ISD Open brief van Lorenzo Ego en Frédéric Piccavet

Lorenzo Ego en Frédéric Piccavet, respectievelijk Europees studentenvertegenwoordiger en
Europees jongerenvertegenwoordiger reflecteren op International Students Day over de
toestand van het onderwijs. Ze zijn bezorgd over de recente politieke ontwikkelingen en geven
onze politici mee waar hun aandacht naartoe moet gaan om jongeren tot kritische, actieve
burgers te maken.
Beste politici,
Op 17 november 1939, exact 77 jaar geleden, werden alle Tsjechische universiteiten en
hogescholen door het nazi-regime gesloten. Meer dan 1200 studenten werden gearresteerd
en naar concentratiekampen gestuurd. Negen studenten en professoren werden
geëxecuteerd. Zonder enig vorm van proces. Het betekende het einde van de anti-nazidemonstratie van de studenten in Praag.
De International Students’ Council in Londen besloot in 1941 om deze Praagse traditie te
herinneren, ze was te belangrijk om te vergeten. Sindsdien staat deze dag bekend als de
International Students’ Day.
Deze historische herdenking willen wij, jonge en actieve burgers, aanwenden om onze
bezorgdheid te uiten tijdens deze economisch en politiek onzekere tijden. De verschillende
samenlevingen in hedendaags Europa worden geconfronteerd met uiteenlopende
uitdagingen. Het verhoogd wantrouwen in politici, de stijgende criminaliteitscijfers, intolerantie
en vooroordelen ten aanzien van etnische en religieuze minderheidsgroepen, verhoogd
gewelddadig extremisme en verlaagde verkiezingsopkomsten zijn daar maar enkele van. Deze
problematieken bedreigen de legitimiteit van onze democratische instituties en een vreedzame
samenleving binnen Europa. Gelukkig bestaan er oplossingen voor deze uitdagingen.
Formeel onderwijs lijkt voor ons een cruciaal - en tevens zwaar onderschat en ondergebruikt
- middel dat essentieel is om deze uitdagingen aan te gaan. Adequate educatieve input en
praktijken kunnen een boost geven aan democratisch maatschappelijk engagement, het
reduceren van intolerantie en vooroordelen. Ook het verminderen van de steun aan
gewelddadig extremisme moet in dit kader gezien worden. Onze politieke leiders lijken
vandaag echter meer geïnteresseerd te zijn in makkelijk verkoopbare oplossingen, gericht op
de korte termijn eerder dan in goed gefundeerde - zij het minder sexy - maatregelen die een
maatschappij op langere termijn weerbaar maakt.
Nochtans zijn het net die moeilijke maatregelen die genomen moeten worden. Om die doelen
te bereiken is het in de eerste plaats nodig onderwijzers een duidelijk begrip te geven op wat
democratische competenties precies inhouden. Daarnaast moeten ze opgenomen worden in
de verschillende curricula.
Een leidinggevend project dat hieromtrent werd opgezet is het ‘Reference Framework of
Competences for Democratic Culture’, ontwikkeld door de Raad van Europa in samenwerking
met gerenommeerde internationale onderwijsexperts. Deze is er gekomen op aanzet van de
Europese ministers van onderwijs en is zelfs een uitloper van het ‘Handvest van de
grondrechten van de Europese Unie’ dat in 2000 werd aangenomen.
De centrale vraag van dit onderwijsproject is welke competenties centraal staan om een
democratische cultuur aan te leren en waarom het belangrijk is om de onderwijsmethoden aan
te passen zodat deze competenties adequaat kunnen aangeleerd worden. De Raad van
Europa heeft dit conceptueel model gelanceerd rond vereiste democratische competenties.
De Raad van Europa heeft dit gelanceerd om de competenties te onderwijzen die burgers
nodig hebben om te participeren in een democratische cultuur en vredevol samen te leven met
anderen in een cultureel diverse samenleving. Het voorziet een robuuste basis voor de
ontwikkeling van toekomstige curricula in functie van democratisch burgerschap en
mensenrechten. De toepassing daarvan stelt het onderwijssysteem in staat om jongeren voor
te bereiden op een leven als democratisch geëngageerde en tolerante burgers.
Zo’n onderwijsproject kan, en moet volgens ons, een enorme impact hebben op het
ontwikkelen van een Europese identiteit die gebaseerd is op de fundamentele Europese
beginselen zoals mensenrechten, democratie, de vrijheid van meningsuiting, tolerantie,
gelijkheid en solidariteit.
Beste politici, we weten dat er geen wondermiddel bestaat om de vele hedendaagse
uitdagingen op te lossen. Maar dit lijkt ons alvast een eerste grote stap om populisme,
euroscepticisme en religieus radicalisme tegen te gaan. Maak er alstublieft werk van. Zodat
we van deze International Students Day een mooie herinnering kunnen maken. En samen
kunnen werken aan een betere toekomst.