partnerblad india

Partnerblad India
2015. De tijd loopt
PARTNERBLAD INDIA
India in vogelvlucht





India is zowat 100 keer groter dan België en telt ook ruim 100 maal zoveel inwoners. In 2003
stond de teller op 1 miljard en 50 miljoen.
Met slechts 2,4 % van de oppervlakte is India goed voor ruim 17 % van de wereldbevolking.
De dichtheid variëert sterk, maar toch kan je India beschouwen als een dichtbevolkt land. Het
telt een twintigtal miljoenensteden.
Ruim vier vijfde van de bevolking is hindoe, 12 % is moslim en voor de rest zijn er een paar
procenten christenen, sikhs en boedhisten.
India heeft in haar lange geschiedenis heel wat veroveraars zien passeren. Het land werd pas
in 1947 onafhankelijk na ruim een eeuw van Brits bestuur.
India staat bekend als de grootste democratie ter wereld waar de Ghandi’s als rode draad
doorheen fietsen.
De Millenniumdoelstellingen [zie map Indonesië]
Te halen tegen 2015
 Doelstelling 1:
Extreme armoede en honger halveren
 Doel 2:
Ieder kind naar de basisschool
 Doel 3:
Gelijke kansen voor mannen en vrouwen
 Doel 4:
De kindersterfte verminderen
 Doel 5:
De gezondheid van moeders verbeteren
 Doel 6:
HIV/AIDS, malaria, tbc en andere ziekten bestrijden
 Doel 7:
Werk maken van een duurzaam milieu en het aantal mensen zonder toegang tot drinkwater
halveren
 Doel 8:
Werken aan een mondiaal partnerschap voor ontwikkeling
India vandaag



34,7 % van de bevolking leeft met minder dan 1 dollar per dag en 79,9 % met nog geen 2
dollar
93 kinderen op 1.000 sterven voor hun vijfde levensjaar
83 % van de kinderen volgt basisonderwijs





46,4 % van de vrouwen en 69 % van de mannen is geletterd
9,3 % van de parlementsleden zijn vrouwen
Vrouwen beschikken over minder dan de helft van het inkomen van mannen (38 %)
54 op 10.000 moeders overleven het kraambed niet
16 % van de mensen heeft geen toegang tot veilig drinkwater
Achtergrond
Millenniumdoelstellingen niet binnen bereik
De mooie groeicijfers die India kan voorleggen, 7 procent in 2004, wekken de illusie dat het land
moeiteloos de Millenniumdoelstellingen zal realiseren tegen 2015. Maar schijn bedriegt... India is
meer dan de boomende IT-sector, de textiel- of diamantexport. Zelfs de Wereldbank heeft in 2004
toegegeven dat India drie doelen niet zal halen, met name de halvering van de extreme armoede
en honger, het terugdringen van de kindersterfte en de strijd tegen aids, malaria en andere
ziekten.
Platteland blijft achter
Vier van de 28 deelstaten - Uttar Pradesh, Bihar, Rajastan en Madhya Pradesh - zijn dichtbevolkt
met voornamelijk kleinschalige landbouwers. Zowat 75 procent van de armen, ongeveer 400
miljoen mensen, woont op het platteland. De laatste 50 jaar heeft zich wel een ‘nieuwe’
middenklasse ontwikkeld, maar die vinden we vooral in de stad. Ze blijft ook te beperkt om India
het perspectief te bieden de Millenniumdoelstellingen te halen.
Vrouwenrechten
De positie van de vrouw in de Indiase samenleving en dan vooral op het platteland blijft een heikel
punt. Al te vaak zijn vrouwen er overgeleverd aan hun man en is hun bewegingsvrijheid heel
beperkt. Geweld binnen het huwelijk is geen uitzondering. De bruidschat, te betalen door de
familie van de bruid, blijft vooral op het platteland een wijdverspreide gewoonte en is vaak
aanleiding tot geweld tegen vrouwen. Deze bruidschat is ook één van de oorzaken van het bewust
aborteren van meisjesfoetussen.
De Indiase vrouwenbeweging grijpt de Wereldvrouwenmars aan om deze toestanden aan te
klagen en maakt er een strijdpunt van om het lot van miljoenen Indiase vrouwen te verbeteren.
Kastelozen
Zeer bepalend in de Indiase maatschappij en nog steeds verbonden met het hindoeïsme is het
kastesysteem. De discriminatie van de kastelozen of dalits mag dan grondwettelijk opgeheven
zijn, in de praktijk duurt ze voort. De zwakke economische positie van de dalits houdt hen vaak
gevangen in een situatie waarin ze onderworpen zijn aan de goodwill van de grondbezitters of
andere werkgevers.
