De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in het

De meldcode
huiselijk geweld en kindermishandeling
in het onderwijs
Congres Huiselijk geweld en kindermishandeling
18 november 2013, NBC Nieuwegein
Chaja Deen en Marij Bosdriesz
Programma
• Meldcode in de zorgstructuur van het onderwijs;
PO – VO – MBO – HBO
• Belangrijkste aandachtspunten :
– Signaleren
– Bespreken met ouders
– Melden bij AMK
• Onderzoek onder lerarenopleidingen naar aandacht voor
huiselijk geweld en kindermishandeling
• Hoe kunnen gemeenten en jeugdhulppartners bijdragen aan
versterking van onderwijs bij signaleren en aanpakken van
huiselijk geweld en kindermishandeling?
Meldcode in de zorgstructuur van het onderwijs
• Ook onderwijsprofessionals verplicht om meldcode te volgen
• Schoolbesturen verantwoordelijk voor invoering
• Onderwijsinspectie ziet toe op:
– Beschikt de school over een meldcode?
– Zijn randvoorwaarden voor toepassing geregeld (bijv. scholing)
– Wordt de meldcode ook daadwerkelijk toegepast?
• Onderwijs is gebaat bij aansluiting bij dat wat er al is
• Scholen hebben (meestal) een zorgstructuur of zorgroute voor
signalen van allerlei belemmeringen in de ontwikkeling
• Het landelijke basismodel meldcode past hier prima in
• Vooral snel signalen delen met experts noodzakelijk
Stappenplan meldcode in het primair onderwijs
1. observeren, signaleren, begeleiden
gesprek met ouders
2. collegiale consultatie
gesprek met ouders
3. bespreking in zorgteam of ZAT;
analyse – weging
vaststellen benodigde hulp
beslissen: melden? door wie?
met ouders erbij of nagesprek
4. volgen, evalueren en nazorg
volgen ontwikkeling / veiligheid kind
contact met ouders bewaren
volgen + evalueren van geboden hulp
zo nodig alsnog melden
met ouders erbij of nagesprek
Basismodel:
1. In kaart brengen van signalen
2. Overleggen met collega
3. Gesprek met de cliënt
4. Wegen van HG / kindermishandeling
5. Beslissen: zelf hulp organiseren of melden
Stappenplan meldcode in het voortgezet onderwijs
1. observeren, signaleren, begeleiden
(contact met
jongere en ouders)
volgen + evalueren van geboden hulp
zo nodig alsnog melden
2. collegiale consultatie
(zorgcoördinator, teamleider)
(contact met jongere en ouders)
3. bespreking in intern zorgoverleg
en/of ZAT;
analyse – weging (ook rond contact
ouders)
vaststellen benodigde hulp
beslissen: melden? door wie?
gesprek met jongere en met
ouders
4. volgen, evalueren en nazorg
volgen ontwikkeling / veiligheid
jongere
contact met ouders bewaren
Basismodel:
1. In kaart brengen van signalen
2. Overleggen met collega
3. Gesprek met de cliënt
4. Wegen van HG / kindermishandeling
5. Beslissen: zelf hulp organiseren of melden
Stappenplan meldcode in het MBO en HBO
• Signaleren: van conciërge tot docent
• Eerste rol voor loopbaanbegeleiders en taakdocenten zorg
• Dan eerst gesprek met student (evt. ook ouders)
• Collegiaal overleg met zorgcoördinator
• Multidisciplinair overleg – zorgteam of ZAT
--------------------------------• In HBO nog weinig besef van noodzaak invoeren meldcode
• Vraagt om andere (ver)houding t.o.v. student; meer bemoeienis
met privéleven;
• Niet slechts verwijzen naar decaan, maar zelf actief worden
• Voorbeeld voor route voor weging veiligheids- en leefstijlrisico’s
• Uitgewerkt bij Hogeschool Rotterdam
Belangrijk aandachtspunt; signaleren
• Veel weerstanden / belemmeringen voor signaleren
–
–
–
–
–
–
“Komt bij ons op school niet voor”
“Die ouders zijn zo aardig”
“Als ik ruzie met die ouders krijg is het kind nog slechter af”
“Angst voor agressie van de ouders”
“Het is mijn vak niet; ik ben er niet voor opgeleid”
Of ze durven het gesprek met jeugdige / ouders niet aan te gaan …
• Signalering huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel
van bredere signalering belemmeringen in ontwikkeling
• Signalering huiselijk geweld blijft nog meer achter
• Deskundigheidsbevordering en attitudeverandering nodig
Belangrijk aandachtspunt; erover praten
•
•
•
•
•
Samenwerken met ouders krijgt steeds meer aandacht
Praten met ouders over belemmeringen bij kind niet makkelijk
Bij zo’n beladen onderwerp nog moeilijker
Moeilijk om toch contact met ouders te bewaren
Vermoeden dat ouders kind van school halen als school het
‘ontdekt’ of ‘meldt’
• In VO-MBO-HBO minder uren contact per docent, signalen
boven tafel krijgen lastiger
• Deskundigheidsbevordering en attitudeverandering nodig
• Inschakelen collega of hulpverlener bij het gesprek helpt
Belangrijk aandachtspunt; melden bij AMK
• Pas melden na overleg in multidisciplinair overleg (ZT/ZAT)
• Daar vaststellen wie het beste kan melden; afhankelijk van
situatie en relatie met jeugdige / ouders
• Leerkracht/docent vaak niet de meest aangewezen persoon om
te melden, maar bv. directeur of jeugdgezondheidszorg
• Uit belang van jeugdige; contact houden met ouders en van
school halen voorkomen
• Anoniem melden vaak niet bekend (soms niet geaccepteerd)
• Soms negatieve ervaringen met AMK
• Terugkoppeling AMK naar school / samenwerking kan beter
• Voor school niet afgelopen na melding; kind blijft op school!
