Images for Sara - Amnesty Nijmegen

Vreemdelingendetentie
1
Wat is vreemdelingendetentie?
Een bestuursrechtelijke maatregel, met als doel:


Illegale toegang tot Nederland te verhinderen
Uitzetting mogelijk te maken
2
Detentiecentrum Schiphol
3
Wie kunnen worden gedetineerd?
• Nieuw aangekomen vreemdelingen, die de toegang tot
NL (vooralsnog) is geweigerd, zoals asielzoekers
• Vreemdelingen in afwachting van terugkeer naar land
van herkomst of naar een derde land
4
Vreemdelingendetentie =
bestuursrechtelijke maatregel
• Het is geen strafrechtelijke sanctie
• De gedetineerde is geen verdachte / geen dader van een
strafbaar feit
• Dit verandert niet met strafbaarstelling illegaliteit: naast de
straf voor de illegaliteit blijft detentie mogelijk
5
Hoe zit het met de mensenrechten?
• Het recht om asiel te zoeken: Art 14 UVRM
• Het recht op vrijheid:
- Art 5 EVRM: recht op vrijheid;
vreemdelingendetentie alleen als ultimum remedium (uiterste
middel)
- Art 9 UVRM: geen willekeurige
arrestatie/detentie/verbanning
6
7
Cijfers
• Jaarlijks 6000-8000 mensen opgesloten
• Gemiddeld 76 dagen
• Max 6 maanden, uitbreiding tot 18 mogelijk
• Ongeveer 17% zit langer dan 6 maanden
• Herhaalde detentie is mogelijk (2010: 27% van het
totaal)
8
Kritiek Amnesty International
• Vreemdelingendetentie in Nederland standaardprocedure
in plaats van ‘ultimum remedium’
• Nauwelijks oog voor individuele omstandigheden
• Onnodig zwaar regime
Er zijn alternatieven!
9
Mevrouw Jacqueline uit
Burundi
67 jaar oud, ziek
Zat 7 maanden in detentie
Na plaatsing in
verzorgingshuis is ze
(vrijwilllig met hulp)
teruggekeerd naar Burundi
10
Kwetsbare mensen horen niet in detentie
• Zieken
• Kinderen / ouderen
• Zwangere vrouwen
• Slachtoffers van marteling of mensenhandel
Zij lijden nog sterker dan anderen onder detentie
Nauwelijks risico op onttrekking aan toezicht
11
Gezondheidsschade
(Langdurige) detentie kan psychische problemen
veroorzaken:
• 3 jaar na vrijlating had 70% nog last van psychische
problemen
• geestelijke aftakeling, moedeloosheid, boosheid,
frustratie en zelfs suïcidaal gedrag.
Bron: Newman, Dudley, Steel. (2008). Asylum, detention, and mental health in Australia
12
Onnodig zwaar regime
Toepassing van de Penitentiaire Beginselenwet beperkt de
grondrechten veel verder dan nodig:
•
•
•
•
16 uur per dag in de cel
geen recht op onderwijs of arbeid
beperkt contact met de buitenwereld: beperkt toegang
internet, geen toegang tot sociale media, mobiele
telefoon inleveren, beperkt bezoek
onnodig fouilleren en visiteren
13
14
Wat zijn alternatieven?
Recht op vrijheid staat voorop: altijd eerst de
lichtere vormen van toezicht uitproberen
•
Meldplicht
•
Het opgeven van een verblijfsadres
•
Garantstelling door vrienden, familie of
maatschappelijke organisaties
•
Borgsom
•
Open en half open centra
•
Elektronische detentie
•
Vrijheidsbeperkende locatie
15
Hoe doen andere landen het?
• Zweden: detentie in laatste instantie
• Verenigd Koninkrijk: elektronisch toezicht, recht op 25 uur
educatie per week
• Australië en Zweden: begeleiding door casemanager
• Zweden, Australië, Verenigd Koninkrijk: soepeler regime,
vrijer bewegen
16
Toenemende (Internationale) kritiek
•
•
•
•
•
•
Europees Comité ter Voorkoming van Martelen
Europees Commissaris voor Mensenrechten
Nationale ombudsman
College voor de Rechten van de Mens
UNHCR
Jurisprudentie, wetenschappers, NGO’s
17
Andere kritiek
•
•
•
Niet efficiënt
Hoge kosten: per dag per persoon: € 190 tot € 200
exclusief procedures, schadevergoeding, kosten van
de uitzetting e.d.
Criminalisering en stigmatisering vreemdelingen
18
Huidige stand van zaken – Goed nieuws
• Pilots voor alternatieven lopen en gaan door
• Minder mensen in detentie
• Meer aandacht voor vreemdelingendetentie in
Nederland:
- Nationale ombudsman
- Adviescommissie Vreemdelingenzaken
- College voor de Rechten van de Mens
- UNHCR en VluchtelingenWerk
19
Huidige stand van zaken – Slecht nieuws
•
•
•
•
Pilots voor hele kleine beperkte groep
Praktijk: detentie nog steeds niet al uiterste middel ingezet
Detentieomstandigheden nog steeds als in gevangenis
Strafbaarstelling illegaliteit
20
Verdere acties van Amnesty
• Groetenkaarten aan vreemdelingen
• Plannen voor 2013
21
Discussie
Vaak gehoorde misvattingen
•
•
•
•
•
•
“Iemand die meewerkt aan zijn terugkeer, hoeft helemaal niet
in vreemdelingenbewaring.”
“Iedereen kan terug als hij wil.”
“Alternatieven maken vreemdelingendetentie duurder dan het
al is.”
“Een soepeler vreemdelingenbeleid werkt snellere terugkeer
tegen.”
“Vreemdelingendetentie doet goed werk als afschrikwekkend
middel.”
“Ons asielbeleid is beter dan dat van bijna elk ander land.”
22