talen en culturen van griekenland en rome

TALEN EN CULTUREN VAN
GRIEKENLAND EN ROME
GRIEKS – LATIJN – KCV AAN HET
STEDELIJK GYMNASIUM JOHAN VAN
OLDENBARNEVELT TE AMERSFOORT
(Plaatje 1 & 2)
De klassieke talen en
kcv aan het gymnasium
Aan het Gymnasium nemen de Klassieke Talen een centrale plaats in.
Immers, het Gymnasium ontleent zijn bestaansrecht aan de Klassieke Talen.
Voor de Sectie Klassieke Talen is het de opdracht om Grieks, Latijn en KCV
zó binnen het gymnasiaal onderwijs te presenteren, dat deze vakken voor
de leerlingen leerzaam en aantrekkelijk zijn.
De Klassieke Talen stellen aan de leerlingen hoge eisen. Als zij er de nodige
aandacht en energie aan geven, kunnen onze leerlingen die eisen ook aan.
Maar… er moet qua talen veel worden geleerd, geoefend en vertaald, en er
moet qua cultuur veel worden verwerkt.
De klassieke talen en
kcv aan het gymnasium
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
Grieks en Latijn zijn (en blijven, ook in de bovenbouw) moeilijke talen. Om
een goed niveau te bereiken voor het eindexamen moeten de leerlingen veel
aandacht, tijd en energie in deze talen investeren.
In de leerjaren 1, 2 en 3 ligt het accent met name op taalverwerving. De
grammatica van de talen moet worden geleerd en er moet een
woordenschat worden opgebouwd.
De leerboeken voor Grieks (Pallas) en voor Latijn (Fortuna) zijn als volgt
opgezet.
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
Grieks in klas 2 (3 uur) en klas 3 (drie uur) bestaat uit:
1e) Cultuur en verhalen om te vertalen uit Ilias en Odyssee en uit fragmenten
van de geschiedenis van Griekenland;
2e) Behandeling van de grammatica en opbouw van een woordenschat;
3e) Grammaticale oefeningen.
Latijn in klas 1 (drie uur), klas 2 (twee uur) en klas 3 (drie uur) bestaat uit:
1e) Cultuur en verhalen om te vertalen uit de geschiedenis van Rome van 750
vC tot 500 nC;
2e) Behandeling van de grammatica en opbouw van een woordenschat;
3e) Grammaticale oefeningen.
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
Wat geeft de sectie klassieke talen in en
buiten de lessen aan antieke cultuur?
1)
2)
3)
4)
Elk nieuw hoofdstuk bij Grieks en Latijn geeft aanleiding om; soms kort
en soms wat langer, de leerlingen aspecten van cultuur en geschiedenis
van Griekenland en Rome door te geven.
Elk jaar is er voor de leerjaren 1, 2 en 3 een excursie: het Archeon, Xanten,
een oudheidkundig museum.
In de tweede klas is er een cultuurweek, dit jaar in het teken van de
Olympische Spelen, waaraan ook de Klassieke Talen meewerken; de
Olympische Spelen in de Oudheid, Griekse overwinningsliederen lezen,
zelf overwinningsliederen schrijven, een competitie voor de beste ode.
Op school vinden er binnen en buiten de lessen allerlei kleine activiteiten
plaats of zijn er speciale momenten, waar ‘de klassieken’ een plaats
hebben.
DE KlassiEKE TalEn
in de onderbouw
Wat geeft de sectie klassieke talen in en
buiten de lessen aan antieke cultuur?
5)
Een docent kan individueel eigen accenten leggen en leerlingen een
cultuuropdracht geven.
• In klas 3 Latijn: twee lessen per maand
werken aan een eigen onderwerp uit de
geschiedenis en cultuur van Rome, via
literatuur uit de mediatheek in de vorm
van een leesverslag.
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
In klas 4 en 5 worden Griekse en Latijnse schrijvers gelezen, per jaar
vier verschillende auteurs van een verschillend genre.
Grieks:
Fabels van Aesopus, retorica van Lysias, uit de Historiae van
Herodotus, uit de Ilias en Odysee van Homerus, uit tragedies als
Antigone, Medea, Hyppolitus, Bacchanten van Sophocles en Euripides,
uit de Apologie, het Symposium en de Dialogen van Plato.
Latijn:
De Metamorphoses van Ovidius, De Bello Gallico van Caesar, De Catilinae
coniuratione van Sallustius, de Epistulae van Plinius, Ab Urbe Condita
van Livius, de Aeneis van Vergilius, uit een redevoering of filosofisch
geschrift van Cicero, de Epistulae Morales van Seneca, uit de gedichten
van Catullus, Martialis en Hortatius.
