Onderzoek: 142 Titel Engels: Development of a cord blood

Onderzoek:
Titel Engels:
142
Development of a cord blood stem cell-derived anti-AML dendritic cell
vaccine: Towards powerful "anti-AML immunity" after cord blood
transplantation
Titel Nederlands:
Ontwikkeling van een navelstengbloed anti-AML vaccin: Naar krachtige “antiAML afweer” na navelstrengbloed stamceltransplantatie.
Centrum:
Wilhelmina Kinderziekenhuis – UMC Utrecht
Startjaar:
2013
Looptijd:
4 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 297.981
Introductie
Bij kinderen met acute myeloïde leukemie (AML) zijn cellen van het afweersysteem veranderd in kankercellen. Voor de beste kans op
genezing/overleving krijgen bepaalde kinderen naast de standaardbehandeling van chemotherapie een stamceltransplantatie. Dit is een
therapie waarbij het zieke afweersysteem van de kinderen wordt vervangen door stamcellen van een donor die uitrijpen tot een nieuw gezond
afweersysteem. Stamcellen kunnen worden gezuiverd uit beenmerg en uit bloed van gezonde vrijwilligers. Daarnaast is het gebruik van
stamcellen uit navelstrengbloed de laatste jaren flink toegenomen omdat die cellen een aantal belangrijke voordelen hebben boven cellen uit
beenmerg of perifeer bloed. De cellen uit navelstrengbloed worden bewaard in zogenaamde ‘banken’ en zijn in tegenstelling tot de andere
bronnen van stamcellen meteen beschikbaar. Daarnaast worden de cellen minder vaak afgestoten, treedt er bij minder patiënten
transplantatieziekte (Graft-versus-Host Disease) op, een levensbedreigende complicatie van stamceltransplantatie, en komt de kanker minder
vaak terug (recidief). Helaas genezen nog steeds niet alle kinderen. Blijkbaar is hun ‘nieuwe’ afweersysteem (nog) niet sterk genoeg om
resterende kankercellen aan te vallen. In dit project wordt onderzocht hoe de afweer tegen kankercellen kort na stamceltransplantatie (in het
bijzonder navelstrengbloedtransplantatie) bij kinderen versterkt kan worden.
Om resterende kankercellen aan te vallen moeten de stamcellen na transplantatie snel gaan delen en uitrijpen tot cellen die specifiek
kankercellen kunnen aanvallen, de zogenaamde cytotoxische T cellen (CTL). Hiervoor zijn er in het lichaam ook andere cellen nodig,
dendritische cellen (DC), die instructies geven voor het aanmaken van grote legers kanker-specifieke CTL. De stamcellen uit navelstrengbloed
zullen niet alleen gebruikt worden voor de aanmaak van nieuwe bloedcellen, maar ook voor het maken van DC in het laboratorium. Die worden
vervolgens beladen met stukjes van de kankercellen en worden sterk geactiveerd zodat er, wanneer ze aan de patiënten gegeven worden,
grote legers afweercellen (CTL) ontstaan die de kankercellen heel specifiek aanvallen. Inmiddels is deze strategie in het laboratorium
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland
ontwikkeld met KiKa ondersteuning (project 95) en kan deze therapie ook daadwerkelijk worden toegepast bij kinderen met AML. Hiervoor
zullen de DC onder zeer strenge regels geproduceerd worden om de veiligheid van de patiënten te waarborgen. Vervolgens zal het effect van
deze nieuwe, unieke strategie bestudeerd worden door ze testen in een klinische studie. Dit kan nadat een gedetailleerd studieprotocol, met
ook gedetailleerde beschrijving van het product is getoetst bij de CCMO (Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek). De financiële
ondersteuning van dit spannende project komt van ZonMW (TAS: Translationele Adulte Stamcellen) en KiKa
Wanneer de techniek veilig en effectief is, zou de therapie vervolgens ook kunnen werken tegen andere type leukemieën en solide tumoren
(zoals bv Neuroblastoom) die goed door het afweersysteem worden herkend.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland