Statements symposium Rijk & Arm Werkgroep Arme Kant van Nederland/EVA, 29 september 2012 Rijkdom Harry Haddering (Tooon, belangenvereniging van en voor jongeren met een arbeidshandicap) Ik voel mij rijk, omdat ik er voor anderen ben die ik hoop verder te helpen in hun leven. Voor 'Tooon.me', een nieuwe belangenorganisatie voor mensen met een arbeidshandicap, zet ik mij als eerste voorzitter nu nog belangeloos in. (…) Rijk kun je zijn als je een volwaardig onderdeel kan zijn van de maatschappij en als je een klein beetje van betekenis kunt zijn. Ik denk dat het voor de kerk van belang is om ook oplossingen te hebben en zeker ook op het immateriële te gaan zitten, nog meer dan op het materiële. (…) Van de rijke kant van de samenleving zou ik meer respect willen hebben. Ik ben een volwaardig mens en zo wil ik behandeld worden. Als we dat samen doen, gaat iedereen rijker deze bijeenkomst verlaten dan dat we eraan begonnen. Jan Voois (certificerend actuaris financiële sector, medeverantwoordelijke evangelische gemeente Perspectief te Amersfoort), Als arme ben je rijker dan je denkt. Rijk zijn betekent bezittingen en bezittingen betekenen zorgen. (…) Het gaat nog niet eens over de mens, over gezondheid, geluk en vrede, over de spaken in het wiel die maken dat je blij bent met je leven. Rijk zijn is dus geen voorwaarde om gelukkig te zijn. Waar je wel gelukkig van wordt is delen met wat je hebt. Delen is geen eenzijdig verkeer van rijk naar arm. Dat gaat wel over het delen van de rijkdom van de rijken naar de armen maar ook over aandacht, respect, je zien staan. En op die laatste terreinen speelt geld geen rol en kan de arme zelfs het verschil maken. Richard Vissinga (voorzitter DISK) Het is voor rijken niet eenvoudig om het Koninkrijk van God binnen te gaan. Een kameel zal gemakkelijker gaan door het oog van een naald. Het Koninkrijk van God is niet alleen iets is van later, maar al van hier en nu. Het is daar waar geleefd wordt naar de orde van de God van Israel, die een bijzondere voorkeur heeft voor arme en kwetsbare mensen. Rijken dragen een grote verantwoordelijkheid om zorgvuldig met hun rijkdom om te gaan. Waar zij dat niet of te weinig doen roepen de profeten van Israel hen op tot bekering. Het behoort tot de profetische taak van de kerk het onrecht van rijken die steeds rijker en armen die steeds armer worden aan de kaak te stellen. Het is onrecht als in onze samenleving niet de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Armoede Clazina Zwanenberg (Coördinator Platform Minima Organisaties Haarlem) Het verschil in Rijk en Arm is eeuwenoud en zal niet snel veranderen. Onlangs hoorde ik de opmerking: "Als je een mens wil zien veranderen, moet je die mens de macht geven." Het woord ‘macht’ heeft geen prettige klank. Macht, in de verkeerde zin van het woord, heeft niet veel goeds gebracht. Mijn toekomstwens is: macht anders inzetten. Geef mensen zelf de macht om het heft in eigen hand te nemen. Dat geldt onder andere voor ouderen, jongeren, mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking, vluchtelingen en asielzoekers, kinderen die in armoede opgroeien. Opdat zij ‘waardig’ onderdeel uit kunnen maken van onze samenleving. (…) Wanneer de genoemde groepen willen deelnemen aan de maatschappij, worden zij overvallen door overmacht. Dat maakt dat ze machteloos toekijken en niet bij machte zijn hiermee om te gaan. Met elkaar moeten we hen helpen, zodat ze bij machte zijn hun eigen beslissingen te nemen. Klaas van der Kamp (secretaris Raad van Kerken in Nederland) Wat we nodig hebben in Nederland de komende tijd is schuldig makende theologie: theologie die mensen ontmaskert die anoniem over de rug van anderen zichzelf verrijken. Het probleem in Nederland is, dat iedereen in Nederland slachtoffer denkt te zijn. Bankiers zijn slachtoffer van de wereldeconomie. Investeerders zijn slachtoffer van de Grieken. Politici die de euro klakkeloos invoerden zijn slachtoffer van de analytici. De huiseigenaren zijn slachtoffer van de stagnerende woningmarkt. De eigenaren van twee huizen zijn slachtoffer van de dreigende opheffing van privileges. Vijftigplussers zijn slachtoffer van de nota’s uit het verleden die ze nog niet hebben betaald. Iedereen is slachtoffer, dus wat zitten die armen te mekkeren? Nederland heeft schuldig makende theologie nodig. Erna Smeekens ('Tientjes') Armoede is shit! Het is: Je kinderen die op schoenen met gaten lopen. Ze op diezelfde schoenen door de regen naar school laten lopen omdat je hun fiets niet kunt laten maken. Briefjes trekken met Sinterklaas en dan voor 5 euro per persoon cadeautjes kopen, of een kerstboom Aangekeken worden als een rand-crimineel Maanden, dagen tellen tot de kinderbijslag komt. Dan kun je gaten vullen, geen schoenen kopen. Janken bij de voedselbank als iemand je een extra brood toeschuift voor je Kliko’s (mijn jongens) Wakker liggen, je rot schamen, piekeren en niet meer weten hoe verder. Het is ook: er wordt niet meer met je gepraat, alleen nog maar over je. Armoede is shit! En dat is onze focus op die ene soort armoede waar in deze tijd alleen nog maar oog voor lijkt te zijn: de materiële, economische armoede. Álles lijkt alleen maar om geld te draaien. Als je rijk bent, ben je geslaagd. Als je arm bent… mislukt dan? Alsof het leven gaat over winst….. Ik ken rijke mensen die heel erg arm zijn. En ik ben arm, maar voel me een ongelofelijk rijk mens. Echte Rijkdom gaat nooit over geld. En ik zal de laatste zijn om armoede te idealiseren. Wél realiseer ik me dat bezit enorm relatief is. Dat rijke mensen ook vette problemen kunnen hebben Dat wij het beetje dat we hebben, vaak nog delen en daar blij van worden. Wij hebben ook niks meer te verliezen: wat een vrijheid geeft dat. Wij zijn de experts in het omgaan met minder. En voor velen van ons is genoeg ook gewoon genoeg. Wij zijn blij en dankbaar met kleine dingen: kwaliteiten waarvan menig rijk mens zou willen dat ie ze had. Als we minder in ons wederzijds vooroordeel gaan en elkaar uitnodigen in onze werelden, zoals Arjo Klamer al voorstelde naar aanleiding van wat zijn dochter in de auto bij haar vriendinnen aankaartte, worden we allemaal gelukkiger. Mensen worden blij van mensen helpen, met of zonder geld. Daar gaat rijkdom en armoede ook over. Er is een arme kant aan het rijke leven. Er is een warme kant aan het arme leven. Laten we de volgende 25 jaar samen en gezamenlijk gaan voor EVA de Warme Kant. 2