Document

Nr. 203 *** NIEUWS VAN HER EN DER *** 14 augustus 2012
Uitgave van Afrika-Europa Netwerk E-mail: [email protected] Web www.afrikaeuropanetwerk.nl
Microkrediet is een melkkoe geworden voor banken
Microkrediet wordt nog steeds vaak gepresenteerd als dé oplossing voor armoede. Maar
volgens twee recente publicaties verdienen vooral banken er veel geld aan en eindigen
veel mensen met grote schulden.
Volgens Hugh Sinclair, voormalig investeringsbankier, is microkrediet ‘gekaapt door
profiteurs’. De sector is niet per se slecht, noch is het hele basismodel fout, zegt hij. Maar in
zijn boek Confessions of a Microfinance Heretic (‘Bekentenissen van een
microkredietketter’), schrijft hij dat het grootste gedeelte van de banken en fondsen helemaal
niet om armoedebestrijding geeft. Microkredieten zijn vooral een melkkoe. Sinclair werkte
voor verschillende microkredietfondsen in landen als Mexico, Mongolië, Nigeria en
Mozambique. Het viel hem op dat de armen er in de praktijk niet beter van leken te worden.
“Exorbitant hoge rentes dreven debiteuren in een eindeloze schuldspiraal. Agressieve
incassopraktijken leidden in sommige gevallen tot ellende en nationale opstanden tegen de
microkredietgemeenschap,” schrijft hij.
Vergelijkbare kritiek komt uit de hoek van Counter Balance, een Europese coalitie van ngo's
die zich vooral richt op het beleid van de Europese Investeringsbank (EIB). De nichemarkt,
die opgezet is om de armsten te helpen, is een miljardenbusiness geworden en ook de EIB
doet daar volop aan mee. “In plaats van armen helpen is de benadering nu omgedraaid: hoe
kun je aan ze verdienen”, zegt Valerio Carboni, een Italiaanse econoom die er onlangs voor de
coalitie een rapport over schreef. Microkredieten zijn terecht gekomen in de speculatieve
marktdynamiek. De betrokkenen worden op een nieuwe manier afhankelijk gemaakt van
internationale financiers.” Carboni mist een strategie en visie bij het EIB. “De EIB volgt
alleen maar de markt”, zegt hij. In reactie op het rapport heeft de EIB verklaard dat ze een
aantal van de gesignaleerde problemen erkent. Wel heeft de EIB volgens de verklaring een
coalitie opgericht, genaamd Social Performance Task Force, die het sociale effect van
microkredieten wil verbeteren. (Bron: IPS, 27/7/2012)
Private schulden in ontwikkelingslanden rijzen de pan uit
Twaalf jaar geleden werd de staatsschuld van enkele zeer arme landen kwijtgescholden
na een succesvolle campagne. Vandaag rijzen de private schulden in
ontwikkelingslanden de pan uit.
Volgens een recent rapport van de Jubilee Debt Campaign, een coalitie van organisaties die
schuldverlichting en meer transparantie op de financiële markt bepleiten, zijn de buitenlandse
afbetalingen van de privésector in arme landen gestegen van gemiddeld 4 procent van de
exportinkomsten in 2000 tot 10 procent in 2010.
“Landen als Ethiopië, Niger of Mozambique blijven evenveel afbetalen als voor de
verschillende rondes van schuldkwijtschelding vanaf 2000”, zegt Tim Jones, auteur van het
rapport. De regeringen van El Salvador, de Filippijnen en Sri Lanka besteden ook nog altijd
een kwart van de overheidsinkomsten aan buitenlandse afbetalingen. De schuldaflossingen
door de privésector bedragen nu tweemaal zoveel als die door de publieke sector in heel wat
van de armste economieën in de wereld, aldus het rapport.
