Basisfysiologie van de bergsport Module IIa
advertisement
29/11/2015 Basisfysiologie van de bergsport Module IIa – Initiator SKI/SNOW Kim Semadeni Overzicht – DEEL I Basisfysiologie van het menselijk lichaam 1) Cardiovasculair systeem 2) Ademhalingssysteem 3) Spiersysteem en beweging 4) Energie en beweging 1 29/11/2015 Overzicht – DEEL II Invloed van hoogte op het menselijk lichaam 1) Fysiologie van hoogte 2) Thermoregulatie 3) Gezondheidsrisico’s bij blootstelling aan hoogte Overzicht – DEEL I Basisfysiologie van het menselijk lichaam 2 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Hart - structuur Cardiovasculair systeem • Hart – besturing extern via autonoom zs intern via pacemakercellen 3 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Hart – functies Cardiovasculair systeem • Hart – functies HMV = SV x HF 60 ml (SV) x 72 sl/min (HF) = 4,32 l/min 4 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Bloedvatensysteem ‣ Soorten ‣ Verdeling Autoregulatie Externe sturing Cardiovasculair systeem • Bloed ‣ Samenstelling ‣ Bloedvolume ‣ Functies Man = 5 à 6L Vrouw = 4 à 5L - Transport van O2, voeding, afval, hormonen Handhaving van inwendig milieu (Ph & T°) 5 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Reactie van het cardiovasculair systeem op inspanning ‣ Hartfrequentie ‣ Slagvolume ‣ Hartminuutvolume ‣ Bloedverdeling ‣ Bloed Cardiovasculair systeem • Reactie van het cardiovasculair systeem op inspanning ‣ Hartfrequentie Waarom geraken leerlingen snel buiten adem tijdens de eerste ski‐ of snowboardles? aeroob ANaeroob 6 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Reactie van het cardiovasculair systeem op inspanning Slagvolume: neemt toe met stijgende inspanning tot maximum bereikt is! ‣ ‣ Hartminuutvolume: neemt ook toe! Cardiovasculair systeem • Reactie van het cardiovasculair systeem op inspanning ‣ Bloedverdeling Rust Matige inspanning Zeer zware inspanning Hersenen 750 ml 750 ml 750 ml Hart 250 ml 450 ml 950 ml Spieren 1.100 ml 7.100 ml 17.300 ml Huid 500 ml 1.500 ml 500 ml Overige 3000 ml 2.200 ml 500 ml Totaal 5.600 ml/min 12.000 ml/min 20.000 ml/min 7 29/11/2015 Cardiovasculair systeem • Reactie van het cardiovasculair systeem op inspanning Bloed het veneuze bloed dat terugstroomt naar het hart minder ‣ zuurstof bevatten omdat de spieren veel meer zuurstof zullen opnemen en verbruiken het plasmavolume afnemen = zweten door een daling van het plasmavolume stijgt de concentratie van rode bloedlichaampjes waardoor de zuurstoftransportcapaciteit toeneemt de zuurtegraad van het bloed dalen door de toegenomen melkzuurophoping. Ademhalingssysteem • Ademhaling = leven! ‣ Autonoom ‣ Door onze eigen wil ‣ Door veranderingen in het lichaam 8 29/11/2015 Ademhalingssysteem • Zuurstofopname ‣ Longventilatie De luchtdruk is de som van alle partiële gasdrukken! Belangrijk: “Daalt de luchtdruk dan dalen ook evenredig de partiële gasdrukken!” Ademhalingssysteem • Zuurstofopname ‣ Zuurstofdiffusie Diffusie van de O2 en CO2 in de longblaasje. 9 29/11/2015 Ademhalingssysteem • Zuurstofopname ‣ Zuurstoftransport Ademhalingssysteem • Zuurstofopname ‣ Celademhaling Mitochondriën = verbrandingsoven van het menselijke lichaam! 