Geïnspireerd door haar vroegere leider Ambedkar heeft de dalit-beweging de afgelopen halve
eeuw aan zelfbewustzijn en invloed gewonnen. Dalits organiseren zich en hebben eigen politieke
partijen opgericht. Maar de meerderheid van de dalits - zo stelt ook het gezaghebbende rapport
Broken People van Human Rights Watch - heeft daar niet van geprofiteerd.
De Indiase dalit-beweging zoekt daarom internationale steun voor haar campagne om binnen de
VN-Mensenrechtencommisie een resolutie te stemmen die oproept tot verder onderzoek en
concrete acties tegen kastediscriminatie.
Adivasi
De adivasi of inheemse volkeren leven hoofdzakelijk in de zogeheten tribal belt, van Bihar tot
Andhra Pradesh. Ze staan in India geregistreerd als Scheduled Tribes en daaraan zijn een aantal
rechten verbonden. Zo is er bij wet een positieve discriminatie van adivasi voor bepaalde scholen
en voor bepaalde jobs. In districten waar de tribalen de meerderheid uitmaken, moeten de
politieke partijen een inheemse kandidaat naar voor schuiven. Maar inzake economische en
sociale rechten is er nog heel wat werk te verrichten. De adivasi leven vooral in kleine dorpen in
de hooglanden waar de vruchtbare gronden schaars zijn. Veel adivasi trekken weg naar de stad of
voor seizoensarbeid in steengroeven, zandwinning of de bouwsector waar ze vaak minder
verdienen dan het minimumloon. Daglonen van 50 Rupees, dat is minder dan 1
euro, zijn heel frequent, terwijl het minimumloon 65 Rupees is. Lokale organisaties proberen dan
ook de opbrengst van de landbouw te verhogen en vormingen te voorzien in nieuwe
inkomensgenerende activiteiten. Verder is er ook aandacht voor milieuzorg omdat veel inheemsen
in ecologisch waardevol gebied wonen.
De Vlaamse ngo’s Broederlijk Delen en VIC, beide lid van 11.11.11, steunen dergelijke
organisaties in de tribal belt.
Electorale zet
In maart 2005 waren enkele 11.11.11’ers op bezoek bij een aantal Indiase ngo’s. Ze woonden er
toevallig een presentatie bij van het districtshoofd van Karur, de hoofdplaats van het gelijknamige
district in het centrum van de zuidelijke deelstaat Tamil Nadu. Voor lokale ngo’s stelde deze het
masterplan voor van de Honorable Chief Minister (CM), de eerste minister van Tamil Nadu. Dat
plan leek verdacht veel op de Millenniumdoelstellingen, met specifieke targets inzake onderwijs,
gezondheidszorg, milieu, gender en sociale bescherming. Nochtans heeft CM Jayayalithaa in de
vier jaar dat ze nu aan de macht is weinig blijk gegeven van sociale bewogenheid. Drie jaar
geleden lanceerde ze een programma om alle braakliggende gronden, inclusief eventuele
waterbronnen, in bruikleen te geven aan bedrijven. Omdat die gronden vaak door de plaatselijke
gemeenschappen werden gebruikt, als doorgang of graasland bijvoorbeeld, stuitte het voorstel op
massaal protest van volksorganisaties. De plannen werden uiteindelijk opgeborgen, maar de
regeringspartij werd er niet populairder door. Het hoeft daarom niet te verwonderen dat niet één
kandidaat van de regeringspartij bij de nationale verkiezingen van mei 2004 een zitje veroverde in
de Lok Sabha, de kamer van volksvertegenwoordigers. De poging om nu, een jaar voor de
deelstaatverkiezingen, een masterplan te lanceren moet dan ook beschouwd worden als een
electorale zet.
Actualiteit
Democratie
In 2004 bewees India bij nationale verkiezingen nogmaals dat ze de grootste democratie ter
wereld is. De kiezers straften de regerende coalitie onder leiding van de hindoepartij BJP af en
kozen voor de United Progressive Alliance onder leiding van Congres.
Minimumprogramma
Deze alliantie heeft een minimumprogramma afgesproken dat gekruid is met een aantal sociale
maatregelen. Zo wordt er een tewerkstellingsprogramma beloofd, maatregelen voor
voedselzekerheid, voor betere distributie van water en kleinschalige irrigatieprogramma’s, meer
middelen voor vrouwenprogamma’s, enz. Het blijft natuurlijk afwachten wat dit in de praktijk zal
betekenen. Bij de voorstelling van de begroting voor 2005 bleek duidelijk dat de regering schippert
tussen een socialer beleid en een voorzichtig verderzetten van de liberalisering.
