Template - Jona Kortrijk

Joodse lezing
Leerhuis Jona
Praktisch
Data
30/1 bevrijdingstheologie
5-7/2 Bijbelweekend
Zijn met Jozef
10/3 (eco)feminisme
6/5 politiek/materialistisch
13-16/5 Bijbelvierdaagse
9/6 psychologisch
Verloop avond
1.
2.
3.
4.
5.
Rondje: Hoe zie jij ‘joods’?
Tekst: Lk 22,39-46
Uitleg joodse lezing
Marcus vs Matteüs
Evaluatie (kort)
Maarten Devos - Leerhuis Jona - Motief
vzw
3
Rondje
Wat zou het verschil zijn tussen joodse lezing
en onze lezingen?
Hoe denk jij dat joden over het NT denken?
Tekst
• Jezus op de olijfberg:
Lk 22,39-46
Jezus in Getsemane :
Mc 14,32-42
Mt 26,36-46
Lc 22,40-46
Joodse lezing: speerpunten
• Traditioneel ontstaan van evangelies:
bronnentheorie
Problemen bronnentheorie
Bezwaren tegen de bronnentheorieën
•Hoe verklaar je het ontstaan van (Oer-)Markus?
•Het feit dat evangelisten de vrijheid zouden gehad hebben eigen
selecties te maken in de teksten komt niet naar voor in deze theorieën.
•Q is volledig hypothethisch en valt moeilijk te reconstrueren
omdat Mt en Lk niet brongetrouw blijken te zijn aan Q
(ze brengen kleine veranderingen aan).
•Op deze manier worden schrijvers getypeerd als overschrijvers
van historisch bronnenmateriaal, mensen die een collage gemaakt
hebben.
Kritiek op andere lezingen
• De bijna eenzijdige historische benadering van de lezingen
zorgt ervoor dat de evangelisten als de sleutelfiguren van
de totstandkoming van de teksten niet belangrijk zouden
zijn.
• De meeste lezingen nemen dingen aan die niet empirisch te
bewijzen vallen. (bv: de ‘influistering’ door de Hl. Geest bij
de dogmatische benadering of de bron Q bij de historischkritische benadering)
• De schrijvers waren creatieve verhalenvertellers, in de
schoot van het jodendom. Ze zijn schriftgeleerden. De
gebeurtenissen worden aan het doel van het verhaal
aangepast! Dat doel is om met behulp van thema’s en
beelden uit de Tenach en traditie recente gebeurtenissen te
doordenken, zodat daarvan iets te leren is voor de huidige
situatie en de toekomst.
Midrasj
Het werkwoord ‘darasj’ is hierbij belangrijk.
Darasj=
1. De eeuwige zoeken.
2. De schrift onderzoeken.
3. De vruchten van dit onderzoek onderwijzen.
Het begrip ‘midrasj’ is ook een uitgebreid begrip. Het is flexibel, net als de
Hebreeuwse taal en cultuur.
Twee dominante kenmerken:
• De verankering van midrasj in Tora en Tenach, waaraan zij haar
begrippen en thematiek ontleent, en waarmee zij de joodse traditie
actualiseert en verder ontwikkelt.
• Het didactische en/of polemische karakter van de midrasj als
argumentatie of vertoog, los van exacte historische feiten en ongeacht
de literaire vorm die de midrasj aanneemt.
Uitgangspunten joodse lezing
Er zijn vier belangrijke uitgangspunten:
1. De evangelisten schreven hun teksten doordacht, met kennis van
zaken, en gebruik makend van de taal en begrippen van Tenach.
2. Hun verhalen sluiten aan bij betekenissen uit het toenmalige
jodendom, niet bij later gemaakte christelijke/kerkelijke ideeën.
3. We streven naar een zo consistent mogelijke exegese, waarbij teksten
van het ene evangelieverhaal niet tegengesteld worden uitgelegd aan
die in een ander verhaal van dezelfde evangelist. (we zoeken dus naar
de visie van de evangelist)
4. We corrigeren de voorliggende tekst als er aanwijzingen zijn (in
handschriften) dat er een kopieerfout werd gemaakt of als er
verschillende aanwijzingen zijn dat de tekst strijdig is met het
gedachtegoed van de evangelist.
Enkele voorbeelden
• Zie document
Messiaanse tijd
Messiaanse strategie
Praktijk
1. Hoe diep zitten we in onze eigen kerkelijke
uitleg en projectie?
2. Wat kunnen we aanvangen met de ‘joodse
bril’?
3. Wat is het verschil tussen joden en
christenen dan nog?
4. Wat betekent dit verhaal voor jou?
Evaluatie