Ik ben zo benauwd - Martini Ziekenhuis

“Ik ben zo benauwd”
Titia Klemmeier/Josien Bleeker
dyspneu
ademnood
kortademigheid
benauwdheid
Bemoeilijkte ademhaling
Programma
•
•
•
•
•
•
Inventarisatie leerdoelen
Kennis over de praktijk?
Alarmsymptomen
Achtergrond kennis diverse oorzaken
Prevalentie aandoeningen
Communicatie
1.
•
•
•
•
•
•
Vragen en Aard Klachten
een bandgevoel om de borst
niet achter de adem kunnen komen
druk op de borst
niet kunnen doorzuchten
gevoel van zuurstof gebrek
snel buiten adem zijn
2. Hoe erg?
• Wat kan iemand
normaal in het
dagelijks leven?
• Wat kan die persoon
nu niet meer?
• Hele zinnen
uitspreken mogelijk?
• In welke houding
voelt de patiënt zich
het meest
comfortabel?
Vervolg stap 2:
Ernstige benauwdheid
•
•
•
•
Niet plat kunnen liggen
Pols
Pas op voor uitputting!!
Ademhalingsfrequentie
3. Begin? Beloop?
Acute kortademigheid kenmerkt zich door het
plotseling (‘van het ene op andere moment’ of
binnen enkele uren) ontstaan van deze klacht.
Langzaam toenemende benauwdheid ontwikkelt
zich over een langere periode van bijv. enkele
weken, maanden of zelfs jaren.
4. Wanneer treedt het op?
Aanleiding?
Infectie?
Allergenen?
Inspanningsgebonden?
5. Factoren van invloed?
Inspanning
Bepaalde bewegingen
Effect medicatie, pufjes, tablet onder de tong, plastablet?
6. Begeleidende verschijnselen?
Hoesten?
Slijm?
Piepende ademhaling?
Pijn vastzittend aan ademhaling?
Dikke enkels?
Koorts?
Verdelen naar urgentie
• U1: levensbedreigend <15 min <1%
(ouderen bekend met hart en/of longaandoeningen)
• U2: potentieel levensbedreigend <60 min
• U3: dringend < 2 uur
15%
• U4: routine, geen spoed
4%
Oorzaken van benauwdheid?
Astma/COPD
Toestand kan snel verslechteren. Wanneer de
kortademigheid toeneemt of de gebruikelijke verlichting
van klachten door medicatie uitblijft, is spoed geboden.
Ernstige toename klachten COPD
(exacerbatie)
•
•
•
•
•
•
Kortademigheid in rust
Moeite met volzinnen
Niet plat kunnen liggen
Ademhalingsfrequentie >30
Hartslag >120
Gebruik hulpademhalingsspieren
Exacerbatie COPD
Bekende COPD patiënten
• Let op bij slechte longfunctie Gold 3 en 4
(vaak onder behandeling longarts)
• Eerder exacerbaties :
op basis van eerdere ervaringen bij
exacerbaties: eventueel eerder starten met Antibiotica!
• Van patiënten met COPD heeft 20% ook hartfalen
> 65 jaar: 27% van de COPD-ers heeft tevens hartfalen!
Luchtweginfectie
• Pneumonie: vaak met koorts, niet altijd!
• Verergering astma of COPD door infectie (bijv. griep)
Hartfalen
• Definitie:
“complex van klachten en verschijnselen door een
tekortschietende pompfunctie van het hart”
• In de gemiddelde huisartsenpraktijk : 50 patiënten
Gemiddelde leeftijd 79.2
18
Hartfalen
• Symptomen hartfalen
– Benauwdheid, dikke enkels of moeheid
– Aanvallen van nachtelijke benauwdheid en/of niet
plat kunnen liggen door de benauwdheid
En bij toename hartfalen bij ouderen:
– Slechte eetlust, afvallen
– Obstipatie
– Nachtelijke verwardheid/onrust
19
Hartfalen
Oorzaak:
Een eerder door gemaakte hartziekte of een
chronische hoge bloeddruk, het hart wordt als het
ware overbelast.
20
Copd-Hartfalen
Copd
• Kort van adem en moeheid
• Minder sterke toename
leeftijd
• Rhonchi en piepen
• Verergering door virus,
bacterie, onbekend
• Vaak afname gewicht
• Bnp kan wel iets verhoogd
zijn
• Oorzaak: roken
Hartfalen
•
•
•
•
Kort van adem en moeheid
Sterke toename met leeftijd
Oedeem,crepitaties,
Vererging door prednison,
griep, anemie, alcohol,
hartritmestoornis
• Gewicht:belangrijk te
volgen,bij toename oppassen
• Afwijkend ecg en BNP
• Oorzaak: hypertensie, infarct
21
Longembolie:
Stolsel in longvaten. Doorgaans
met kortademigheid en pijn
verbonden aan de ademhaling.
Risicofactoren: operatie,
langdurige bedrust, eerdere
trombose, kraambed.
Longembolie vervolg:
Vergrote kans op longembolieën:
• ouder dan 65 jaar
• immobilisatie (lang stilzitten)
• eerder doorgemaakte longembolieën of trombose
• roken
• pilgebruik
• aanwezigheid van kanker
• trombose en/of longembolieën in de familie
• recente operatieve ingrepen
• aangeboren stollingsstoornissen
• overgewicht
Longembolie
Symptomen niet specifiek:
 70% Benauwdheidsklachten
 70% Snelle ademhaling
 65% Pijn op de borst
 30% Snelle hartslag
 35% Hoesten
 12% Bloed ophoesten
 15% Koorts
 8% Shock verschijnselen
Pneumothorax:
Of “Klaplong”
Kan het gevolg zijn van een trauma, maar gebeurt ook
spontaan.
De spontane pneumothorax treedt vooral op jonge
leeftijd op en gaat gepaard pijn bij ademhalen en
kortademigheid.
Corpus alienum
“Vreemd voorwerp in het menselijk lichaam”
Als het in de luchtweg vast zit, kan dat bijgeluiden
veroorzaken bij de inademing (inspiratoire stridor).
Paniekaanvallen
Rode draad
Belangrijk:
•Verhelderen van klacht
•Bepalen van urgentie
Vragen
Vragen ?
Bedankt voor jullie aandacht….