De liturgische viering van het kerstfeest - Bisdom `s

"Het is van belang dat de neuzen bij
de start dezelfde kant op staan"
Beleid nieuwe
parochies
In 2020 moeten in het bisdom Den Bosch 57 nieuwe parochies zijn gevormd. Het zullen centra
zijn waar kinderen, gezinnen, jongeren en ouderen elkaar ontmoeten in de zondagse eucharistieviering en daarbuiten. Dat is de kern van het nieuwe parochiebeleid uit de in het voorjaar
2009 verschenen nota: "Groeien in geloof, geloven in groei".
De nieuwe parochie krijgt één parochiekerk met een pastorie en een parochiecentrum voor
onder meer sacramentenvoorbereiding, catechese en diaconieactiviteiten. In de parochiekerk
is iedere dag een eucharistieviering. Daarnaast zijn er kerken waar in het weekend minstens
één eucharistieviering is en er zijn ook kerken die als kapel worden gebruikt voor doop, huwe-
niedienst of andersoortige viering zijn
in hetzelfde kerkgebouw. Gelovigen die
toch de H. Communie willen ontvangen
wordt gevraagd om in dit voorbeeld op
zaterdagavond naar de ‘centrale’ parochiekerk te gaan. Daar waar in een kerk
in het hele weekeinde geen eucharistieviering kan zijn, kan men eventueel een
viering van woord en gebed houden met
achterwege laten van uitreiken van de
communie. Wanneer we niet vasthouden aan het vieren van de zondag met de
Eucharistie als uitgangspunt, dan valt
vroeg of laat de geloofsgemeenschap uit
elkaar,” aldus Mgr. Mutsaerts. Van een
priester mag verwacht worden dat hij
drie missen in een weekeinde zal celebreren en dat hij de missen verspreidt
over de kerken van de nieuwe parochie.
lijk, eerste communie en uitvaart. Op deze manier wil het bisdom zoveel mogelijk kerkelijke
nabijheid garanderen. In de nieuwe parochie werkt een pastoraal team en is er één parochiebestuur. Het is van belang dat voor alle betrokkenen al bij de aanvang van het traject dat moet
leiden tot de nieuwe parochie helder voor ogen staat hoe het eindplaatje eruit zal komen te
zien, zodat er geen misverstanden ontstaan en men welbewust en gericht aan de nieuwe parochie kan bouwen.
Het bisdom Den Bosch gaat de nieuwe parochies gefaseerd invoeren in samenwerking met de
huidige 230 parochies. Begonnen wordt met één nieuwe parochie per dekenaat. In 2012 moeten de eerste twaalf van de uiteindelijk 57 nieuwe parochies zijn gevormd. De overige 45 parochies volgen in de periode 2012-2020. Van parochianen wordt gevraagd zich in de toekomst
meer te richten op gezamenlijke vieringen en activiteiten. Aan mensen die mobiel zijn wordt
gevraagd oudere mensen mee te nemen naar de kerk, bijvoorbeeld met de auto.
Krachtenbundeling in de vorm van nieuwe parochies is nodig om in de toekomst vitale parochies te hebben. Door de afname van het aantal gelovigen, financiële middelen, vrijwilligers en
priesters biedt doorgaan op de huidige manier geen toekomst. Het bisdom heeft haar nieuwe
beleid het motto meegegeven: 'Groeien in geloof, geloven in groei'. Door gelovigen bij elkaar te
brengen, groeit de geloofsgemeenschap en kan men elkaar in het geloof versterken.
....................................................
Woord- en
communiediensten
Het streven is om in iedere kerk in de nieuwe parochie in het weekend minimaal één eucharistieviering te hebben. Is dit structureel niet mogelijk dan krijgt een kerk de status van kapelkerk
of kan zelfs gesloten worden. Het is niet de bedoeling in deze kapelkerken in het weekend
woord- en communiediensten te houden. Eucharistievieringen of gebedsdiensten zonder uitrei-
Speerpunten
Tot slot zegt Mgr. Mutsaerts “In de
nieuwe parochie wordt op een structurele manier aandacht besteed aan de
vier speerpunten: jeugd en jongeren,
huwelijk en gezin, Kerk en samenleving
en roeping en vorming. De speerpunten
zijn aandachtsvelden waar we zuinig op
moeten zijn. In de reorganisatie moeten
in de nieuwe parochies deze punten
royaal aandacht krijgen. We zijn er wel
van overtuigd dat aan deze speerpunten
maar gebouwd kan worden als er een
degelijk fundament ligt bestaande uit
liturgie, diaconie en catechese. Een aantal speerpunten ligt hiervan overigens
in het verlengde. Op het gebied van
liturgie wordt verwacht dat parochies
gebruik maken van het Altaarmissaal en
de Lectionaria. Het gaat uiteindelijk om
het vormen van vitale parochies in het
bisdom waar mensen kunnen groeien
in geloof en waar we uiteindelijk mogen
geloven in groei, doordat er echt christelijke geloofsgemeenschappen blijven
bestaan.”
