenheid gram per mol Molairiteit/ Aantal mol in 1 L of aantal mmol in 1 L concentratie Massa% Aantal gram stof per gram mengsel Volume % Aantal (m)L stof per (m)L mengsel