Leerervaringen ruimte van onder- en bovenbouw 1. Ruimteaspect Onderbouw 1. ontwikkeling ruimtebesef * waarnemen en beschrijven vertrouwde plekken * spelen, wandelen, dansen in diverse ruimtes * reflecteren op ruimtes: veilig, leuk, spannend * visualiseren van ruimtes (tekenen mentale beelden) * verkennen globe Ruimteaspect Middenbouw 1. ontwikkeling ruimtebesef * uitbreiden tot plekken in de omgeving * karakter van diverse ruimtes bepalen (gevaarlijk?) * reflecteren op verbeelde ruimtes (tekening,foto) * gebruik van de ruimte (dansen, bewegen) * vanaf de globe verkennen van heelal met foto’s van de ruimte * stel je voor dat je zou wonen op de zuidpool, in de woestijn, in Turkije enz. Ruimteaspect Bovenbouw 1. ontwikkeling ruimtebesef * gebouwen en grote ruimtes in de omgeving verkennen en beschrijven op sfeer * recreatiegebieden in de omgeving en in de rest van Nederland; waarom prettig om er te zijn? * machten van tien * bekijken van ruimte, sterrenkaarten en satellietfoto’s * de aantrekkingskracht van vakantiegebieden * ruimte ervaring van gehandicapten 2. Ruimteaspect Onderbouw 2. waarderen en inrichten van de ruimte * aangeven van fijne plekken. wat zie je en wie? * meehelpen opruimen * meehelpen inrichten van lokaal, eigen kamer * verkennen van ruimtes rond de school. Wie heeft dat gekozen en wat vinden we ervan? Ruimteaspect Middenbouw 2. waarderen en inrichten van de ruimte * bekijken van inrichting wijk; gebouwen waarom daar? * spreiding van functies in de wijk (wonen,werken,spelen) * ruimtes voor kinderen in de wijk * inrichten van de eigen ruimte (thuis, op school) * veranderingen in de omgeving * waardering Ruimteaspect Bovenbouw 2. waarderen en inrichten van de ruimte * vergelijken van plekken op belevingskant * op basis van kaarten zicht krijgen op plekken elders Bron: praxis 27/8 april 2010 Op pad in de stad blz. 16-21 * stel je voor dat je elders was * helpen bij het inrichten van school en verzorgen van schoolruimtes * landschappen en de waarde ervan 3. Ruimteaspect Onderbouw 3. ontwikkelen ruimtelijk denken * lokaliseren van dingen en gebeurtenissen * ruimtelijke oriëntatie (en begrippen) * afbeelding en standpunt bepalen * routes naar school en door de wijk * waarnemen en beschrijven van vormen * spelen met zelfgemaakte bouwsels en ruimtes * mozaïek werk en papier vouwen Ruimteaspect Middenbouw 3.ontwikkelen ruimtelijk denken * lokaliseren van dingen en verschijnselen * lopen van educatieve paden * ontwikkelen van ruimtelijke begrippen (afstand, hoogte, diepte) * lokaliseren m.b.v. punt, lijn en vlak * meerdere standpunten innemen * blokkenbouwsels maken en beoordelen * vanuit tekst ruimte weergeven Ruimteaspect Bovenbouw 3. ontwikkelen ruimtelijk denken * relatie grenzen en gebied * grootheden (hoogte, diepte enz.) verder verkennen * benoemen van vormen * vergelijken en beschrijven als wiskundige grootheid * spiegelen * draaien * projecteren van schaduw * symmetrie * ruimtelijke patronen herkennen * vlakken opvullen * bouwsels maken 4. Ruimteaspect Onderbouw 4. leren meten van de ruimte > grootheden meten (afstand, inhoud,oppervlakte) > vergelijken diverse afstandsmaten > meten met eigen lichaam > spelen met meetinstrumenten (wiel,stok) > oppervlakte opvullen met 3,4 en 5 hoeken Ruimteaspect Middenbouw 4. leren meten van de ruimte > afstandsmaten gebruiken > vergelijken van willekeurige maten en standaard maten > ontdekken van inhoudsmaten > vlakken opvullen (oppervlakte berekenen) > routes laten lopen en weergeven op ruitjespapier > meetinstrumenten bekijken > meten in context Ruimteaspect Bovenbouw 4.leren meten van de ruimte > meten op land en