Economie Rationale: Jonge mensen leren omgaan met geld is een belangrijk onderdeel van iemand voorbereiden op zijn toekomst. Immers, bijna elke beslissing heeft in meer of mindere mate een financiële component. Dit geldt niet alleen bij grote langetermijnbeslissingen, zoals het kopen van een woning, maar ook bij bijvoorbeeld het kopen van een cadeautje voor een verjaardag of het maken van vakantieplannen. Het aantal financiële beslissingen en financiële verantwoordelijkheden neemt toe naarmate jonge mensen ouder worden. Door kinderen en jongeren al vroeg te leren hoe zij met geld kunnen omgaan, worden zij voorbereid op de toekomst waarin zij al deze beslissingen zelfstandig moeten maken. De Week van het geld 2016 vindt plaats van 14 tot en met 18 maart. Het doel van deze week is om leerlingen te leren omgaan met geld. Door leerlingen al jong te leren omgaan met geld wordt de basis gelegd voor financiële zelfredzaamheid op volwassen leeftijd. Immers, jong geleerd is oud gedaan! Wijzer in geldzaken heeft Malmberg gevraagd om voor de Week van het geld een aantal lesbrieven op te leveren voor de onderbouw vmbo/havo/vwo waarbij leerlingen vanuit verschillende invalshoeken (of vakken) leren omgaan met geld. De volgende leerdoelen van het NIBUD staan centraal in onderstaande lesbrief: De leerlingen weten of een bepaald product goedkoop of duur is ten opzichte van aanbieders van vergelijkbare producten. De leerlingen kunnen verschillende producten (varianten van een product) op prijs en kwaliteit vergelijken. De leerlingen kunnen bekijken of een aankoop binnen het budget past, voordat ze de aankoop doen. De leerlingen zijn op de hoogte van mogelijke gevaren bij kopen en verkopen via internet. 1 Economie Marktplaats, van ruilen komt huilen? Steeds meer jongeren zijn actief op www.marktplaats.nl: een site om tweedehands spullen te kopen en verkopen. In april 2014 waren er meer dan 800 miljoen advertenties te bezichtigen op deze website1. Dat was 25% meer dan het jaar ervoor! Ben jij nog niet bekend met deze website? Kijk dan naar het filmpje2 en je ziet hoe Marktplaats werkt. Weet jij al alles van Marktplaats? Lees dan verder en maak de opdracht. Want in deze opdracht gaan jullie aan de slag met verschillende onderdelen die aan bod komen bij het kopen en verkopen van spullen via Marktplaats. 1. Heb je zelf wel eens iets gekocht op of verkocht via Marktplaats en hoe ging dat dan? Bespreek je antwoord met je buurman of buurvrouw en presenteer de uitkomst kort aan je klasgenoten. Als je nog nooit iets hebt verkocht, verzin dan iets dat je graag zou willen kopen of verkopen. Bedenk daarna hoe dat zou gaan. Dit is een open vraag. Mogelijke antwoorden zijn dat Marktplaats vaak prima werkt. Een en ander gaat makkelijk via een app en een mailtje versturen. Als je iets wilt verkopen is het soms nog wel eens lastig. Kopers laten soms niks meer van zich horen, betalen het geld soms niet en je moet rekening houden met opsturen en verzendkosten. Lees onderstaand krantenartikel. Van je spullen af via de Zolder-Markt3 Jongeren verkopen op Marktplaats spullen van ouderen BERGEN - Veel mensen hebben spullen waar ze van af willen. Op zolder, in de schuur. Verkopen via Marktplaats zou een optie kunnen zijn. Maar sommigen weten niet hoe dat moet of hebben daar geen tijd voor. Daar hebben jongeren in de gemeente Bergen iets op gevonden: Zolder-Markt. ‘Het idee is ontstaan met het doel om jongeren en ouderen samen te brengen’, vertelt initiatiefnemer Stephan van der Linden namens Jongerenwerk Bergen. ‘Met dit project helpen de jongeren de ouderen door spullen via Marktplaats voor hen te verkopen. Van de opbrengst gaat een deel naar de oudere die de spullen heeft gebracht. Er kan ook voor gekozen worden om dat deel van de opbrengst af te staan. Dan gaat het naar een goed doel in de gemeente Bergen. Een ander deel gaat naar de jongere die het via Marktplaats heeft verkocht. Zo kan de jongere een zakcentje verdienen.’ 1 Bron: http://www.nrcq.nl/2014/05/19/marktplaats. Bron: https://www.youtube.com/watch?v=HB1jGZ8bwM4. 3 Bron: http://www.rodi.nl/widgets/1696-bergen/nieuws/1218924-van-je-spullen-af-via-de-zolder-marktjongerenverkopen-op-marktplaats-spullen-van-ouderen. 2 2 Economie 2. Stel je nu eens voor dat je mee zou werken aan het initiatief zoals beschreven in bovenstaande tekst. Je krijgt van een oudere meneer een mooie fiets aangeboden, omdat hij er toch niet meer op fietst. Welke zaken bepalen de waarde van de fiets? Bedenk er tenminste vier. Mogelijke antwoorden: Hoe oud is de fiets en wat is de staat/kwaliteit? Zitten er versnellingen op en/of verlichting? De hoogte van het frame en extra accessoires (tassen, slot, kettingkast). Wat vragen anderen voor een soortgelijke fiets? 