AK hoofdstuk 4 Klimaatveranderingen 4.1 India A. Is klimaatverandering nieuw? Klimaat = het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar Klimaatverandering verandering van het gemiddelde weer over een bepaalde periode 900 tot 542 miljoen jaar geleden strenge ijstijden 300 tot 250 miljoen jaar geleden heel erg droog 145 miljoen jaar geleden zeespiegel 200 meter hoger dan nu, ong. 60% van huidig landoppervlak onder water B. Warm of koud? Laatste 2,5 miljoen jaar bestaan uit ijstijden/glacialen afgewisseld door warme tijden/interglacialen Tijdens ijstijd temperatuur op aarde lager dan tegenwoordig In Antarctica en Groenland ijskappen Sinds 10000 jaar leven we in een warme tijd Volgens deskundige rede dat klimaat op aarde zo vaak veranderde te maken met verschillende factoren: - Intensiteit zonnestraling - Mate waarin zonlicht wordt teruggekaatst - Ligging en verplaatsing van continenten - Zeestromen - Chemische samenstelling van atmosfeer C. Blijft het warmer worden? Klimaat veranderd sinds 1850 stijgt temperatuur op aarde dit noemen we global warming opwarming van de aarde Gemiddeld stijging 0,8 graden pin 150 jaar Vroeger ontstonden veranderingen op natuurlijke wijze Volgens onderzoekers recente temperatuurstijging komt door de mens Andere mensen zeggen global warming door actievere zon 4.2 China A. Wat doet de natuur? De zon: grote invloeden op het klimaat hoe actiever de zon, hoe warmer op aarde Broeikasgassen: zonnestralen verwarmen aardoppervlak deel warmte geeft aarde af aan atmosfeer hier komen van nature verschillende gassen voor stikstof (78%) en zuurstof (20%) dit heten broeikasgassen Broeikasgassen gassen die warmte opnemen laten zonnestraling wel door naar aardoppervlak, maar houden warmte die aarde aangeeft vast Vasthouden van warmte broeikaseffect Vulkanen: grote vulkaanuitbarstingen enorme hoeveelheden stoffen en gassen vrij kunnen enkele jaren in atmosfeer blijven hangen Vulkaanstof kaatst zonlicht terug zonnestralen bereiken aardoppervlak niet aarde koelt een beetje af B. Wat is de rol van de mens? In afgelopen 150 jaar is hoeveelheid broeikassen sterk toegenomen Sinds Industriële Revolutie gebruiken mensen steeds meer fossiele brandstoffen bij verbranding hiervan broeikassen komen in atmosfeer terecht Wereldbevolking gestegen mensen gebruiken energie komen meer broeikassen vrij kunnen meer warmte vasthouden natuurlijke broeikaseffect wordt versterkt Versterkt broeikaseffect leidt tot grotere opwarming van de aarde meer uitstoot door verbranding fossiele brandstoffen: bevolkingsgroei; meer auto’s fabrieken etc. C. Wat is de invloed van ons grondgebruik? Kappen van grote stukken (regen)wouden heeft invloed op broeikaseffect bomen kunnen broeikaseffect afzwakken, omdat ze CO2 uit de lucht opnemen, en omzetten in zuurstof gekapt minder CO2 opgenomen Verdwijnen van grote oppervlakten bos noemen we ontbossing Ook landbouw versterkt broeikaseffect voor productie van voedsel is veel energie nodig Wereldvoedselorganisatie FAO berekend dat uitstoot van broeikasgassen door vleesindustrie groter is dan uitstoot voor vervoermiddelen Begrippen: Klimaatverandering: De verandering van het gemiddelde weer over een bepaalde periode Global warming: de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde de natuur, de mens en het grondgebruik Broeikasgassen: Gassen in de atmosfeer die de zonnestraling naar het aardoppervlak doorlaten, maar de afgegeven warmte door de aarde vasthoudt Broeikaseffect: Het verschijnsel dat bepaalde gassen in de atmosfeer de uitgestraalde warmte van de aarde vasthouden Versterkt broeikaseffect: Het verschijnsel dat door een toename van de hoeveelheid broeikasgassen het natuurlijke broeikaseffect wordt versterkt Ontbossing: Het verdwijnen van grote oppervlakten bos