MEDISCHE VAARDIGHEDEN II SAMENVATTING Rol tolk in relatie hulpverlener – allochtone pt Gebrek aan goede communicatie frustraties Interculturele communicatie door o Preceptie: betekenis toekennen aan gedrag bv jas uitdoen ~ tijd maken o Verbale processen: taal doorgeven cultuur, denkpatroon bv N-Afrika: mythisch, Europa rationalistisch o Non-verbale processen: ongeschreven codes bv geen oogcontact bij Marokkaanse vrouw Communicatieproblemen: o Kennis taal door patiënt, en hun taal door arts o Houding hulpverlener o Vaardigheden omgang migranten Oplossen probleem: o Probleem erkennen o Invloed veronderstelling: over/onderschat taalprobleem o Culturele aanpassing: enkele woorden van hun taal en goed uitspreken o Taboe leren bespreken zijdelings, opbouwen, minder beladen woorden Zonder tolk o Korte zinnen o Herhalen o Articuleren o Begrepen? o Oogcontact minimaal o Non-verbale communicatiemiddelen gebruiken Met tolk o Geen familie(zwijgplicht), geen kind(foute vertaling, snel beu) o Vast: belangen pt vertegenwoordigen niet letterlijk vertalen met waardeoordeel o Horizontaal werken als gelijke met pt, problemen toevertrouwen o Verticaal werkt omgekeerd onzekere pt o Kritische evaluatie verschillende opstelling, openheid tussen verschillende culturen Interculturele bemiddeling in de gezondheidszorg Multiculturele samenleving Anderstaligen klacht niet goed formuleren Kennis culturele achtergrond nodig interculturele bemiddelaar Interculturele bemiddelaar: o Brugfunctie o Vlotte communicatie o Cultuurbekendheid o Tussenkomst conflicten Islam Verschillende strekkingen: verschillende gebruik rituelen afh klasse en herkomst o Traditioneel o Orthodox o Fundamentalistisch o Modernist Overgave, gehoorzaamheid, onderwerpen aan wil God Geen sacramenten, priesters, kerk, hiërarchie Grote persoonlijke vrijheid: verboden, plichten en nuanceringen Voorschiften o Geloven in islamitische geloofsleer o 5 keer per dag op vaste tijd en volgens ritueel bidden o Jaarlijks vasten(ramadam maand 9) o Betalen armenbelasting o 1 keer pelgrimstocht naar Mekka Rituele reinheid: o Onrein: lichaamsvochten urine, kaka, bloed, sperma o Grote reiniging bij seks, kraambed en maandstonden o Enkel moslim kan reiniging uitvoeren Voeding: geen varken, bloedbevattende gerechten, alcohol, niet-ritueel geslacht vlees Ramadam: maand 9 o Lichamelijke en geestelijke training o Zuiveren ziel, gelijk arm en rijk, soevereiniteit Allah en totale gehoorzaamheid o Niet eten, drinken, seks, medicatie tussen zonsopgang- en ondergang o Kind pas wanneer rijp o Niet verplicht, kan je uitstellen Overlijden: o Familie, vrienden, imam waarschuwen o Gezicht naar Mekka, koran citeren o Wassen door geloofs/geslachtsgenoten o In wit laken naar rouwkapel, aula, moskee Autopsie: verboden behalve bij wettelijke of medische noodzaak Kindersterfte: miskraam geen rituele begraving, geen islamitische begraafplaats Euthanasie en zelfmoord: verboden door God leven en dood bepaald Transplantatie mag, = dienst aan zieke, geen verminking leven = dood zelfde respect, waardigheid, ontastbaarheid, bezit, eer Abortus provocatus: wanneer vrouw in gevaar is (tot maand 4, dag 40-50) Relatie arts - verpleegkundige Doel relatie: o Evolutie: patiënt centraal en deelnemen aan ziekteproces o Multidisciplinair team: samenwerken, aanvullen Vroeger