zee > meten in de ruimte > hoogte en diepte meten(hoogtekaart) > inhoudsmaten in afnemende grootte, grafisch weergeven van meetgegevens > hanteren van schaalbegrip > machten van tien > oppervlakte berekenen met diverse eenheden 5. Ruimteaspect Onderbouw 5. weergeven van de ruimte a. via beelden ^ tekenen van bekende dingen ^ tekenen van routes naar huis (mentaal beeld) ^ verhaal luisteren en verbeelde ruimte visualiseren b. via kaarten( kaartvaardigheid) ^ iets in taal lokaliseren ^ mentale kaarten visualisere. (b.v. je eigen slaapkamer) ^ kind beschrijft een ruimte en leerkracht tekent ^ platen verkennen, diverse locaties c. via vormen van een kaartbeeld ^ luchtfoto’s bekijken en route lopen ^ foto’s maken m.b.v. luciferdoosje ^ oriëntatie op globe Ruimteaspect Middenbouw 5. weergeven van de ruimte a. via beelden ^ route weergeven in tekening ^ in tekening afstand scheppen door beschrijving ^ platen bekijken en vergelijken op de locatie ^ kijkdoos maken b. via kaarten( kaartvaardigheid) ^ mentale kaarten van je omgeving maken ^ vergelijken van omgevingskaart en luchtfoto ^ stadskaart op basis van punt, lijn en vlak ^ fantasie omgeving verkennen ^ getekend eiland c. via vormen van een kaartbeeld ^ globale weergave van Nederland ^ oriëntatie op de globe Ruimteaspect Bovenbouw 5. weergeven van de ruimte a. via beelden ^ vergelijken verhaal met kaartafbeelding ^ platen afbeeldingen bekijken en ruimtelijk beschrijven b. via kaarten( kaartvaardigheid) ^ verschillende kaarten leren kennen, bv topografiekaart ^ satellietfoto vergelijken met kaarten ^ kompas en schaal ^ vergelijken thematische kaarten ^ basiskennis van Nederland, Europa en de wereld c. via vormen van een kaartbeeld ^ eenvoudige kaart van Nederland tekenen ^ de atlas gebruiken 6. Ruimteaspect Onderbouw 6. ruimte en samenleving = locatie van winkels (waar en wat) = fabrieken en werk = openbare gebouwen = wonen in verschillende huizen = locaties om te spelen Ruimteaspect Middenbouw 6. ruimte en samenleving = functies in de omgeving(waar en waarom) = werk, (fabriek,kantoor) = taakverdeling in gemeente (wie zegt wat waar komt?) = vergelijken stad en dorp = diverse steden/dorpen (; saai,oud) Ruimteaspect Bovenbouw 6. ruimte en samenleving = mondiale welvaartverdeling = vervoersstromen van vindplaatsen naar hier = grenzen en machtsblokken = internationale organen = heilige plaatsen 7. Ruimteaspect Onderbouw 7. ruimte en natuur + in omgeving plekken van bomen bepalen + vogels in de omgeving + huisdieren( binnen en buiten) + natuurplekken, wat te zien? Ruimteaspect Middenbouw 7. ruimte en natuur + flora en fauna in omgeving + territorium bij dieren + verkennen van biotopen Ruimteaspect Bovenbouw 7.ruimte en natuur + vindplaatsen van grondstoffen en delfstoffen + spreiding van flora en fauna + vormen in de natuur, relatie vorm en functie 8. Ruimteaspect Onderbouw 8. ruimte en tijd < spelletjes van snelheid en tijd < iets van een helling laten rollen( afstand, tijd) Ruimteaspect Middenbouw 8.ruimte en tijd < toepassen van snelheid bij sport en spel < historie van afstandsmaten Ruimteaspect Bovenbouw 8. ruimte en tijd < ruimtebeeld in diverse culturen < ruimtebeeld in de historie < ontwikkeling ruimtemeten 9. Ruimteaspect Onderbouw 9. filosoferen over ruimte ~ gesprek over grootheden: kan iets groot en klein tegelijk zijn Ruimteaspect Middenbouw 9. filosoferen over ruimte ~ bestaat perspectief echt ~ gesprek over tijd en snelheid en afstand Ruimteaspect Bovenbouw 9. filosoferen over ruimte ~ wat is de echte ruimte? ~ eindig en oneindig ~ de ruimte vergeten; dromen en ruimte …………………………………..Een leerlijn ruimte………………………………