3. Welke overwegingen zou jij maken als je op Marktplaats op zoek gaat naar een tweedehands (stads)fiets? Bedenk vier zaken die voor JOU belangrijk zijn en rangschik deze van zeer belangrijk (nummer 1) tot minst belangrijk (nummer 4). Vergelijk je antwoord met je buurman of buurvrouw. Mogelijke antwoorden: Waar is de fiets te koop? Wat ben je bereid uit te geven aan een tweedehands fiets? Wat wil je met de fiets gaan doen (langere afstanden of voor het station)? Kan ik straks extra kosten verwachten zoals onderhoud en het eventueel vervangen van onderdelen? Wat zouden anderen vinden van mijn fiets? 4. Vervolgens gaan jullie een fiets op Marktplaats zetten. Niet echt natuurlijk! Stel nu eens dat het om een Batavus herenfiets gaat met 21 versnellingen, die er ongeveer uitziet zoals hieronder afgebeeld. 3 Economie Voor welk bedrag zouden jullie deze fiets op Marktplaats zetten? Beschrijf kort de (denk)stappen die je zou nemen. Om de prijs te bepalen is het verstandig om eens te gaan kijken op Marktplaats wat mensen zoal vragen voor een soortgelijke fiets (betalingsbereidheid). Je doet een klein vergelijkend warenonderzoekje. Je kunt er ook voor kiezen om eerst de fiets voor een lage prijs in de markt te zetten en als je merkt dat er veel vraag naar is (veel biedingen), dan haal je de fiets tijdelijk van Marktplaats af en zet je de fiets even later weer opnieuw op Marktplaats (maar dan tegen een hogere prijs natuurlijk). Een fiets zoals op het plaatje is wel iets van 150 euro waard. Op Marktplaats staan dus zeer veel advertenties. Dat heb je in dit artikel4 kunnen lezen. Nu begrijp je dat het onmogelijk is voor de bedenkers van deze website om alle advertenties te controleren op betrouwbaarheid. Er gaat dus ook nog wel eens wat mis. Lees onderstaand artikel. Pas op: gestolen spullen verkocht via Marktplaats5 Een tweedehandsfiets, een goedkope PlayStation 4 of een camera: wie via Marktplaats spullen koopt, loopt het risico dat die gejat zijn. Dat is heling, en heling is strafbaar, vooral als je zelf eigenlijk wel had kunnen vermoeden dat je koopje niet helemaal kies is. Hoe voorkom je dat je online gestolen waar koopt? Exacte cijfers over heling via Marktplaats zijn niet bekend, maar volgens woordvoerder Jasper Teijsse is het een feit dat gestolen goederen vaak via Marktplaats worden verhandeld. ‘Daar zit dan vaak zware criminaliteit als woninginbraak en overvallen achter.’ Marktplaats is in zo'n geval niet schuldig aan heling. De gebruiker is zelf verantwoordelijk voor wat hij koopt. Daarom start de website samen met de politie een campagne om mensen te waarschuwen. 5. Wat verstaat men onder ‘heling’? Omschrijf dit in je eigen woorden. ‘Heling is het kopen, bezitten of verkopen van gestolen artikelen en voertuigen. Heling is strafbaar. Onder heling valt ook het kopen van producten als u had kunnen vermoeden dat het om een gestolen artikel gaat. Bijvoorbeeld: u kunt een fiets, mobiele telefoon of auto kopen voor een prijs die eigenlijk te mooi is 4 5 Bron: http://www.nrcq.nl/2014/05/19/marktplaats. Bron: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/pas-op-gestolen-spullen-verkocht-marktplaats. 4 Economie om waar te zijn. Die prijs is dat ook vaak. Veelal gaat het dan om een gestolen product. Via www.stopheling.nl of de app Stopheling kunt u kijken of een aangeboden artikel als gestolen bij de politie geregistreerd staat’. (bron: www.politie.nl) 6. Dat je dus goed moet oppassen als je iets koopt op Marktplaats.nl blijkt uit de vorige tekst. (optioneel, bekijk eens het volgende filmpje6). Pas dus goed op als je via Marktplaats spullen gaat kopen. Daar heeft Joey ook over nagedacht. In dit filmpje7 laat hij dat zien. Noem de verschillende tips die de koper van de brommer jullie geeft. Mogelijke tips: Veel (en duidelijke) foto’s. Naam en telefoonnummer van de verkoper. De verkoper is meerdere jaren actief op marktplaats. RDW.nl om kenteken te controleren (eigenaar, merk, gewicht, bouwjaar). Controleer gewicht van de brommer. Controleer of de brommer verzekerd is. WOK-status (i.v.m. verborgen gebreken). Spreek bij de mensen thuis af. Hoe ziet de verkoper er uit (de ideale schoonzoon)? Zijn beide sleutels beschikbaar? Start de brommer elektrisch? Controleer de banden, remlichten, knipperlichten en eventuele schade. Controleer het framenummer. 7. Een andere manier om heling van gestolen goederen tegen te gaan, zou bijvoorbeeld het sluiten van de website Marktplaats.nl kunnen zijn. Ben je het daarmee eens? Motiveer je antwoord. Eigen antwoord. 6 7 Bron: https://www.youtube.com/watch?v=ouU7jOJeE-E. Bron: https://www.youtube.com/watch?v=VsMQGO1xxzg. 5