patriarchaat o volgens socioloog: man competitief, besluitvaardig o vrouw passief en zorgzaam voor kinderen zorgen, afhankelijk van man o dokter: echt belangrijk werk = curing o verpleegster: niet-professioneel onderworpen houding = caring Werkverdeling vroeger: man – vrouw verpleegkunde o Verpleger bij psychiatrie o Verpleegster bij algemene ziekenhuizen (verpleger hier ~ watje) Geneesheer en verpleger: conflict meer assertief, gelijk, niet onderdanig 1970 Stein: geneesheer-verpleegkunde spel o Initiatief verplegers subtiel aanbrengen, dokter indruk zijn idee onderworpen opstellen om conflict te vermijden slechte communicatie 1990 Stein: evolutie, toch nog werk aan de winkel Nu: verpleger vaak hogere functie verpleegster; bij dokters ook hoge opkomst vrouwen Dokter + verpleger kwaliteit gezondheidszorg verbeteren Opvang agressiviteit en geweld binnen gezondheidszorg Agressie = elk vorm van geweld, bedreiging, intimidatie, verbale agressie, diefstal, actie die schaadt, angst of andere emotionele gevolgen subjectief Reactie op wat andere zeggen, doen, macht verwerven, verdedigen Meer agressie bij psychiatrie Gekoppeld aan ontwikkeling grootsteden o Verdwijning ruimere families, in de plaats zeer fragiele 1oudergezinnen o Minder strakke sociale banden tolerantiedrempel t.o.v. anderen daalt o Minder invloed stadshuidsarts groot aanbod o Socioculturele reactie pt t.o.v. spoedeisend probleem o Geen stedelijk beleid van ghetto’s en krottenwijken o Verwijzen probleemgevallen en drugsverslaafden naar de spoed o Verergering geweld door drugs(canabis, XTC) Agressie op spoed stijgt door: o Lange wachttijden o Alcohol o Te kleine staf, kan het niet aan o Andere pt onder druk zetten o Enige toegangspoort in avond en nacht o Opvang alcoholvergiftiging en toxicaties o Toegankelijkheid o Fysieke omgeving: onrustig o Meer jongerenbendes o Geen opvangplaats voor gevallen tussen psychiatrie en spoed Studie: o 12% niet in contact met agressie o 30%: >5 keer per jaar o 48% nacht o 30% avond o 20% overdag o Man = vrouw o 60% alcohol o 30% drugs o 30% psychologisch o 15% organisch: bv glycemie Onvoldoende bescherming er tegen Gevolg: verwerking kan pathologisch worden stress, slaapprobleem, hoofdpijn, droef, zelfcontrole daalt, hyperventilatie, lusteloos Aanpak: o Voorkomen dr: Risicofactoren door situatie en eigen aan pt Goed onthaal, veilige omgeving Afspraken, materiële middelen Privacy, tijd, rust, zachte kleurtinten Gestructureerde omgeving Sociaal klimaat door personeel Middelen voor veiligheid Personeel voorbereiden, risico’s, handelen o Hantering gedragsfactoren voor aanval opsporen Houding Motorische activiteit Schelden Hyperactief Ijsberen Angst Roepen Opwinding opmerken en verminderen Verbaal: wat is er? Als team: waarschuwen, machtvertoon Farmacologisch o Opvang slachtoffers: fysiek, materieel, emotionele schade Dark number: verbergen Symptomatisch: angst, paniek, onveilig Post-tramatische stres stoornis: slaapproblemen, prikkelbaar, concentratiestoornis critical incident: herevaluatie onmiddellijk, nabij, eenvoud, eenheid, verwachting verantwoordelijkheid opnemen Relatie arts – kind Geen 2persoonsrelatie driehoek + ouders Afh ouders mindert met stijgende leeftijd o Kind kan zelf geen medicatie nemen o Geen therapeutische schema beoordelen Preventielcurve: grootte, gewicht Anamnese o Veel info o 1ste zo volledig mogelijk o 1ste indruk algemene toestand o Elk eigen karakter afh ernst, langdurigheid, aard, klachten, leeftijd Passief begin: kennismaken o Klachten spontaan vertellen o Kind op schoot ouder, of spelen bij ouderen leeftijd o Ouder kind, ook anamnese kind Afweer of afleidingsreacties: ernstige aandoening eerst verbergen via algemene klachten vermoedens en ongerustheid opsporen Familiale anamnese en stamboom: gezondheidstoestand andere kinderen gezin Ontw-anamnese: mijlpalen lopen, zitten, staan, zindelijk o Achterstand? Nauwkeurige anamnese Sociale anamnese o Beroep ouders o Werkuren o Wanneer eten o Wanneer slapen en opstaan o Opvoeding Lichamelijk onderzoek: nauwkeurig en klinische relevante lichaamsfuncties Advies: o kind bang stethoscoop met beer spelen en stethoscoop o Pijn laten aanwijzen o Naar gezicht kijken bij palpatie o Vriendelijk praten o Uitkleden door moeder, baby naakt, adolescent zelf zonder ouders erbij Leeftijd: o Zuigeling op arm moeder wenen: honger o 1jaar: bang dokter, tegenpruttelen, niet liggen enkel rechtop of schoot ouder o 2-3j: verzetten o School: coöperatief (6j: begrijpen behandeling) o Ouder: schaamte Therapietrouw o Respect o Toestemming onderzoek o Behandeling via arts en ouders beslist o Therapeutische vertrouwensrelatie o Arts: kennis, vaardig, creativiteit, attitude o Ouders aarzelen ontrouw behandeling toegeven Behandeling opschrijven: smaak, vorm medicijn en wanneer innemen Gelijktijdig beperkt aantal medicijnen Slecht nieuws bij jong kind: ouders verwittigen en overleggen wie wat bekendmaakt Vertrouwelijkheid: o Belang ouder soms anders dan kind o Kind is niet autonoom, heeft wel belangen o Rechten en plichten van ouders om welzijn kind te dienen, o niet belang arts, verzorger, ouder Houding jodendom t.o.v. geneeskunde Joodse wet: wet kan evolueren afh vd situatie Bv harttransplantatie: dubbele moord aanvaardbaar probleem donor Geen probleem met hersendood Geest en lichaam zijn 1 geheel behandelen als ziekte, karakter, kenmerken, milieu Leven primeert: leven boven religie, leven boven alle waarden Hoop op leven: o terminaal behandeling niet stoppen Arts: ingaan tegen religie leven redden, bescheiden, respect tov leven, grote kennis Euthanasie: o Actief(pt beslist): niet geen zelfmoord, eigen leven niet in handen o Passief(voor pt beslissen): leven niet verkorten niet lijden o Arts: hulp bieden comfort, psychische hulp bij euthanasie o Houding tov euthanasie opschrijven is gevaarlijk o Waardigheid mens respecteren Hersentumor: o Pt over interventie beslissen o Arts kan overtuigen bij slaagkans o Toch interventie indien kans op handicap o Arts kan buitenstaander vragen om mening te wijzigen Ziekte = straf God door gevolg levenswijze Dood: wat erna? o Leven na dood o Voorbereiden, geen taboe o Erna wassen en bidden o Lichaam ontvangt ziel o Geen autopsie tenzij gerecht o Begraven in laken in eenvoudige kist(arm=rijk) o Verbranding is volgens religie verboden Rouw: fasen terug integratie in gemeenschap o 7d: niet werken, geen vermaak o 1maand o 1jaar Voeding = kosher o Geen varken, vleesmengsel met melk, bloed o Wijzigen indien levensgevaar pt o Sabbat respecteren: verpleger niet roepen, 3x/dag bidden Tolk: o naam, voornaam o wat wil pt? o Hulp, leven vergemakkelijken