Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap

info voor patiënten
man, vrouw en kind
Hypertensieve
aandoeningen tijdens
de zwangerschap
Inhoud
01 Zwanger! .................................................... 04
02 Wat is hypertensie?..................................... 04
03 Zwangerschapsgerelateerde
bloeddrukproblemen................................... 05
04 Symptomen................................................. 07
05 Onderzoeken voor diagnose en opvolging... 08
06 Oorzaak....................................................... 08
07 Behandeling................................................ 09
08 Hoe verloopt je bevalling?............................ 11
09 Na de bevalling............................................ 11
10 Ooit nog (onbezorgd) zwanger?................... 12
11 Nuttige info.................................................. 13
Je bent zwanger... Van harte gefeliciteerd!
Je hebt ongetwijfeld veel vragen over de zwangerschap, de prenatale opvolging en
allerlei praktische zaken.
In de brochure die je ontving bij je eerste prenatale consultatie vind je uitgebreide
informatie over het verloop van de prenatale consultaties in het UZ Gent.
In deze brochure lees je meer over hypertensie (een hoge bloeddruk) tijdens de zwangerschap: wat is hypertensie precies en wat kunnen de gevolgen zijn tijdens je zwangerschap?
Heb je na het lezen nog vragen, aarzel dan niet om je gynaecoloog en/of vroedvrouw
te contacteren of je vragen te stellen op de volgende consultatie.
Wist je dat...
Van alle vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, krijgt zo’n 10-15% te maken
met hoge bloeddruk.
02. Wat is hypertensie?
Vanaf het begin van je zwangerschap wordt doorgaans bij elke prenatale raadpleging
je bloeddruk gecontroleerd.
Er is sprake van hypertensie in de zwangerschap bij:
DDofwel één meting van minimum 110 mmHg diastolisch (onderdruk)
DDofwel twee opeenvolgende metingen van minimum 90 mmHg diastolisch.
Afhankelijk van je bloeddrukwaarden onderscheiden we verschillende graden van ernst:
DDMilde hypertensie: 140/90 – 149/99 mmHg
DDMatige hypertensie: 150/100 – 159/109 mmHg
DDErnstige hypertensie: ≥160/110 mmHg
03. Zwangerschaps gerelateerde
bloeddrukproblemen
Zwangerschapshypertensie
Bij ongeveer de helft van de vrouwen met een verhoogde bloeddruk tijdens de
zwangerschap, treedt de hypertensie pas op vanaf de 20ste zwangerschapsweek.
We spreken dan van zwangerschapshypertensie.
Bloeddrukmeting
Pre-eclampsie
Wanneer er naast een verhoogde bloeddruk nog symptomen optreden (zoals problemen
met de nier- of leverfunctie, afwijkingen in het bloedbeeld, neurologische problemen
of eiwitverlies in de urine) spreken we van pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging).
Het meest voorkomende symptoom is eiwitverlies in de urine. Daarom wordt bij elke consultatie vanaf de 24e zwangerschapsweek een urinestaal van jou gevraagd. Door een stickje
in de urine te houden, testen we op de aanwezigheid van eiwitten in de urine (albumine).
Pre-eclampsie ontwikkelt zich slechts in 2% tot 8% van alle zwangerschappen. Als
de gynaecoloog vermoedt dat je pre-eclampsie hebt, dan zal hij je vragen om 24 uur
lang je urine te bewaren. Afhankelijk van de situatie kan dit ofwel thuis ofwel tijdens
een opname gebeuren. De bepaling van het eiwitverlies op 24 uur geeft een nauwkeuriger beeld dan een bepaling op een staaltje.
Bij pre-eclampsie kunnen de ernst en het verloop sterk wisselen. Sommige vrouwen
hebben lange tijd weinig of geen klachten, bij anderen treden de verschijnselen sneller op.
Controle urine
Eclampsie
Bij ongeveer 1 op de 2000 zwangerschappen gaat pre-eclampsie gepaard met stuipen
(eclampsie). Stuipen zijn aanvallen met onwillekeurige trekkingen van je armen en benen.
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
01. Zwanger!
5
HELLP-syndroom
Hemolyse
Er is sprake van een verhoogde afbraak van je rode bloedcellen, waardoor bloedarmoede (dit is een tekort aan rode bloedcellen) kan ontstaan.