“Over het algemeen is de staatsschuld afgenomen door kwijtschelding of betere economische
vooruitzichten, maar de privésector in heel wat ontwikkelingslanden torst een gevaarlijke
schuldenlast”, legt Jones uit. “Er is niets gedaan om die opeenstapeling van schulden in
ontwikkelingslanden te vermijden.” Ondanks het initiatief van de internationale gemeenschap
om 100 miljard euro schulden in 33 landen te schrappen vanaf 2000, het zogenaamde HIPCinitiatief, voorspellen het IMF en de Wereldbank dat buitenlandse schuldbetalingen in de
minst ontwikkelde landen met een derde zullen toenemen in de komende jaren. Het probleem
van onduurzame schuld veroorzaakt nu ook paniek in Europa. “Kijk maar naar Griekenland.
In de huidige wereldwijde financiële crisis ervaren mensen in het Westen wat vele mensen in
het Zuiden de voorbije dertig jaar hebben meegemaakt. Ongelooflijk hoe deze ideologie van
liberalisering standhoudt”, zegt Jones.
De Jubilee Debt Campaign ijvert voor de oprichting van een internationale schuldenrechtbank
die onduurzame schulden kan schrappen. “Veel ontwikkelingslanden blijven als schuldenaar
opgesloten in een soort gevangenis.” De toenemende schuldenlast wordt ook gevoeld in
ontwikkelingslanden die niet voor het HIPC-initiatief in aanmerking kwamen, zoals Kenia.
“Leningen en de financiering voor ontwikkeling moeten binnen de nationale
ontwikkelingsagenda passen, anders worden we weer opgezadeld met 'witte olifanten’zinloze projecten die de overheid veel geld kosten”, meent Kiama Kaara, hoofd van het Kenya
Debt Relief Network in Nairobi. “Geld lenen is economisch gezien natuurlijk zinvol, maar er
is meer voorzichtigheid nodig”, legt Kaara uit. “Vooral in landen waar de politieke en
economische elite samenvallen, is dat een probleem.” (Bron: IPS, 31/7/2012)
Mauritiaanse vissers willen Europese schepen weg
Mauritiaanse vissers klagen over een nieuw akkoord met de EU, waardoor Europese
vissersboten voor een bedrag van 660.000 euro per jaar 5500 ton vis per jaar mogen
vangen in Mauritiaanse wateren.
Er zijn geen officiële cijfers, maar de 3.500 lokale vissers die moeten concurreren met
hypermoderne Europese vissersschepen, klagen dat hun vangst sinds het akkoord is gesloten
met meer dan de helft verminderd is. Volgens de visser was er vroeger genoeg vis op 3 tot 4
mijl uit de kust. Maar nu moeten ze tot 15 mijl varen.
Ook Judex Rampol, voorzitter van het lokale Syndicaat van Vissers, heeft geen goed woord
over voor het akkoord. Als de Mauritiaanse vissers de technologie hadden om verder uit de
kust te vissen, zouden ze zo'n 15 miljoen euro verdienen met de 5500 ton vis die de EU mag
vangen, zegt hij. Maar de Mauritiaanse minister van Visserij Nicolas Von-Mally meent dat
Mauritius de buitenlandse schepen nodig heeft om de exclusieve economische zone rond het
eiland te bevissen. “Wij hebben geen grote vissersschepen, zoals de Europeanen”, zegt hij.
“Als we het over zouden laten aan de lokale vissers, zouden veel vis gewoon sterven van de
ouderdom.” Bovendien, zegt Von-Mally, wordt de vis verwerkt in fabrieken op het eiland.
Dat levert meer dan vijfduizend banen op.
Milieubeschermers brengen een ander argument in. Zij waarschuwen voor de uitputting van
de visbestanden in de Indische Oceaan. “De Europese schepen zijn hier omdat de
visbestanden in de andere oceanen ingestort zijn”, zegt de Mauritiaanse Oceanograaf Vassen
Kauppaymoothoo. “Ze zijn te zwaar bevist door schepen uit Portugal, Frankrijk en Spanje. De
enige oceaan waar er nog vis over is, is de Indische”. Het is niet omdat Mauritius de
exclusieve economische zone niet kan bevissen, dat ze het aan buitenlanders moet overlaten,
zegt hij. Marokko bijvoorbeeld houdt zijn zone exclusief voor lokale vissers. (Bron: IPS,
10/8/2012)