Voortplantingsorgaan konijn

Verloskunde
konijn
Klas 4.3DP
Schooljaar 2013-2014
Onderwerpen:
•
•
•
•
•
•
•
•
Geslachtsonderscheid
De oestrische cyclus
Natuurlijke dekking en KI
De dracht
De bevalling
Het zogen van de jongen
Pathologie van de voortplanting
Castratie en sterilisatie
Voortplantingsorgaan konijn
Oestrische cyclus
• Fokrijp op een leeftijd van 6 – 8 maanden
• Kleine rassen zijn sneller fokrijp dan grote rassen
• Basisvoer en geboortemaand spelen een rol
• Vrouwtjes zijn eerder geslachtsrijp dan mannetjes
Oestrische cyclus
• Een voedster is het hele jaar door vruchtbaar
(zelfs meteen na het werpen).
• Oestrische cyclus 15 - 16 dagen
• Oestrus 12 – 13 dagen
• Geïnduceerde ovulatie
De oestrische cyclus
Bronstverschijnselen:
• rood-blauw verkleuring van de vulva
• het achterlijf omhoog houden wanneer men
tegen de haren in aait
• onrust
• nest maken
• haar plukken uit de vacht
• knorren of jammeren
• vaak plassen
Natuurlijke dekking
•
•
•
•
Voedster naar hok rammelaar
Dekking heel snel
Voedster terug naar eigen hok
10 u later nog eens => toename kans op
ovulatie en bevruchting
Paring konijn
Kunstmatige inseminatie
• Efficiënter werkritme
– Planning, gebruik huisvesting, arbeidskosten,
…
• Productie grotere groepen konijnen
• Meer genetische variatie
• Drachtigheidspercentage & nestgrootte even
groot als bij natuurlijke dekking
Kunstmatige inseminatie
Sperma afname rammelaar
• 1e methode
- Voedster bespringen
- Voedster weg => kunstvagina
• 2e methode
- Pels van voedster op arm
- Kunstvagina
Poliste KI varkens en konijnen
Kunstmatige inseminatie
Voedster: ovulatie induceren
• Dekking door gevasectomiseerde ram
- 8 u later inseminatie
• Injectie GnRH
- Meteen insemineren
Dracht
•
•
•
•
•
Ovulatie: 10-12 u na dekking
Bevruchting in eileiders
Na 3 d in baarmoeder
Implantatie: d 7
Drachtduur: 31 d (30-33)
Dracht
• Drachtdiagnose
– Palpatie abdomen: 12-14 d
– Gedragsverandering
• Actiever/rustiger
• Enkele dagen verminderde eetlust, daarna meer
eetlust
– Toename buikomvang: 2e helft dracht
Bevalling
• Bevruchte voedster meteen in werphok
• 1-3 d voor geboorte: nest maken, haren, stro
• Nestbakje
Bevalling
• Geboorte: heel snel
• Zithouding
• Jongen geboren in amnion => stuk gebeten door
moeder
• Schoon likken
• 2 x/d zogen
Bevalling konijn
Bevalling
Nest controleren
• Dode/verzwakte jongen?
• Placenta’s?
• Jongen niet verspreid over hok
Soms kannibalisme
• Karakter
• Onrust
• Te weinig eiwit in voeding
Zoogperiode
•
•
•
•
•
Nestblijvers
Gemiddeld d 12: ogen open
Aantal jongen varieert
8 tepels  eventueel omleggen van de jongen
Vanaf 20 d kunnen ze leven van enkel vast
voedsel
• Spenen: 6-7 w
- Als meteen weer gedekt: 4 w
Zoogperiode
•
•
•
•
•
Nestblijvers
Gemiddeld d 12: ogen open
Aantal jongen varieert
8 tepels  eventueel omleggen van de jongen
Vanaf 20 d kunnen ze leven van enkel vast
voedsel (geleidelijk laten wennen 3 weken)
• Spenen: 6-7 w
- Als meteen weer gedekt: 4 w
• Dood voedster (< 3 d omleggen, < 20d
kunstmelk, korrelvoeding >20 d
• 10 w: scheiden voedsters - rammelaars
Onderdrukking moedergedrag
• Geen nestbouw
• Jongen in hok rondstrooien
• Stress
- Ziekte
- Schurft
- Angst
- Ratten, honden, katten
Verlengde dracht
• Partusinductie
- Oxytocine
- PG
• Dystocie bij dwergrassen
Verlengde dracht
• Dekking door steriele ram/voedster => wel
ovulatie, geen bevruchting
• CL => 18 d schijndracht
• Na 14-17 d: nest maken, wol plukken
• Behandeling: PG
Sterilisatie / castratie voedster
• Sterilisatie/castratie 6 m (optimaal ½ tot 1 jaar)
• Risico op baarmoedertumoren is kleiner (50 –
80% van de voedsters ouder dan 4 jaar)  komen
niet voor bij voedsters < 2 jaar.
• Geen schijndracht / dracht meer
• Gedragsverandering
• Niet meer sproeien
• Geen pyometra, melkkliertumoren, cysten
Sterilisatie / castratie rammelaar
Rammelaar
• seksueel rijp op 3 m
• 5-8 m: puberteit => sproeien, berijden,
territoriaal gedrag
• - dominantiebepaling broertjes => vechten
- scheiden op 3 m
Wel laten zien en ruiken
- castreren op 5-6 m
- enkele weken (3) na castratie weer aan
elkaar laten wennen
Sterilisatie / castratie algemeen
• Operatie gasanesthesie
• NIET laten vasten (2 – 4 uur voor de operatie
alleen hooi)
• Op warmtematje / warmtelamp
• Binnen 12 uur moet het konijn weer eten