Onderzoek

Onderzoek:
Titel Engels:
95
Towards "multi-modal cellular anti-AML activity" in cord blood
transplantation: a pre-clinical study in the development of a cord bloodderived dentritic cell vaccine
Titel Nederlands:
Gebruik van navelstrengbloed voor stamceltransplantatie en anti-AML activiteit
Centrum:
Wilhelmina Kinderziekenhuis Utrecht
Startjaar:
2012
Looptijd:
4 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 620.941
Introductie
In kinderen met acute myeloïde leukemie (AML) zijn cellen van het afweersysteem veranderd in kankercellen. Voor de beste kans op
genezing/overleving ontvangen bepaalde kinderen naast de standaardbehandeling van chemotherapie (en bestraling) een
stamceltransplantatie. Dit is een veelbelovende therapie waarbij het zieke afweersysteem van de kinderen wordt vervangen door
getransplanteerde stamcellen die uitrijpen tot een nieuw gezond afweersysteem. Stamcellen kunnen worden gezuiverd uit beenmerg en bloed
van gezonde vrijwilligers. Daarnaast kunnen de stamcellen uit navelstrengbloed worden gezuiverd. Deze cellen hebben en aantal belangrijke
voordelen. De stamcellen uit navelstrengbloed worden bewaard in zogenaamde ‘banken’ en zijn in tegenstelling tot de andere bronnen van
stamcellen meteen beschikbaar. Daarnaast worden de cellen minder vaak afgestoten, treedt er bij minder patiënten transplantatieziekte op (een
levensbedreigende complicatie), en komt de kanker minder vaak terug. Helaas genezen nog steeds niet alle kinderen. Blijkbaar is hun ‘nieuwe’
afweersysteem (nog) niet sterk genoeg om kankercellen aan te vallen. Er wordt onderzocht hoe de aanval tegen kankercellen kort na
stamceltransplantatie (in het bijzonder stamcellen uit navelstrengbloed) bij kinderen versterkt kan worden.
Om de terugkerende kankercellen aan te vallen moeten de stamcellen na transplantatie snel gaan delen en zich gaan ontwikkelen tot cellen die
specifiek kankercellen kunnen aanvallen, de zogenaamde cytotoxische witte bloedcellen. Hiervoor zijn weer andere cellen nodig, dendritische
cellen, die stukjes van de kankercellen presenteren, en instructies geven voor het aanmaken van grote legers kanker-specifieke witte
bloedcellen. De stamcellen uit navelstrengbloed zullen niet alleen gebruikt worden voor de transplantatie, maar er zullen ook dendritische cellen
van gemaakt worden. Die dendritische cellen worden vervolgens beladen met stukjes van de kankercellen en worden sterk geactiveerd zodat
er, wanneer ze in de patiënten gespoten worden, grote legers kanker-specifieke witte bloedcellen ontstaan.
Het doel van dit onderzoek is om grote hoeveelheden kwalitatief goede dendritische cellen uit navelstrengbloed te kweken. Daarnaast gaan we
onderzoeken hoe de dendritische cellen geactiveerd kunnen worden zodat ze een sterke reactie tegen kankercellen teweegbrengen.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland
Stand van zaken
De eerste fase van het project is op dit moment bijna voltooid. Op basis van de beschikbare literatuur en de eigen ervaringen zijn de afgelopen
maanden besteed aan het optimaliseren van de kweekcondities om zo veel mogelijk dendritische cellen te kunnen kweken vanuit
navelstrengbloedstamcellen. Het huidige kweekprotocol bestaat uit 2 stappen. In stap 1 wordt er een combinatie van groeifactoren gebruikt
waardoor de stamcellen gaan delen en tot een factor 600 kunnen toenemen. Vervolgens kunnen er in de tweede stap, met behulp van andere
verschillende combinaties van groeifactoren, vanuit die stamcellen verschillende dendritische cellen gekweekt worden. Dankzij deze
tweestapsstrategie kunnen er ruim voldoende dendritische cellen genereerd worden voor de vaccinaties die we na stamceltransplantatie willen
gaan geven. Momenteel wordt er aan de volgende stap in de ontwikkeling van het vaccin gewerkt. Hierin wordt onderzocht of de dendritische
cellen specifieke killer-cellen, die de tumorcel moeten aanvallen, kunnen activeren. Dit wordt gedaan voor al de verschillende types dendritische
cellen die we vanuit de stamcellen kunnen kweken. Op basis van die testen kan er achterhaald worden welke dendritische cellen het meest
geschikt zullen zijn voor het genereren van een sterke afweer tegen kanker in de patiënten. Vervolgens zal de veiligheid van het product getest
moeten worden alvorens het in de kliniek toegepast kan worden.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland