Socio-technical Innovations for Sustainable Drinking

De vorming van een sociaal netwerk
voor een duurzamere waterketen
Een niche in de AlblasserwaardVijfheerenlanden?
Jip Welkers
7 juli 2015
Duurzaamheidsvisie Oasen
Onderzoek
Uiteenzetting van de theorie
Toepassing theorie op casus
Conclusies over de niche in de
Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
Actie perspectief voor Oasen
Duurzaamheidsvisie Oasen
3
Duurzaamheidsvisie Oasen
Schaal
Nieuwe
bronnen
(deels)
sluiten
watercyclus
Koppelen
met
omgeving
4
Kansen met
Onderzoek
Welke factoren beïnvloeden de formatie van
regionale niches voor een duurzamere
waterketen?
• Symposium “Innoveren in de watercyclus”
• 13 interviews
6
Wat is een niche?
Macro niveau
Landschapsontwikkelingen
Meso niveau
Regime
Micro niveau
Niche
7
Macro veranderingen
• Demografische veranderingen
• Weerextremen [droogte, hitte, neerslag
en wateroverlast]
• Zeespiegelstijging [brak water in de
ondergrond]
8
Meso niveau
• Veroudering van de infrastructuur
• Lage prijs voor het water
• Tevredenheid over huidige service
• Speciale relatie van Nederland met water
• Bestuursakkoord Water: integrale aanpak
9
Micro niveau
• Singapore | NEWater | 30% van
drinkwatervoorziening
10
Micro niveau
• Singapore | NEWater | 30% van
drinkwatervoorziening
• Eigen drinkwaterzuiverinkjes
11
Micro niveau
• Singapore | NEWater | 30% van
drinkwatervoorziening
• Eigen drinkwaterzuiverinkjes
• Wijk in Sneek | vacuümtoiletten
12
Micro niveau
• Singapore | NEWater | 30% van
drinkwatervoorziening
• Eigen drinkwaterzuiverinkjes
• Wijk in Sneek | vacuümtoiletten
• Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
werkgroep water
13
Samenvatting bevindingen
Macro niveau
Klimaatverandering
Demografische verandering
Meso niveau
Lage prijs
Tevredenheid met huidige service
Veroudering infrastructuur
Micro niveau
Niche in de AlblasserwaardVijfheerenlanden
Niches Nederland
Niches buitenland
14
Kenmerken AlblasserwaardVijfheerenlanden
• Speciale relatie met water
• Betrokkenheid van ondernemers bij het gebied
• Groei in toerisme en recreatie
• Rijke regio
• Ruimtelijk op slot
15
Motivaties om samen te werken
• Gedeelde uitdagingen
• De belofte van de innovatie
• Mogelijke innovatie effecten
•
•
•
•
•
Waterbesparing
Verhoogde waterkwaliteit
Energiebesparing
Economisch potentieel
Vergroening omgeving
16
Interesses in andere partijen
• Ondernemerskwaliteiten
• Toegang tot groter publiek
• Oasen als expert in water
en technologie
• Regiogebonden
17
Verwachtingen van andere partijen van Oasen
Partijen
Ondernemers (4)
Verwachten van Oasen dat …
•
•
•
Bewustzijn gaat creëren over technieken voor
waterbesparing (2)
Projecten gaat realiseren, bijvoorbeeld met een
grootverbruiker (1)
Op bewustwording en kennisdeling gaat inzetten(3)
Zelf duurzaam bezig gaat zijn (1)
Ondernemers gaat helpen bij hun werk (2)
•
De dialoog met de omgeving aangaat
•
Op zoek gaat naar win-win situaties in combinatiegebruik
•
De beste maatschappelijke keuzes maakt
•
Initiatief toont
•
Meer proactief gaat kijken naar gebruik in de regio
•
•
Blauwzaam (3)
Waterschap
(Rivierenland)
Gemeente
(Gorinchem)
Provincie
(Zuid-Holland)
Educatie
(Wellantcollege)
Grootverbruiker
(Zuivelfabriek)
18
Welke rol zien partijen voor zichzelf
weggelegd?
• Blauwzaam: verbinder
“Blauwzaam zet dingen in gang”
19
Welke rol zien partijen voor zichzelf
weggelegd?
• Blauwzaam: verbinder
• Oasen: verkennende en initierende rol
“Ik hoop stiekem dat we een soort voorbeeld kunnen worden voor onze
omgeving”
20
Welke rol zien partijen voor zichzelf
weggelegd?
• Blauwzaam: verbinder
• Oasen: verkennende en initierende rol
• Waterschap: tweede ambt
“Wij gaan niet bepaalde dingen trekken, dat ligt te ver van onze
kerntaak”
21
Welke rol zien partijen voor zichzelf
weggelegd?
• Blauwzaam: verbinder
• Oasen: verkennende en initierende rol
• Waterschap: tweede ambt
• Provincie: geen operationele rol
“Dit initiatief is heel lokaal, onze rol is klein”
22
Welke rol zien partijen voor zichzelf
weggelegd?
• Blauwzaam: verbinder
• Oasen: verkennende en initierende rol
• Waterschap: tweede ambt
• Provincie: geen operationele rol
• Gemeente: ondersteunend
“We kunnen helpen met initiatieven op de rails te zetten”
23
Het belang van de regio voor de
organisaties
• Regiogebondenheid
“Als het goed gaat met de regio, gaat het ook goed met
onze organizatie”
• Regionale ontwikkeling
• Economisch
• Levenskwaliteit
• Sterk gerelateerd aan eigen taak
24
Obstakels volgens de respondenten
• Gebrek aan urgentie
• Focus op interne bedrijfsvoering
• Communicatie
• Het realiseren van kansen is vaak lastig
(signaleren lukt wel)
25
Samenvatting bevindingen
Macro niveau
Veroudering infrastructuur
Klimaatverandering
Demografische verandering
Meso niveau
Lage prijs
Tevredenheid met huidige infrastructuur
Micro niveau
Niche in de AlblasserwaardVijfheerenlanden
Niches Nederland
Niches buitenland
26
Niche in de AlblasserwaardVijfheerenlanden
• Gedeelde uitdagingen bieden kansen
• Hoge verwachtingen van de innovatie en interesse
in samenwerking
• Zoektocht naar de verschillende rollen
• Regionale gebondenheid brengt partijen bij elkaar
27
Actie perspectief voor Oasen
• Intern en extern draagvlak voor
duurzaamheidsvisie
• Stap zetten naar ‘doen’
Zonnepanelen, groene daken,
waterbesparing op het kantoor, pilot
realiseren
• Reflecterend blijven
• Technology assessment
• Watercyclus in kaart brengen
28
Vragen? Opmerkingen? Visies?
29
Extra’s
Verwachtingen van overheden
Partijen
Ondernemers (4)
Oasen (3)
Overheden
Kunnen erg remmend werken met beleid en
vergunningen (2)
Samenwerking met provincie van eminent
belang (1)
Met subsidies is soms wel eens wat te
realiseren, maar dat is niet wenselijk. Het
hoort vanuit de markt te komen (2)
Vraagtekens bij de mogelijkheden om te
investeren (1)
Zijn vanuit hun takenpakket op het gebied
van planologie aan zet (1)
Gemeentes voorop (1)
Blauwzaam (3)
Waterschap
Overheid moet ook urgency benoemen, maar
het moet vanuit de partijen zelf komen (2)
Kennisdeling
voorbeeldfunctie
partijen moeten het toch zelf doen, overheid
31
Stakeholders Oasen
Influence
on policy
and
resources
Keep Satisfied
• Ministerie
• Provincie
• Agrarische sector
• Kamer van Koophandel
Key Players
• 28 gemeenten,
gemeenteraden en colleges
• Klant
• Medewerkers Oasen
Monitor
• Universiteiten
• Kennisinstituten
• Bedrijfsleven
• Consumentenbond
Keep Informed
• Leefomgeving
• Waterketenpartners
• Stuurgroep Groene Hart
• Woningbouwverenigingen
Interest in organization
32
Overlap in systemen
Water systeem
Omgeving
Drinkwater
Voedselsysteem
Energie
Transitie management
35
36
Wat zouden transitie managers
adviseren aan Oasen?
• Shared problem framing between Oasen &
BlauwZaam (based on system analysis)
• Exchange and elaborate perspectives on a possible
future, thereby creating visionary images
(backcasting)
• Change-agents elaborate transition pathways
• Eigenaarschap
37