bestand

Over corrigeren en belonen
Halster laten omdoen, meelopen aan de hand, geborsteld worden, vast staan, naar links lopen als
de ruiter de linker teugel opent… Het lijkt vanzelfsprekend dat elk gedomesticeerd paard deze
basisgedragingen uitvoert en weinigen staan er bij stil dat al deze zaken onnatuurlijk zijn voor het
paard. Deze banale gedragingen dienen dus aangeleerd te worden en dit vergt kennis, en de nodige
tijd. Hieronder bespreek ik de mogelijkheden bij het corrigeren en het belonen en licht ik toe welke
vorm ik zelf verkies en waarom.
Operante conditionering
Bij het aanleren van een bepaald gedrag (vb. meelopen aan de halster) kunnen we gebruik maken van
operante conditionering. Dit is een methode waarbij we een gedrag koppelen aan een actie van
onszelf. Met actie bedoel ik niet dat je steeds iets doet. Het uitblijven van een reactie is immers ook
een actie, want je kiest er voor om niets te doen/ iets te doen ophouden.
Het corrigeren vermindert de kans dat een bepaald gedrag zich nogmaals voordoet.
Er bestaan twee soorten correcties:
- positieve correctie: je voegt iets onaangenaams toe
- negatieve correctie: iets aangenaams blijft uit
Het belonen verhoogt de kans dat een bepaald gedrag zich nogmaals voordoet.
Er bestaan ook twee soorten beloningen:
- positieve beloning: Je voegt iets aangenaams toe
- negatieve beloning: Iets onaangenaams blijft uit/ houdt op
PKhorses ~ Kseniya
Toepassing aanleren van een gedrag
Casus: Een persoon koopt een volledig wilde Konik uit een natuurreservaat. Hij is enorm bang en durft
niet naar zijn nieuwe eigenaar toe te komen.
Optie 1: Positieve correctie: Je straft hem door hem te doen lopen elke keer hij van je wegloopt.
Optie 2: Negatieve correctie: Je zet het paard in een kale paddoque en geeft hem geen eten zolang hij
niet bij je komt.
Optie 3: Positieve beloning: Elke keer het paard een stap in je richting zet, krijgt hij een wortel.
Optie 4: Negatieve beloning: Elke keer het paard een stap in je richting zet, los je de druk door zelf van
hem weg te lopen.
Het is duidelijk dat het paard bij de eerste twee opties geen positieve link zal leggen met de mens en
iedere echte paardenliefhebber zal, indien hij de mogelijkheden kent, kiezen voor een optie waarbij
het paard een positieve link legt met hem/haar. Bij het aanleren van de meeste basisprincipes worden
de paarden ook positief behandeld. Echter, wanneer het zadel in het plaatje komt, lijken deze positieve
bekrachtigingen absoluut geen optie meer te zijn. Even een voorbeeld.
Casus: Dezelfde Konik dient nu zadelmak gemaakt te worden. De eigenaar legt er de eerste keer een
zadel op en laat het paard uitrazen aan de longe. Wanneer het paard bokt, krijgt hij een tik en moet hij
harder rennen.
Het paard wordt bij dit voorbeeld gestraft omdat hij in paniek is. Hij zal leren dat het zadel iets is wat
hij moet tolereren uit vrees voor straf van de mens. Indien het paard hiervoor positief werd benaderd,
zal het paard nu al helemaal verward zijn. Want waarom is de mens, die hem hiervoor koekjes gaf en
steeds betrouwbaar was, nu zo gewelddadig? Het paard kiest in deze situatie niet om mee te werken
en zal in onvoorziene omstandigheden onvoorspelbaar uit de hoek kunnen komen. Want hij heeft
geleerd dat hij niet kan rekenen op zijn eigenaar, gezien deze eveneens onvoorspelbaar is.
Keuze aan het paard
Wanneer je je paard de keuze geeft om mee te werken en het gewenste resultaat stimuleert door het
positief te bekrachtigen, creëer je een vertrouwensband. Je bent voorspelbaar voor het paard en hij
zal je zien als een betrouwbare partner. Zo zal het paard ook in onvoorziene omstandigheden naar
jouw begeleiding zoeken. Of zoals Antoine de Pluvinel dat zo mooi beschreef:
“You can never rely a horse that is educated by fear! There is always something that he will fear more
than you. But when he trusts you, he will ask you what to do when he’s afraid.” (A. de Pluvinel)
Net daarom kies ik er voor om mijn paarden niet te straffen tijdens het leerproces. Lees: het paard
moet mij uiteraard niet omver lopen of bijten. Dit is gedrag dat nooit wordt getolereerd in de kudde.
Bij het aanleren van nieuw gedrag kies ik er voor om enkel te werken met beloningen. Het paard heeft
steeds de keuze om mee te werken. Als hij er voor kiest om mee te werken, wordt hij beloond. Wil hij
niet meewerken, dan is het aan mij om een manier te vinden het paard te motiveren of datgene ik
vraag anders uit te leggen. Deze methode vergt meer geduld en kennis van de trainer maar resulteert
in een paard dat ontspannen en vol vertrouwen de begeleiding volgt van zijn trainer.
The choice is yours
But I dare you to choose for your horse
Kseniya
PKhorses ~ Kseniya