Interne Geneeskunde telefoonnummer: 020 -512 5110 Medikatie met corticosteroïden INLEIDING Corticosteroïden zijn hormonen die van nature door de bijnierschors worden aangemaakt. In de geneeskunde worden synthetische corticosteroïden gebruikt bij het onderdrukken van allerlei ontstekingen en allergieën in het lichaam. Ook zijn ze erg belangrijk bij de behandeling van chronische aandoeningen zoals astma en eczeem. Deze medicijnen zijn onder andere verkrijgbaar onder de namen: Betamethason, Celestone, Cortison, Decadro, Depo-Medrol, Dexamethason, Di-Adreson-F, Hydrocortison, Kenacort-A, Ledercort, Lederspan, Methylprednisolon, Oradexon, Prednison, Prednisolon, Solu-Cortef, SoluMedro, Triamcinolon. HOE WERKT HET. Corticosteroïden worden in de geneeskunde het meeste gebruikt voor het remmen van ontstekings- en overgevoeligheidsreacties. In hoge dosis worden corticosteroïden ook gebruikt bij de behandeling van kanker. Natuurlijke en synthetische corticosteroïden zorgen voor aanpassing van het lichaam aan stresssituaties. Pijn, koorts, malaise, gebrek aan eetlust door de lichamelijke stress van de ziekte kunnen aanzienlijk verbeteren door de toediening van synthetische corticosteroïden. HOE TE GEBRUIKEN. Als u corticosteroïden gebruikt omdat uw lichaam die niet voldoende aanmaakt of als u corticosteroïden langdurig gebruikt voor aandoeningen zoals hierboven genoemd, kan uw lichaam afhankelijk worden van het medicijn. U mag ze daarom nooit vergeten in te nemen. Normaal gesproken wordt uw bijnier gestimuleerd om in lichamelijke- of psychische stress situaties extra bijnierschorshormoon (cortisol) te maken. Bij u gebeurt dit niet of onvoldoende, daarom moet u in stress situaties de dosering verhogen. SLZ9631/0812 Door een tekort aan dit hormoon kunt u zich onnodig vervelend voelen en bij een ernstig tekort kan er een Addison crisis ontstaan die levensbedreigend kan zijn. HOE TE HANDELEN BIJ KOORTS. Bij koorts (temperatuur meer dan 38 graden C) dient u onmiddellijk het aantal tabletten te verdrievoudigen. U gaat hiermee door totdat de koorts is verdwenen. Het is verstandig de dosering af te bouwen naarmate u opknapt. Als u weer helemaal beter bent, gaat u weer terug naar het gebruikelijke aantal tabletten. Het is vooral belangrijk om de verhoogde dosis af te bouwen en niet plotseling terug te gaan naar de normale dosis. HOE TE HANDELEN BIJ BRAKEN EN DIARREE. Bij braken of diarree zal de medicatie ook verdrievoudigd moeten worden. Wanneer u door braken en/of ernstige diarree uw medicatie niet binnen kunt houden, zult u zo snel mogelijk het medicijn per injectie toegediend moeten krijgen. Waarschuw altijd uw huisarts in dergelijke gevallen. Ook nu geldt dat het beter is om de verhoogde dosis af te bouwen als u weer opknapt in plaats van plotseling teruggaan naar de normale dosis. HOE TE HANDELEN BIJ POLIKLINISCHE INGREPEN EN ONDERZOEKEN. Bij kleine medische ingrepen zoals het trekken van een kies, een kleine chirurgische ingreep of bijvoorbeeld een maag-, darm- of blaasonderzoek, dient u die dag een dubbele dosis corticosteroïden (cortison, hydrocortisin, prednison e.a.) in te nemen. De dag er na kunt u weer de gebruikelijke dosering innemen. HOE TE HANDELEN BIJ EEN OPERATIE ONDER ALGEHELE NARCOSE Bij ingrepen onder narcose moet u met de anesthesist (narcotiseur) en chirurg bespreken dat u corticosteroïden slikt. Het is namelijk belangrijk dat de medicatie voor, tijdens en na de operatie wordt verhoogd. Als u geopereerd moet worden, brengt u dan uw behandelend specialist hiervan op de hoogte. HOE TE HANDELEN BIJ PSYCHISCHE STRESS Bij ernstige psychische stress kan de natuurlijke behoefte aan cortisol ook zijn verhoogd. Ook in die situaties kan het nodig zijn dat u het aantal tabletten verdubbelt. Hoe en welke situaties als psychische stresssituaties worden ervaren, verschilt echter van persoon tot persoon. Voorbeelden van situaties waarin u de medicatie zou kunnen verhogen zijn: Een ernstig zieke in uw familie of onder uw vrienden, een begrafenis, een examen, het overlijden van een dierbare. VOORZORGSMAATREGELEN Extra medicijnen op zak. Neem altijd extra medicijnen mee als u van huis bent, u kunt onverwachts in een psychische/lichamelijke stress situatie terechtkomen of langdurige vertraging hebben. Breng uw naasten op de hoogte. Licht uw familie, vrienden en uw naasten in zodat zij weten wat zij in noodsituaties moeten doen. Medisch paspoort, artsenverklaring of SOS-medaillon Het is aan te raden altijd een artsenverklaring bij u te hebben, waarin staat dat u corticosteroïden gebruikt en dat u bij bewusteloosheid hydrocortison 100 mg. geïnjecteerd moet krijgen. Bij de apotheek kunt u een medicijnpaspoort krijgen waarin staat welke medicijnen u gebruikt. U kunt ook een SOS-medaillon dragen die te koop is bij de juwelier, ANWB winkel of via internet. Bij de NVACP kunt u een SOS boekje in verschillende talen bestellen (www.nvacp.nl). Verre reizen. Als u op reis gaat, zorg er dan voor dat u ruim voldoende corticosteroïd medicatie bij u hebt. U hebt tevens een in het Engels opgestelde brief nodig waarin uw medicijngebruik staat vermeld. Neem uw medicijnen altijd mee in uw handbagage. Overige adviezen Bewaar deze folder goed en stel uw huisarts op de hoogte dat u in stress situaties meer corticosteroïd medicatie nodig hebt. Wanneer u twijfelt of u juist handelt, moet u altijd contact opnemen met uw huisarts, behandelend specialist of endocrinologie consulente. NOODSITUATIES Waarschuwen Waarschuw in eerste instantie uw huisarts, hij/zij kan altijd overleggen met uw behandelend specialist. Slotervaartziekenhuis tijdens kantooruren: 020 – 512 9333 Slotervaartziekenhuis Spoedeisende Hulp: 020 - 512 4113