openbaring aan de wijzen, de openbaring
bij het eerste wonder op de bruiloft van
Kana en de stem van God die Jezus openbaart bij de doop in de Jordaan. Om deze
laatste reden zegent de Oosterse Kerk op
6 januari het water. Dat het Westen vroeger
deze traditie ook kende, zien we nog aan
de Magnificatantifoon van 6 januari waarin
deze drie openbaringen tezamen worden
De liturgische
viering van
het kerstfeest
Het tweede grote feest van het liturgische jaar, niet in volgorde
maar wel in rang, is het Kerstfeest. Vierde de Kerk in de allereerste tijd alleen het Paasfeest als het centrale feest van de verlossing, na verloop van tijd kreeg men oog voor de gebeurtenis die
Pasen mogelijk maakte: de menswording, het Kerstfeest.
in het weekend. De vitaliteit van de kerk is hierbij doorslaggevend: het aantal kerkbezoekers,
het aantal vrijwilligers en de financiële gezondheid, spelen daarbij een belangrijke rol.
22
Michiel Savelsbergh
Bij ons is het hart van de viering Kerstmis,
dat we vanouds met drie heilige Missen
vieren: in de nacht met de nachtmis
waarin de geboorte wordt verhaald uit
het Lucasevangelie. Bij het aanbreken
van de dag, de dageraadsmis waarin het
evangelie van het bezoek van de herders
uit Lucas gelezen wordt. En tenslotte
overdag de dagmis waarin het begin van
het Johannesevangelie wordt gelezen: het
kerstverhaal van de theoloog Johannes:
“Het Woord is vlees geworden en Het heeft
onder ons gewoond”. Deze Missen mogen
niet meer, zoals vóór de liturgievernieuwing
gebruikelijk was, als één geheel achter
elkaar worden gelezen. Ze moeten nu op de
Zoals het Paasfeest een voorbereidings-
kalender Maria vieren als de Moeder Gods.
tijd heeft in de Vasten en een feesttijd
In de Kersttijd vieren we enkele feesten
van Pasen tot Pinksteren, zo heeft ook
die op Kerstmis betrokken zijn. Allereerst
Hierbij vallen in onze tijd wel enkele vragen
Kerstmis een voorbereidingstijd en een
op 28 december Onnozele Kinderen,
te stellen. Allereerst: de dageraadsmis is
feesttijd, zij het aanzienlijk korter dan met
het feest van de eerste martelaren om
in de meeste parochies verdwenen, terwijl
Pasen.
Christus’ wil, de onschuldige kinderen
dit liturgisch gezien de meest geschikte tijd
van Bethlehem die door Herodes werden
zou zijn voor een kindermis met Kerstmis.
Vanaf het begin zag de Kerk in het
vermoord. Daarnaast op 6 januari (of
Ten tweede: zijn er eigenlijk nog wel nacht-
Kerstfeest niet alleen een terugblik naar
op de tweede zondag na Kerstmis) de
missen in onze parochies? In de jaren vijftig
de komst van Jezus “in het vlees” maar
Openbaring des Heren ofwel in de volks-
van de vorige eeuw was het gebruikelijk
ook een vooruitblikken op de wederkomst
mond Driekoningen omdat het bezoek van
de nachtmis te vieren rond vier uur in de
in heerlijkheid op het einde der tijden.
de wijzen op de dag centraal staat. De
nacht. Ook rond middernacht is een nacht-
De vier zondagen van Advent (= Komst)
Kersttijd wordt afgesloten met het feest
mis nog te verdedigen maar eigenlijk niet
zien dan ook niet alleen uit naar het
van de Doop van de Heer, meestal gevierd
op tijden in de vooravond. Dan is het de tijd
naderende Kerstfeest maar roepen op tot
op de zondag na Openbaring. Dan is er nog
voor het vigilie.
een waakzaam leven in het zicht van de
op de eerste zondag na Kerstmis het feest
Een stampvolle kerk op vooravond om
definitieve komst van de Heer. Daarmee
van de H. Familie.
zeven uur, geen dageraadsmis en een zeer
wordt de Advent een tijd van bekering
eigen tijd gevierd worden.
matig gevulde dagmis, is een verarming van
“hoopvol wachtend op de komst van Jezus
Legt de Kerk van het Westen de volle
onze rijke liturgie. Voor de nieuwe parochies
Messias”.
nadruk op het geboortefeest van 25
is dit een punt van bezinning en tegelij-
december, de Kerk van het Oosten legt
kertijd de mogelijkheid om de kerstliturgie
De feesttijd begint met een feestelijk
vooral de nadruk op 6 januari waarop zij
weer in zijn volheid een plaats te geven.
octaaf, een achtdaags Kerstfeest dat
viert dat de mens geworden Zoon van God
eindigt op Nieuwjaar, de Octaafdag van
aan de wereld geopenbaard wordt, en wel
Kerstmis, waarop we volgens de huidige
in drie belangrijke gebeurtenissen: de
king van de Commundie zijn hier door de week wel mogelijk. Het aantal beschikbare priesters
binnen een nieuwe parochie is het criterium voor het aantal kerken met een eucharistieviering
vermeld.
23
Dienst Liturgie van het Bisdom