Aandacht voor HGKM in lerarenopleidingen
•
•
•
•
•
Onderzoek op verzoek van VWS; mei-juni 2013
PABO’s (opleiding leraar basisonderwijs) HBO + WO
Lerarenopleiding voortgezet onderwijs HBO + WO
Telefonisch a.d.h.v. opgestuurde vragenlijst
Naast lerarenopleidingen ook sociaal-agogische opleidingen
Aandacht voor HGKM bij PABO’s
•
•
•
•
•
•
Alle PABO’s besteden aandacht aan kindermishandeling
Meestal niet aan huiselijk geweld
Aandacht is minimaal en bereikt niet altijd alle studenten
Vooral aandacht voor signaleren en delen van signalen
Verplichte meldcode nog nauwelijks bekend
Belangrijkste redenen voor geringe aandacht:
– Overvol curriculum; we moeten voortdurend keuzes maken
– Onderwerp maakt geen deel uit van kennisbasis / competenties
– We leiden op voor werken met kinderen; dus wel kimi, niet HG
• Heel verschillend aangeboden; onderdeel van breder vak,
themadag, keuzemodule of scriptieonderwerp
• Studenten die het in stage tegenkomen leren hierover meer
Aandacht voor HGKM bij VO-opleidingen
•
•
•
•
Nergens structurele aandacht voor HGKM
Wel ad hoc, binnen uiteenlopende studieonderdelen
Verplichte meldcode nog vrijwel nergens bekend
Belangrijkste redenen voor geringe aandacht:
–
–
–
–
Corebusiness is leren lesgeven in een bepaald vak
Prioriteit ligt bij onderwijskunde, (vak)didactiek en pedagogiek
Geen ruimte voor dergelijke specifieke onderwerpen
Onderwerp maakt geen deel uit van kennisbasis / competenties
• Beginnende leraren dus niet voorbereid op hun taak met
betrekking tot huiselijk geweld en kindermishandeling
• Het onderzoek heeft op veel plaatsen wel geleid tot
bewustwording en soms plannen om het aandacht te geven!
Rol van lokale partners tbv onderwijs
• Welke goede voorbeelden van werken met de Meldcode in
scholen kent u? Waarom werkt het daar?
• Wat kunt u als gemeente doen om scholen te ondersteunen?
• Wat kunt u als hulpverlener doen om scholen te versterken?
Rol van lokale partners t.b.v. onderwijs
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Preventieprogramma’s aanbieden in scholen
Scholen adviseren bij implementeren meldcode
Leerkrachten professionaliseren in signaleren van HGKM
Leerkrachten professionaliseren in praten met ouders/jeugdigen
Ondersteunen leerkracht bij gesprek met ouders
Deelnemen aan zorgteam / ZAT;
Meewerken aan weging / risicotaxatie – beslissen
Zelf hulp bieden of snel inschakelen
Rol van melder bij AMK op zich nemen
…
Meer informatie …
• Brochures Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling in
het PO – VO – MBO op www.nji.nl
• Handreiking voor signalering en begeleiding veiligheids- en
leefstijlrisico’s in het HBO
• Aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling;
inventarisatie onder sociaal agogische, pedagogischepsychologische, zorg- en onderwijsopleidingen
Via [email protected]
• Morgen ontmoeting IB’ers/zorgcoördinatoren en AMKmedewerkers over melden vanuit het onderwijs, komt
uitwisseling praktijken via www.kennisnetjeugd.nl