India belichaamd, de grootste tentoonstelling

Persbericht 13.12.2013
India belichaamd, de grootste tentoonstelling over India in Europa
van de laatste 30 jaar.
Ruim 250 kunstwerken uit 50 Indiase musea en privé-collecties te zien.
Nog te bezoeken t/m 5 januari 2014 in het Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR), Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel – België Van dinsdag tot zondag van 10:00 tot 18:00. Op donderdag tot 21:00. 24 december en 31 december open tot 16:00 Sinds 4 oktober jongstleden vindt europalia.india plaats. Dit in België gevestigde, internationale festival vestigt om de twee jaar zijn aandacht op een land en zijn cultureel erfgoed. In India belichaamd, een van de twee hoofdtentoonstellingen in BOZAR, zijn ruim 250 objecten – sculpturen, juwelen, textiel, schilderijen, miniaturen, keramiek en installaties – te zien. Samen illustreren ze het belang en het waarom van het zo nadrukkelijk aanwezige lichaam in de Indiase cultuurgeschiedenis. Het is de grootste tentoonstelling over India in Europa van de laatste 30 jaar. Een zoom op 3 kunstwerken: Antropomorfe figuur met dierenkop (met inscriptie) Doab (regio tussen de Boven-­‐Ganges en de Yamuna), Uttar Pradesh, kopertijd ca. 2e–1e millennium v.C. Koper, 29,8 x 28,4 cm Central Antiquity Collection, Purana Qila, New Delhi Recente vondst: de Indiase “steen van Rosetta” Dit koperen object, dat niet eerder werd tentoongesteld, is een van de oudste bekende voorstellingen van het lichaam in India. Het heeft een vaag antropomorfe vorm: we zien twee benen, twee armen en een hoofd. Objecten als deze worden gewoonlijk in de brons-­‐ of ijzertijd (= Vedische tijd in India, +/-­‐ 1700 tot 800 v. Chr.) gedateerd. -­‐ De naam van de Vedische tijd is afgeleid van de Veda’s, de oude heilige teksten in het Sanskriet die toen tot stand kwamen. Deze Veda’s zijn voor het hindoeïsme bijzonder belangrijk. – Uit de Vedische tijd zijn er niet veel archeologische vondsten en dat maakt deze recente vondst zo spannend. De vorm, een mannelijk varken, wijst erop dat dit Varaha is, de hindoegod Vishnoe. Op zijn borst staat een kleine stier afgebeeld met daarboven een tekst in Brahmi-­‐schrift. In de Vedische literatuur vinden we echter geen vermeldingen van het vereren van beelden (zoals in het hindoeïsme), vandaar het belang van dit voorwerp, dat zou kunnen wijzen op een ‘overlappingsperiode’ van beide culturen (vedisme en hindoeïsme). Tot dusver is dit een unieke vondst. Mochten in de toekomst nog meer van dergelijke objecten worden gevonden, dan zou dit kunnen bijdragen tot meer inzicht in de overgang van de Indusbeschaving naar de vroege stedelijke samenlevingen in de vallei van de Ganges in de vroege historische tijd. Tegelijk zou het begin van beeldenverering en iconografie op het Indiase subcontinent honderden jaren eerder kunnen worden gedateerd. De geboorte van Maria, Mogolrijk, ca. 1725 Gouache op papier, 38 x 23 cm National Museum, Delhi Een groep dienaressen is een pasgeboren baby aan het wassen. De baby is Maria, de moeder van Jezus. Op het bed boven haar zien we Maria’s moeder, Anna. Toen ze de vlucht van een vogel had gadegeslagen, was er bij haar – ondanks haar rijpere leeftijd -­‐ op wonderlijke wijze toch nog een kind verwekt. Pas later vond men voor Anna een echtgenoot: Joachim. Het verhaal komt niet in de Bijbel voor maar in de apocriefe boeken, en is daarom onder Christenen minder bekend dan in de islam. In de Koran worden bijvoorbeeld de kindertijd en de geboorte van Miriam (Maria) aangehaald. Het tentoongestelde werk is van omstreeks 1735 en werd gemaakt aan het hof van Mohammed Shah, een moslim Mogolheerser. De voorstelling is afgeleid van een ouder christelijk schilderij dat in India bekend raakte via gravures, een werk van de 16de-­‐eeuwse Nederlandse kunstenaar Cornelis Cort. De stralende kleuren op de lichte linnen drager zijn typisch voor de schilderkunst van de Mogols. De kunstenaar behield de compositie van het Hollandse werk van Cort, maar hij paste een aantal facetten aan de Indiase context aan: het bed, de kleren, de gezichten, etc. Rādhā verwijdert de sluier van Krishna’s gezicht; ze dragen elkaars kleren Guler/Kangra, ca. 1780 Gouache op papier, 9,3 x 13,8 cm Chandigarh Museum and Art Gallery De wispelturige aard van de liefde, met haar vele stemmingen en nuances, wordt vaak via afbeeldingen van Krishna en Radha uitgedrukt. Op dit tedere schilderij hebben de geliefden hun kleren geruild. Krishna is als zijn geliefde gekleed, terwijl Radha het gewaad van Krishna en zijn kroon van pauwenveren draagt. Het gaat hier echter niet alleen om de uiterlijke uitwisseling van kleren. Krishna met de donkere huid wordt de schuchtere Radha met de verlangende ogen; terwijl zij, liefdevol opkijkend, zijn arm vasthoudt en zijn sluier wegtrekt – zowel strelend als vrijmoedig – verleider en aanstichter van de liefdesdaad. Het Lichaam is een belangrijke metafoor in de Indiase kunst. Hier toont het hoe iemand zichzelf door de liefde in de ander kan verliezen, zodat zijn lichaam niet langer het zijne is maar dat van iemand anders. Je verlangens zijn niet langer die van jezelf maar worden gehuld in de geuren en texturen van de ander. HET VOLLEDIGE PROGRAMMA VINDT U OP WWW.EUROPALIA.EU Perscontact EUROPALIA International Inge De Keyser -­‐ [email protected] -­‐ T. +31 (0)2 504 91 35 Diane Van Hauwaert – [email protected] – T. +31 (0)2 504 91 37 Beelden in hoge resolutie en vrij van rechten vindt u op www.europalia.eu bij pers. U vindt er tevens de persmap.