10 29/11/2015 Ademhalingssysteem • CO2-ademhaling ‣ Opgelost in plasma ‣ Omgevormd tot bicarbonaat ‣ Gebonden aan hemoglobine Ademhalingssysteem • Ademhalingsfysiologie bij inspanningen op zeeniveau Ademhaling = frequentie x diepte 11 29/11/2015 Ademhalingssysteem • Ademhalingsfysiologie bij inspanningen op ZEENIVEAU Afgifte van O2 in het bloed stijgt door: 1) Groter drukverschil 2) Toename van CO2 en melkzuur in de spieren 3) Stijgen van T° Ademhalingssysteem • Ademhalingsfysiologie bij inspanningen op ZEENIVEAU Naam Bjørn Dæhlie Sport Langlaufen Extra Meervoudig Olympisch VO2max 93,0 kampioen John Ngugi Atletiek Vijfvoudig wereldkampioen 90,5 veldlopen Greg Lemon Wielrennen drievoudig winnaar van de Tour 86 de France Dave Bedford Atletiek 10 km wereldrecordhouder 85,0 12 29/11/2015 Spiersysteem en beweging • Anatomie ‣ Glad ‣ Dwarsgestreept ‣ Hartspier Spiersysteem en beweging • Spiercontractie 13 29/11/2015 Spiersysteem en beweging • Energie ATP ADP + Pi + Energie • Spieren en inspanning ‣ Trage vezels ‣ Snelle vezels Energie en beweging • Energiebronnen – KOOLHYDRATEN ‣ Enkelvoudige ‣ Meervoudige ‣ ‣ Opgeslagen in lever Opgeslagen in spieren 14 29/11/2015 Energie en beweging • Energiebronnen – VETTEN ‣ Verzadigde ‣ Onverzadigde Energie en beweging • Energiebronnen – EIWITTEN 15 29/11/2015 Energie en beweging • Energiebronnen - SAMENVATTING Spiersysteem en beweging • Energie ‣ Anaeroob Creatinefosfaat Glucose ‣ Aeroob Glucose Vet ATP ADP + Pi + Energie 16 29/11/2015 Energie en beweging • Voeding, inspanning en hoogte ‣ Koolhydraten 50 à 60% - tourskiën versus ‘pistjes’ trekken ‣ Vetten maximum 30% ‣ Eiwitten 10 à 20% - krachttraining versus toerist ‣ Vitaminen Fruit eten! ‣ Water drinken! • TIPS: ‣ Zorg voor water! ‣ Heb snacks bij! 17 29/11/2015 Overzicht – DEEL II Invloed van hoogte op het menselijk lichaam Atmosferische omstandigheden op hoogte • • • Luchtdrukveranderingen Luchtvochtigheid luchttemperatuur Hoogte Luchtdruk P BO2 0m 760 158,84 2.000 m 596 124,56 3.000 m 526 109,93 4.000 m 462 96,56 9.000 m 231 48,3 18 29/11/2015 Fysiologische reacties door en aanpassingen aan de hoogte • Reacties van het ademhalingssysteem Ademhaling versnelt! Saturatie daalt! Hypoxie! Fysiologische reacties door en aanpassingen aan de hoogte • Reacties van het cardiovasculaire systeem - hartfrequentie en SV - bloedvolume EPO! - VO2max 19 29/11/2015 Fysiologische reacties door en aanpassingen aan de hoogte • Aanpassing in de spieren tgv de hoogte ‣ Afname van de totale spiermassa tgv afbraak eiwitten ‣ Meer gebruik van de anaerobe stofwisseling ‣ Toename van de capillairen in de spieren ‣ Toename van het aantal mitochondriën Belangrijk om evenwichtig te eten in de bergen! Belangrijk om meer dan voldoende te drinken tijdens de wintersportvakantie! Thermoregulatie • Hypothalamus • Transport van lichaamswarmte ‣ Passief transport ‣ Actief transport 20 29/11/2015 Thermoregulatie • • Afgifte van lichaamswarmte ‣ Straling ‣ Conductie ‣ Convectie ‣ Verdamping Thermische kledij! Inspanning in de koude bergomgevingeving ‣ Warmtesparende reflexen ‣ Warmteopwekkende reflexen Let op met vrieswonden! Gezondheidsrisico’s bij blootstelling aan hoogte ‣ Zonnebrand en verbranding 21 29/11/2015 Gezondheidsrisico’s bij blootstelling aan hoogte ‣ Bergziekte AFDALEN!!! Acclimatiseren & fysiek fit zijn is een must! Gezondheidsrisico’s bij blootstelling aan hoogte ‣ Long & hersenoedeem AFDALEN & O2 toedienen!!! 22 29/11/2015 Vragen? Einde! 23
