Slide 1 - Colegio San Antonio

Soorten landschap:
Natuurlandschap met veel natuurelementen
Cultuur- of Ingericht landschap met veel cultuur- of
inrichtingselementen
Aruba kent vier unieke landschappen:
1.
2.
3.
4.
Aruba Lava Formatie (ALF)
Batholietlandschap
Terrassenlandschap
Strandlandschap
Endogene & Exogene krachten
Endogene krachten zijn krachten die van binnen in de
aarde de aardkorst veranderen. (endo is binnen) Deze
krachten ontstaan door het stromen van het magma
onder de aardkorst (tectonische platen komen in
beweging).
Endogene krachten zijn:
1. Aardbevingen.
2. Vulkaan uitbarstingen.
Exogene krachten zijn krachten die van buiten af op de
aardkorst inwerken. (ex is buiten)
Exogene krachten zijn:
A.Verwering:
1: (grote)Temperatuur wisselingen.
2: Water(Het oplossen van stoffen).
3: Water + vorst + dooi.
4: De druk van plantenwortels.
B. Erosie:
1: De wind.
2: Riviertjes/beekjes.
3: Gletsjers.
4: Regen(landbouwgrond spoelt weg)
5: Zwaartekracht (lawines van bijv: sneeuw).
Endogene en exogene krachten doen de aardkorst
constant bewegen en veranderen.
Het verschil tussen erosie en verwering is dat bij
verwering het gesteente niet verplaatst wordt maar
slechts afgebroken.
ALF = Aruba Lava Formatie
Gesteenten:
Gestolde lava = Basalt (zwart vulkanisch gesteente)
Gestolde lava met ronde vormen = pillow lava
Vulkanische as dat tussen grond en basalt blijft steken =
Tuf. Tuf is hard geworden door hoge druk.
Stollingsgesteenten: hard worden van lava of magma
Uitvloeiingsgesteenten: als magma de aardkorst uit
stroomt en daarbuiten hard wordt. (uit vloeit)
Afzettingsgesteenten of sedimenten of conglomeraten =
stenen die afbreken komen samen in zee terecht. Omdat
ze lange tijd op één plek blijven liggen, “plakken” ze aan
elkaar.
Metamorfegesteente = door hoge druk (precion) van
endogene krachten veranderd een gesteente helemaal
van vorm. Het lijkt helemaal niet meer op het oude
gesteente.
VB: Tuf wordt schist!
Gebied waar ALF te vinden is komt overeen met de Parke
Nacional Arikok.
De vorming van de ALF begon ongeveer 97 miljoen jaar
geleden.
De periode vorming ALF = Krijt (geologische Tijdschaal)
Het gebied met het meeste reliëf op Aruba is te vinden in
de ALF.
Het Batholietlandschap
Landschap met weinig reliëf. Men spreekt van een glooiend
landschap.
Gesteenten in het Batholietlandschap -> dieptegesteenten.
In de aardkorst gestold.
Drie karakteristieke gesteenten: Hooibergiet, Gabbro,
Kwartsdioriet.
Gesteenten zichtbaar op de aardkorst door endogene
krachten (duwen gesteente omhoog) en exogene krachten
(zorgt ervoor dat de aardkorst dunner wordt)
Sferoïdale verwering:
Een gesteente verweert laag voor laag. Vooral toepasselijk
voor de kwartsdioriet.
De verwering van kwarstdioriet begint al in de aardkorst.
Door endogene krachten scheurt het gesteente en wordt
verweert door water dat tussen deze scheurtjes langs
sijpelt.
Als ze boven de aardkorst verschijnen gaat de sferoïdale
verwering door.
Sferiodale verwering
• Het is ongeveer 85 miljoen jaren geleden.
• In het kwartsdiorietgesteente zijn er scheuren
op enige afstand van elkaar.
• Het grondwater sijpelt langs de scheuren en dringt
tot grote diepte door.
Sferiodale verwering
• Het grondwater tast aan beide kanten van de
scheuren het gesteente aan.
• Bij de hoekpunten verzamelt zich het grondwater.
Daar is de verwering het sterkst.
• Langzaam maar zeker slijten de hoekpunten af. De
blokken krijgen geleidelijk hun ronde vormen.
Sferiodale verwering
• Boven en tussen de rotsblokken ligt verweringsmateriaal.
• Regenwater voert dat verweringsmateriaal weg.
• De kernen komen bloot te liggen.
Sferiodale verwering
• Een verweerd kwartsdiorietblok ziet eruit als een ui. Eén
voor één brokkelen de ringen af. Het rotsblok wordt kleiner
en ronder.
Terrassenlandschap
Andere benamingen:
Kalklandschap of trappenlandschap
Kalkgesteente zijn overblijfselen van in zee levende
organismen (koraaldiertjes -> koraalriffen)
Voor koraalvorming (later kalk) zijn de volgende
eigenschappen nodig:
- Tropisch warm zeewater
- Ondiep water
De koraalriffen die gevormd worden (later een terras)
komen boven water door daling van de zeespiegel en
opheffing van het eiland door endogene krachten.