Tsunami
De deelstaat Tamil Nadu deelde samen met het kleine Pondicherry in de klappen bij de tsunami
van 26 december. Samy van 11.11.11-partner AREDS beschrijft op de 11.11.11-website hoe de
vloedgolfslachtoffers nog eens de dupe worden bij de heropbouw. De regering van Tamil Nadu
heeft een oude regel van onder het stof gehaald die bepaalt dat in het kustgebied een zone
woningvrij moet blijven. Het gevaar dreigt nu dat deze regel wel zal gelden voor de vissers die
traditioneel op de stranden wonen, maar niet voor de toeristische sector. In een van de eerste
hervestigingsprojecten werden vissers gehuisvest in een gebied dat op 20 kilometer van de zee
ligt en waar geen voorzieningen zijn, geen elektriciteit noch stromend water, geen transport,
scholen of toiletten. Enkele vissersgroepen organiseerden al protestmarsen maar werden daarbij
hardhandig aangepakt door de politie.
Campagnethema
Millenniumdoelstelling 3: bevorderen van gelijke kansen voor mannen en vrouwen
Ondanks de onmiskenbare vooruitgang, blijven de Indiase vrouwen op heel wat vlakken
discriminatie of onderdrukking ondervinden. Nochtans bewijzen sommige deelstaten dat het
mogelijk is om die ongelijkheid weg te werken.
Kerala wijst de weg
In de deelstaat Madhya Pradesh is de levensverwachting voor vrouwen slechts 57 jaar. De helft
van de vrouwen is geletterd en de man-vrouw-ratio gaat gestaag achteruit, van 955 vrouwen per
1.000 mannen in 1921 naar 927 in 1981. In Punjab liggen de medische uitgaven voor jongens 2,3
keer hoger dan voor meisjes. Deze cijfers bewijzen dat de weg naar gelijke kansen nog lang is.
Dat aan die ongelijkheid kan gesleuteld worden, bewijst het voorbeeld van Kerala. De
landhervorming heeft het gezinsinkomen opgedreven. Een doorgedreven onderwijsbeleid, de
uitbouw van de gezondheidszorg en het aanpakken van bepaalde tradities en gewoontes via
publiek debat hebben de positie van vrouwen gevoelig verbeterd. 90 procent van de vrouwen is
nu geletterd.
Neerwaartse spiraal als gevolg van globalisering
Hoewel er in de afgelopen decennia een aantal maatregelen werden genomen om de genderproblemen aan te pakken, is er sedert het begin van de jaren negentig terug een neerwaartse
spiraal merkbaar. Dat heeft te maken met de nieuwe economische koers die India ging varen.
Na de onafhankelijkheid hield de Indiase overheid een sterke greep op de economie en bouwde
de overheidssector uit. Onder druk van onder meer een groeiende buitenlandse schuld paste
Rajiv Ghandi in 1991 het economisch beleid aan en werden bepaalde sectoren geprivatiseerd. Er
werd bespaard op sociale programma’s en de grenzen gingen open voor buitenlandse
investeringen en invoer.
Women MAPOVI
In een studie beschrijft de vrouwenbeweging Women MAPOVI de gevolgen van dit beleid. De
arme, gemarginaliseerde bevolking waaronder de plattelandsvrouwen, werd het grootste
slachtoffer. Vrouwen hebben nu eenmaal minder rechten, ook landrechten. Binnen het gezin is
hun positie zwak. Zo beschikken ze over minder financiële middelen, waardoor ze ook minder
toegang hebben tot kredietverlening. Doordat ze in hoofdzaak huisvrouw zijn, zijn ze minder
bereikbaar voor overheidssteun of hebben ze er zelfs geen weet van. Daarom is het in de eerste
plaats belangrijk om vrouwen de rechten te geven die hen toekomen en hen daarover ook te
informeren.
Gelukkig zien we een belangrijke trend dat vrouwen zich steeds sterker bewust zijn van hun
rechten en zich gaan organiseren. Binnen deze vrouwengroepen groeit een belangrijke kracht. Er
worden toekomstige leiders gevormd die verantwoordelijkheid willen opnemen binnen lokale
besturen.
Gender in de Millenniumdoelstellingen
Gelijke kansen van mannen en vrouwen bevorderen is de inzet van Millenniumdoelstelling drie.
