Projectfiche - Stedenbeleid Vlaanderen

NEKKER NOVA
Beschrijving van het project
Nekkerspoel is een multiculturele buurt waar verschillende tijdsgeneraties en culturen lastig samenleven: de
bevolking is zeer jong, er is een tekort aan speelruimte en groen, er is betaalbaar wonen maar het
wooncomfort is relatief laag. Nekkerspoel is ook een stationsomgeving die een poort zou kunnen vormen
tussen randstad en stadscentrum, maar tegelijk kampt met fysieke barrières zoals de Buitendijle en de
spoorwegberm. Ten slotte vervult de buurt ook bovenlokale functies met de Nekkerhal aan de rand en het
Speelgoedmuseum op de kop van Nekkerspoel. Kortom, een complexe en meerschalige agenda.
De visie op duurzame wijkontwikkeling moet niet alleen een mobiliteitsknooppunt lokaal verankeren, maar ook
de verbinding met het stadscentrum optimaliseren. Bovendien moeten lokale en bovenlokale functies kansen
krijgen. Drie lokale projecten kunnen een hefboom vormen: de renovatie van het stationsgebouw, het
aanpakken van de publieke ruimte en de herontwikkeling van het Senam- en het NOVA-gebouw (met o.m. de
doorstart van het Speelgoedmuseum en het opladen met nieuwe, creatieve actoren).
De langverwachte heraanleg van de Nekkerspoelstraat zet dit gebied hoog op de Mechelse politieke agenda.
Het goed gestoffeerde voorafgaande participatietraject resulteerde in actieve buurtcomités, een wakkere
wijkraad en een goed draaiend wijkoverleg.
Kortom, het gaat hier om een complexe maar goed omschreven problematiek van stedelijke ontwikkeling, in
een buurt met zowel ernstige tekorten als reële kansen. Meerdere aanknopingspunten voor stadsvernieuwing
dienen zich aan: diverse ingrepen zijn al achter de rug of definitief gepland. Er zijn budgetten beschikbaar voor
de heraanleg van straten, speelpleinen en parkjes. Private ontwikkelaars doen voorstellen. En de stad is
eigenaar van het NOVA-gebouw.
Kansen en aanzetten genoeg. Wat echter ontbreekt is een stevige visievorming die de diverse aspecten en
aanzetten integreert dankzij ontwerpend stedenbouwkundig onderzoek met inbreng van gerichte expertise.
Omschrijving van de onderzoeksopdracht
Het Mechelse stadsbestuur schuift volgende logica naar voor: het uitwerken van een ruimtelijke
ontwikkelingsvisie in een proces van ontwerpend onderzoek, het inzetten van gepaste PPS-formules, het
versterken van lokaal draagvlak. Het bestuur vraagt een ruimtelijke visie waarin het voorliggende gebied niet
alleen fungeert als scharnier met het stadscentrum maar tegelijk ook een hefboom vormt van een wijkgerichte
dynamiek.
Verschillende concrete kwesties vragen om een antwoord: welke rol speelt het openbaar domein; wat is de
dieperliggende betekenis van ‘poortfunctie’ tussen stad en stadsrand; vallen de poortfunctie en
wijkcentraliteiten samen; is er een herbestemming denkbaar voor enkele strategisch gelegen sites zoals het
station, het NOVA-gebouw (met het Speelgoedmuseum) en het Senam-gebouw en welke andere activiteiten
kunnen daarop aangetakt worden.
Deze sites vragen om programma’s en processen die in lijn liggen met een omvattende ontwikkelingsvisie. De
burgerbetrokkenheid en visievorming kan voortbouwen op het voorgaande participatief traject. Nu is het zaak
om civiele en private partners te overtuigen zich daadwerkelijk te engageren in een ambitieus
stadsvernieuwingsproject.
Het Mechelse stadsbestuur brengt een brede en sterke projectorganisatie in stelling, heeft een interessant
participatietraject doorlopen, is eigenaar van de strategische Nova-site en heeft uitvoeringsbudgetten voorzien
voor de heraanleg van meerdere straten, speelpleinen en buurtparkjes.
Aandachtspunten
Is het concept ‘poortfunctie’ niet te stereotiep en staat het niet haaks op mogelijke plaatsen van ‘centraliteit’ in
de wijk zelf? Leidt een stadsvernieuwingsoperatie in deze buurt niet onvermijdelijk tot sociale verdringing? Kan
1
het speelgoedmuseum niet ruimer werken en ook openingen creëren naar de hedendaagse digitale beleving
van jongeren? Hoe kan de NMBS, die al veel heeft geïnvesteerd in de omgeving, nog verder betrokken
worden?
Het is duidelijk dat het ontwerpend stedenbouwkundig onderzoek verder zal reiken dan vragen over een
mogelijke herbestemming van Senam- en Nova-gebouw…
Competenties
-
ontwerpend stedenbouwkundig onderzoek
kwaliteit van de stedelijke omgeving
PPS
participatie
2