Aruba telt drie terrassen: Hoog-, midden-, en laagterras.
Waar kalksteen aan de oppervlakte ligt komen
karstverschijnselen voor.
-> alle verschijnselen waarbij kalk in water oplost. Vooral
regenwater zorgt veel voor karstverschijnselen omdat het
veel zuur bevat. (chemische verwering – koolzuurrijk
regenwater)
Grotten: stalactieten, stalagmieten en druipsteenzuilen.
Het ontstaan van de kalkterrassen
Fontein
• Zo’n 2,5 miljoen jaren geleden was het zeeniveau
rond Aruba ongeveer hetzelfde als nu. Ook de
temperatuur van het zeewater was lekker tropisch.
• Koralen konden flink groeien en vormden zo een
koraalrif rondom het eiland. De krachten van
binnenuit de aarde zorgden ervoor dat Aruba
geleidelijk opgeheven werd.
Koralen op de zeebodem
Levend koraal
Het ontstaan van de kalkterrassen
Fontein
Gedurende de ijstijd smolt
de sneeuw in de koudere gebieden niet. IJstijden worden
afgewisseld door wat warmere perioden, de tussenijstijden.
Een deel van de ijskap smolt weer. Tijdens de ijstijd daalde het
zeeniveau vrij snel. Ook in het Caribisch Gebied. Door het
langzaam omhoog komen van ons eiland en de relatief snelle
daling van het zeeniveau kwam het koraalrif rond Aruba boven
water. Zo'n rif wordt een kalkterras genoemd.
De branding beukte in op de steile terraswand waardoor nissen
ontstonden. Ondertussen groeide onder de zeespiegel een
nieuw koraalrif.
Kalkterras met levend koraal
kalkterras
Levend koraal
Het ontstaan van de kalkterrassen
Fontein
• De opheffing van het eiland ging constant door. De
volgende ijstijd brak aan. En .......... weer stak een
terras zijn kopje boven water.
• In het zeewater vormde zich een ander koraalrif. Na
weer een tussenijstijd kwam een ijstijd: het zeeniveau
zakte en een nieuw terras ontstond. Dit alles
gebeurde herhaalde malen.
Kalkterras met levend koraal
kalkterras
Levend koraal
• Ongeveer 10.000 jaren terug smolt veel ijs en het zeeniveau begon
flink te stijgen. Op de doorsnede in figuur zie je dat Aruba nu
slechts drie terrassen heeft: het hoogterras, het middenterras en
het laagterras.
• Op de huidige zeebodem vindt er koraalgroei plaats. Een
toekomstig terras misschien?
• Conclusie: Afgestorven koralen wordt kalksteen
Het ontstaan van een grot
• Het kalkgesteente is poreus en heeft scheuren. Het
koolzuurrijke regenwater vloeit er gemakkelijk doorheen.
Terwijl het koolzuurrijke regenwater zijn weg zoekt naar
zee, lost het kalk op. Zo ontstaan gangen en grotten in het
kalksteenlandschap.
Een grot , een attractie
• Aan het plafond van de grot druipt koolzuurrijk
regenwater. Het regenwater is verzadigd van kalk. In
een goed geventileerde grot komt het koolzuurgas
dat in het water zit vrij. Er zit dan te veel kalk in het
water.
• Die moet eruit: zuiver kalk slaat neer. Er ontstaat een
fijn, hol buisje dat later kan uitgroeien tot een grote
kegel met een doorsnede van wel één meter. Zo'n
hangende druipsteen heet stalactiet.
Een grot ,een attractie
II Op de grot bodem vind
je staande druipstenen: de
stalagmieten.
Water dat van de
stalactieten naar
beneden druppelt, spat
uit elkaar. Koolzuurgas komt
vrij en kalk slaat neer.
Stalagmieten zijn afgeronde
heuveltjes en kegels.
Begin stalagmiet
Een grot ,een attractie
II Op de grot bodem vind
je staande druipstenen: de
stalagmieten.
Water dat van de
stalactieten naar
beneden druppelt, spat
uit elkaar. Koolzuurgas komt
vrij en kalk slaat neer.
Stalagmieten zijn afgeronde
heuveltjes en kegels.
Stalagtiet en stalagmiet
Een grot, een attractie
• III Stalactieten en stalagmieten kunnen
vastgroeien tot druipsteenzuilen.
Strandenlandschap
Drie soorten: Zandstranden (Baby Beach en Eagle Beach)
Lengteduinen (California en Boca Mahos)
Puinstranden (sommige boca´s noordkust)
Zandstranden: Kalkafscheidende zeeplanten
Koraalzand -> uitwerpselen papagaaivis
Schelpen die afbreken
afgebroken koraalriffen
Duinen: Op Aruba lengteduinen door de NO passaat. Groeien
altijd in dezelfde richting (NO). Materiaal komt uit levende
koraalrif.
Puinstranden: rolstenen. Geen zand!