Maar deze doelstelling krijgt een beperkte invulling. Zij wordt gevat in enkele indicatoren zoals het
aantal vrouwen in het parlement, formele loonarbeid van vrouwen buiten de landbouwsector en
gelijke participatie van meisjes in het onderwijs. Een volwaardig genderbeleid is veel meer dan
dat.
Ongelijke machtsrelaties tussen mannen en vrouwen zijn op nagenoeg alle vlakken van het leven
zichtbaar en zeer bepalend. Daarom moet in elke doelstelling specifieke aandacht gaan naar
mogelijke achterstelling van meisjes en vrouwen.
70 procent van de extreem armen wereldwijd zijn vrouwen en dat is geen toeval.
Elk plan om armoede aan te pakken moet hiermee rekening houden en werken aan de oorzaken
van die ongelijkheid, wil het duurzaam en effectief zijn.
Partner
SWATE
Van niet formele educatie tot beweging
In 1980 stichtten enkele jongeren AREDS, Association of Rural Education Development Service.
Ze wilden op hun manier bijdragen aan de strijd tegen de onderdrukking van de armen op het
platteland. AREDS vestigde zich in het dorp Renganathapuram in het district Karur, centraal Tamil
Nadu, en ging van start met formeel onderwijs in de dorpen onder het motto: “Onderwijs gaat aan
ontwikkeling vooraf.” In elk dorp loopt gedurende vijf jaar het educatief programma, daarna
moeten de groepen sterk genoeg staan om hun werking uit te bouwen. Daarnaast bouwde
AREDS onder andere een gezondheidsprogramma uit. Ze startten enkele coöperatieven, boden
diverse trainingen aan, bouwden waterputten en waterreservoirs en richtten spaar- en
kredietgroepen op.
Garantie voor emancipatie en empowerment
Na verloop van tijd zijn deze vrouwengroepen, jongeren en arbeiders zich gaan verenigen in
federaties en bewegingen. De bekendste en meest succesvolle beweging is SWATE, de federatie
van vrouwensangams of vrouwengroepen. Momenteel telt die12.000 leden en is ze stevig
ingeburgerd in zowat alle dorpen in het district Karur. SWATE heeft een eigen bank die het spaaren kredietprogramma in goede banen leidt en zowat alle sangams zijn begonnen met eigen
inkomensverwervende activiteiten. Maar naast dit economisch luik is SWATE ook een garantie
voor emancipatie en empowerment van vrouwen. Mede dankzij de educatieve programma’s en
straattheater zijn de vrouwen in Karur veel zelfbewuster geworden, kennen ze hun rechten en
willen ze die ook afdwingen. Dankzij de kracht van SWATE groeide er een sterke anti-liquor
beweging. Alcoholmisbruik bracht immers veel geweld en ellende mee waarvan vrouwen de dupe
zijn. Door zich te verenigen kregen ze de moed om dit geweld aan te klagen.
Zandwinning
Later kwamen er ook acties tegen de zandwinning in de Cauvery rivier omdat die een bedreiging
vormde voor de waterbevoorrading, zowel voor de gezinnen als de landbouw.
In 2004 werden tijdens één van de acties 332 mensen gearresteerd, 16 onder hen bleven lang
aangehouden. Ook hier bleek hoe krachtig de vrouwen van SWATE zijn. Ze kwamen op voor hun
rechten, bleven protesteren tegen de zandwinning, wetend dat er vroeg of laat een confrontatie
met de politie zou komen. Door een repressief optreden dacht de overheid de kracht van de
organisatie te breken maar het tegendeel gebeurde: de organisatie kwam versterkt uit de strijd!
Politieke macht
De kasteloze vrouwen van SWATE verwerven beetje bij beetje ook politieke macht. In 2001
vierden ze een grote overwinning. 71 vrouwen werden, zonder lid te zijn van een politieke partij,
rechtstreeks verkozen in de gemeenteraden.
SWATE-vrouwen getuigen
Vier jaar geleden startte Swate met vrouwengroepen of sangams in het dalitdorpje Poigaipudhur.
Nu zijn er drie sangams actief met elk een twintigtal vrouwen. Een 11.11.11’ster ontmoette de
vrouwen van twee van die sangams in maart 2005 en getuigt.
“Wat vinden jullie echtgenoten eigenlijk van al die veranderingen?” vragen we aan de vrouwen.