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
Een voorbeeld bij Latijn in klas 4:
Wanneer er uit de Metamorphosen van Ovidus het verhaal gelezen
wordt over Daedalis en Icarus, is de lesopzet als volgt:
• Schilderij van Brueghel: De val van Icarus en interpretatie van het
schilderij;
• Schilderijen over ‘de val van Icarus’ de eeuwen door;
• Gedichten over ‘de val van Icarus’ en over genoemd schilderij van
Breughel;
• Kleine opdracht voor de leerlingen: schilderijen en gedichten over
‘de val van Icarus’;
• Leven en werk van Ovidius;
• Lezen van het Latijnsde (met veel aantekeningen, uitleg en
interpretatie);
• Een enkel ander verhaal van Ovidius in het Latijn.
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
Een voorbeeld bij Latijn in klas 5:
In een periode van acht weken wordt aandacht besteed aan de Epistulae
Morales van Seneca, wijsgerige brieven of filosofische en ethnische vragen.
Opzet van de lessen:
• Schilderijen over de dood van Seneca;
• Een passage van Seneca in de opera ‘L ‘Incoronazione di Poppea’ van
Monteverdi;
• De Romeinse scrijver Tacitus over de dood van Seneca;
• Algemeen: hoe dacht Seneca over de dood en over het leven: ars moriendi
en ars vivendi;
• Lezen van de eerste brief van Seneca: meditatio mortis;
• Korte schets van het leven van Seneca;
• Korte schets van de filosofie;
• Lezen en interpreteren van andere brieven van Seneca;
• Verbindingen proberen te leggen met filosofie, literaire en etnische
gedachten en vraagstukken.
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
DE KlassiEKE TalEn
in de Klas 4 en 5
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
In de vierde klas staat het vak KCV op het programma. Dit vak biedt
leerlingen de gelegenheid diepgaander kennis te maken met enkele
thema’s uit de klassieke cultuur.
De twee uren per week worden op die manier gegeven, dat in de
eerste les de docent de leerlingen inleidt in het onderwerp dat die
week aan de orde is en dat in de tweede les de leerlingen werken aan
een verdiepingsopdracht.
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
1. Geschiedenis van Griekenland en Rome: overzicht van de
hoofdmomenten in acht lessen (docent), uitwerking van
deelonderwerpen (verdiepingsopdracht leerlingen).
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
2. Geschiedenis van de Antieke Filosofie: een overzicht van personen
en stromingen in acht lessen (docent), uitwerking van vragen en
opdrachten (verdiepingsopdracht leerlingen).
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
3. De antieke tragedie: lessen over het Griekse theater en over een
Griekse tragedie (bijv. de Antigone), door de docent; leerlingen: groot
aantal mogelijkheden om zelfstandig het thema ‘tragedie’ te
verwerken; voor belangstellende leerlingen: bezoek van een antieke
tragedie in moderne vorm, bijv. in de Stadsschouwburg te Amsterdam.
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
4. Homerus – de Odyssee – de Europese literatuur – Nederlandse gedichten
- Lessen over het ontstaan van Ilias en Odyssee, over de inhoud van die
boeken, over thema’s enz.;
- Lessen over de doorwerking van bijv. de Odyssee in de Europese
literatuur, een dwarsdoorsnede van de Romeinse literatuur t/m de 20e
eeuw;
- Lessen over de receptie van het Odyssee-thema bij Nederlandse dichters
in de 20e eeuw;
- Verwerkings- en verdiepingsopdrachten voor de leerlingen.
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
5. Voorbereiding voor de reis naar Griekenland, Florence en Rome,
Rome en Zuid-Italië.
Er is tijdens dit onderwerp van KCV theorie en praktijk.
- Er wordt les gegeven in de Griekse beeldhouwkunst en
vaasschilderkunst, in Romeinse bouwkunst en architectuur,
in christelijke kunst.
- Door de leerlingen wordt gewerkt aan het presenteren in de
klas van die ‘spots’ die zij zelf tijdens hun reis zullen
bezoeken.
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
Het vak klassieke
culturele vorming in de
vierde klas
In de 5e klas sluiten de leerlingen het vak KCV af met het schrijven van
een essay over een onderwerp naar keuze.
Ter afsluiTing
In de 6e klas werken de leerlingen bij de vakken Grieks en/of Latijn
voor hun eindexamen in die vakken.
Elk jaar verschijnt een nieuwe eindexamenbundel met een nieuw
onderwerp.
De bundel wordt intensief doorgewerkt en de leerlingen worden
optimaal op hun eindexamen voorbereid.
Uiteindelijk is het doel van al die lessen Grieks, Latijn en KCV
gedurende hun zes jaren aan onze school, dat zij met de kennis van de
klassieke cultuur in de wereld van nu staan, die zozeer gevormd is
door de antieke beschaving.