Seksualiteit in de gymles…

Gedragsrisico’s op
de kaart
Workshop
LOVO-studiedag
20 januari 2016
Sandra Roelofsen
Esther van der Steeg
Windesheim zet kennis in werking
Inhoud workshop
• Leervragen
• Seksuele
grensoverschrijding
• Hoe handelt een
professional?
• Casuïstiek
• Vragen en discussie
Windesheim zet kennis in werking
Leervragen
• Hoe zorg ik ervoor dat
leerlingen zich veilig voelen?
• Welke gedragsrisico’s zijn er
en hoe kan ik daarmee
omgaan?
• …
Windesheim zet kennis in werking
Seksuele grensoverschrijding: wat is het?
Windesheim zet kennis in werking
Positieve seksuele interactie
Wat zijn belangrijke criteria voor positieve seksuele interactie?
Wederzijdse instemming, vrijwilligheid en gelijkwaardigheid
Windesheim zet kennis in werking
Definitie SGG
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
a. Seksueel gedrag waarbij opzettelijk niet is voldaan aan de
kenmerken:
b. Seksueel gedrag waarbij opzettelijk of onopzettelijk niet is voldaan
aan de kenmerken:
Wederzijdse instemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, ontwikkelingsadequaat, respectvol, passend in de context
Bron:
Whitepaper seksuele grensoverschrijding & seksueel geweld (2015)
Windesheim zet kennis in werking
Inschatten eigen competenties en risico
Hoeveel % van de beginnende LO-docenten ervaart
handelingsverlegenheid bij seksueel gedrag van leerlingen?
Hoeveel % van de beginnende LO-docenten ervaart
handelingsverlegenheid bij seksueel gevoelens voor een leerling?
Wanneer loopt een LO-docent vooral risico op (beschuldiging van)
(seksuele) grensoverschrijding?
Bronnen:
Van der Steeg (2015). Omgaan met seksualiteit in de gymles.
Zonnenberg & Roelofsen (2011).
Windesheim zet kennis in werking
De leerling die beschuldigt
Wat zijn kenmerken van leerlingen die docenten beschuldigd hebben
van seksuele grensoverschrijding?
Geen onderzoek naar gedaan.
Uitgaande van de ervaring van Sandra Roelofsen:
Vrouwelijke leerlingen, kwetsbare sociaal-emotionele ontwikkeling
I.g.v. seksueel wervend gedrag van de leerling: variatie op normale
seksuele ontwikkeling of signaal seksueel misbruik
Windesheim zet kennis in werking
Docent, leerling en seks
Hoeveel % van de scholen heeft de laatste 10 jaar te maken gehad met
seksuele relaties tussen docenten en leerlingen?
Hoe vaak (in %) heeft een docent seksuele gevoelens (gehad) voor een
leerling?
Hoe vaak heeft een docent seks (gehad) met een leerling?
Bron: onderzoek van NRC waar 700 docenten aan deelnamen (2011)
Cijfers Onderwijsinspectie (2014):
Meldingen van seksueel misbruik: 32 (PO); 39 (VO)
Meldingen seksuele intimidatie: 142 (PO); 83 (VO)
Windesheim zet kennis in werking
Hoe handelt een professional?
•
Waar ligt de grens tussen professioneel handelen en betrokkenheid
bij een docent LO?
– bij aanraken
– bij gebruik sociale media
– bij omgang buiten schoolgebouw om.
•
•
Wat kan een sectie hierin betekenen?
Wat kan een werkgever hierbij betekenen?
Windesheim zet kennis in werking
Casus 1
Een 29-jarige lerares is ontslagen voor het telefonisch versturen
van pikante berichten aan 2 leerlingen. De school heeft met de
politie afgesproken aangifte te doen.
Windesheim zet kennis in werking
Casus 2
Tijdens een sportdag gaat de leraar LO (35 jaar) bij een
zwemfestijn mee het water in en neemt deel aan een watergevecht
waarbij tweetallen bij elkaar op de schouders de ander probeert
onder te duwen. De leraar neemt een leerling op de schouders.
Achteraf klaagt het meisje dat de leraar haar te intiem en te lang
vasthield.
Windesheim zet kennis in werking
Casus 3
Een van de jongens rolt tijdens de uitleg op zijn rug met de benen
omhoog. De leraar maakt een schijnbeweging om op de billen van
deze leerling te slaan en de leerling gaat vervolgens netjes zitten.
Dan komt de volgende leerling: ook hij rolt lachend op zijn rug. De
leraar maak weer een schijnbeweging maar de leerling gaat niet
zitten. Dan slaat de leraar de leerling (hard) op de billen. De
leerling loopt huilend weg en dient een klacht in.
Windesheim zet kennis in werking
Klachten en maatregelen
•
Klachtenregeling verplicht
•
Hoor en wederhoor verplicht
•
Maatregelen (schorsing /vrijstelling) vaak niet te voorkomen
•
Aangifte is in sommige gevallen verplicht
•
Communicatie van groot belang
Windesheim zet kennis in werking
Vragen?
Bij vragen achteraf:
[email protected]
[email protected]
Windesheim zet kennis in werking
Extra
Op de handout staan nog twee reflectie-opdrachten
Deze kun je bijv. op de agenda zetten om te doen met collega’s
Windesheim zet kennis in werking
Extra: PLISSIT als model voor
seksualiteitsbeleid
•
•
•
•
P= Permission: seksualiteit bespreekbaar maken en normaliseren.
LI= Limited Information: voorlichting en inzicht in seksuele
ontwikkeling en erkenning dat seksualiteit voor ieder mens een
thema is. Bijvoorbeeld d.m.v. Het Vlaggensysteem.
SS= Specific Suggestions: voor sommige leerlingen en docenten is
seksualiteit een beladen onderwerp. Die kunnen wat extra
ondersteuning of nascholing gebruiken.
IT= Intensive Therapy: bijvoorbeeld als er sprake is van een
loverboydreiging, seksueel misbruik of andere ernstige zaken. Dan
dient de school hulpverlening in te schakelen.
Windesheim zet kennis in werking