Onze vraag raakt een gevoelige snaar, het geroezemoes neemt toe, Patmini neemt het woord. “In
het leven kent iedereen geboorte en dood. Het komt er op aan om in die tussentijd iets zinnigs te
doen. Dat heeft mijn man nu ook ingezien. Niet zo lang geleden vroegen we toelating om naar de
sangam te mogen gaan. Nu zeggen we het gewoon. We zorgen voor geld, onze kinderen gaan
naar school en we bemiddelen in het dorp. We zijn iemand geworden. Onze mannen respecteren
ons. We hebben al belangrijke overwinningen behaald, die belangrijk zijn voor iedereen in het
dorp, man of vrouw. De alcoholstokerij is opgedoekt, de illegale zandwinning is gestopt, we
hielden het amendement tegen dat elke vrouw die meer dan twee kinderen heeft niet meer mag
stemmen, we zorgden voor een waterpomp en straatverlichting. We onderhandelen met
kandidaten voor de panchayatverkiezingen (gemeenteraadsverkiezingen) om onze punten op de
agenda te krijgen. We onderhandelen met de landeigenaar over ons loon.”
Twee van de leden van de sangam werden bij de protesten tegen de illegale zandwinning vorig
jaar gearresteerd. Janaki vertelt: “Het leven tussen vier muren kwam bijzonder hard aan. We zijn
de buitenlucht en ruimte van het dorp gewoon en plots zaten we in een kleine donkere ruimte.
Toch waren we ook trots van gevangen te zitten voor een gemeenschappelijk doel. We waren de
wegbereiders. Onze mannen kwamen ons bezoeken en vertelden hoe fier ze op ons waren. Een
enorme evolutie op korte termijn want twee jaar geleden kwamen we nauwelijks het huis uit.”
De dromen van deze vrouwen?
“Een wereld met eerlijke lonen, gelijkwaardigheid tussen de seksen. Een wereld waar iedere
vrouw recht heeft op een eigen persoonlijkheid en haar eigen talenten kan ontwikkelen. Wij
haalden de barrières weg. Onze dochters zullen er ten volle van kunnen genieten. Onze zonen
zullen zich anders gedragen. De volgende generatie zal in een wereld leven waar wij nu van
dromen.”
Griet Dobbelaere
Women MAPOVI
Bij de eerste wereldvrouwenmars in 2000 was SWATE de drijvende kracht achter de oprichting
van Women MAPOVI, een beweging van vrouwenorganisaties en individuen in Tamil Nadu.
Momenteel is Women MAPOVI (voluit Movement against Poverty and Violence) actief in 22 van
de 30 districten van Tamil Nadu en telt ze 120.000 leden. De strijd tegen armoede en geweld blijft
het voornaamste actiepunt. Deze strijd wordt onderbouwd door studiewerk om het lobbywerk te
versterken en te verfijnen. Gezien de regering van Tamil Nadu zetelt in Chennai, heeft Women
MAPOVI daar een secretariaat. Ze is eveneens lid van de nationale vrouwenorganisatie AIDWA.
De Wereldvrouwenmars
De eerste Wereldvrouwenmars in 2000 vertrok vanuit de dynamiek van de Internationale
Vrouwenconferentie in Bejing in 1995. De mars wou armoede en geweld tegen vrouwen hoger op
de internationale agenda plaatsen en kende grote weerklank bij basisgroepen wereldwijd. Ook
voor een aantal vrouwenorganisaties in Tamil Nadu was de Wereldvrouwenmars de gelegenheid
om een echte beweging te vormen die samen zou strijden voor vrouwenrechten.
8 maart
Ter gelegenheid van de internationale vrouwendag op 8 maart, organiseren SWATE en Women
MAPOVI elk jaar een grote mars. In 2000, bij de lancering van de eerste Wereldmars liep een
11.11.11-delegatie mee en dat deden we in 2005 nog eens over. Net als in België werd het
Women’s Global Charter for Humanity voorgesteld. Enkele concrete actiepunten voor Tamil Nadu
stonden centraal: maatregelen tegen geweld binnen het gezin, een verbod op de verkoop van
alcohol, het stoppen van de zandwinning in de Cauvery rivier en publieke campagnes om
selectieve abortus op meisjes tegen te gaan. Tussen de toespraken door wordt de SWATE
Student Movement boven de doopvont gehouden.
Meer weten over India
Surf naar www.11.be/partnerbladindia
Je vindt er uitgebreide achtergrondinfo en links over het land, de milenniumdoelstellingen,
vrouwenrechten, onze partners…
Colofon
Auteur: Kris Vanslambrouck
Werkten mee: Myriam Keustermans en Jan Versluys
Foto’s: 11.11.11
Concept: LDV
Layout: Something-Els
Druk: Vaes
Verantwoordelijke uitgever: Bogdan Vandenberghe, Vlasfabriekstraat 11, 1060 Brussel
Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging
11.11.11 vzw
Vlasfabriekstraat 11
1060 Brussel
02 536 11 11
www.11.be