Elevated (Verhoogd)
Liverenzymes (Leverenzymen)
Ook je leverfunctie is verstoord, waardoor een aantal leverwaarden in het bloed
afwijkend kunnen zijn.
Low (Verlaagd)
Platelets (Bloedplaatjes)
Ten gevolge van een verstoorde leverfunctie en een tekort aan bloedplaatjes, is ook
de bloedstolling ontregeld.
04. Symptomen
Als zwangere vrouw kan je als gevolg van een bloeddrukgerelateerde aandoening
een aantal klachten krijgen. Deze klachten zijn niet bij iedereen aanwezig. De ernst
van de klachten verschilt van vrouw tot vrouw en is niet altijd in verhouding tot de
ernst van de aandoening. Sommige klachten kunnen ook voorkomen bij zwangere
vrouwen zonder een hypertensieve aandoening.
DDAlgemeen onwel gevoel
DDHoofdpijn
DDGezichtsstoornissen
DDMisselijkheid en braken
DDPijn in de maagstreek
DDPijn in de leverstreek (rechts onder de borststreek)
DDVochtophoping (oedeem) in handen, voeten, aangezicht, …
DDKindje beweegt minder
Meld je klachten steeds aan een hulpverlener!
Wist je dat...
Het HELLP-syndroom kan zich ook voordoen zonder een gestegen bloeddruk
of eiwitverlies.
Groeivertraging van de baby
Een verhoogde bloeddruk of pre-eclampsie wordt veroorzaakt door een minder goed
functionerende moederkoek. Dit kan tot groeiachterstand bij de baby leiden.
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
Bloedafname
7
Tijdens elke prenatale consultatie wordt je bloeddruk gemeten. Stellen we een
verhoogde bloeddruk vast, dan verzamelt de vroedvrouw of de arts bijkomende
informatie aan de hand van:
DDBloeddrukregistratie: je bloeddruk wordt een half uur lang gemeten met een
automatische bloeddrukmeter.
DDUrineonderzoek: je urine wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van eiwitten. Eiwitten in de urine vertellen iets over de werking van je nieren en de ernst
van de verhoogde bloeddruk.
DDBloedonderzoek: je bloed wordt nagekeken op lever- en nierfunctiestoornissen en bloedstolling.
DDAfhankelijk van je zwangerschapsduur wordt hierbij ook een monitor (CTG)
gebruikt om de harttonen van je baby te registreren.
DDEchografie met doppleronderzoek en groeievaluatie: met behulp van deze
kleurenecho kan de gynaecoloog de bloeddoorstroming in de bloedvaten van de
moederkoek en jouw baby meten. De groei van de baby wordt steeds nagekeken.
De arts beoordeelt dan de ernst van je situatie en bepaalt of de verdere opvolging
ambulant of tijdens een opname dient te gebeuren.
Wist je dat...
Er zich soms eiwitten in de urine bevinden als gevolg van een blaasontsteking of
vaginale afscheiding?
06. Oorzaak
De oorzaak van hypertensieve aandoeningen is nog steeds niet duidelijk. Wel
werd vastgesteld dat de placenta (de moederkoek) een belangrijke rol speelt in het
ziekteproces. Na de geboorte van de baby en de placenta verdwijnen de klachten
snel en zakt de bloeddruk terug naar de waarden van voor de zwangerschap.
Uitlokkende factoren
Een aantal factoren kunnen het risico op bloeddrukproblemen in de zwangerschap
verhogen, namelijk:
DDLeeftijd <19j of >40j
DDEen eerste zwangerschap
DDAfrikaanse en Afro-Amerikaanse herkomst
DDEen meerlingzwangerschap
DDEen voorgeschiedenis van (zwangerschaps) hypertensie bij jezelf of in de familie
DDEen voorgeschiedenis van een chronische aandoening zoals suikerziekte (diabetes), een nier- of vaataandoening, verhoogde stollingsneiging, ...
DDOvergewicht
DDRoken
DDStress
07. Behandeling
Ambulante opvolging
Bij milde of matige zwangerschapsproblemen kan de opvolging van je zwangerschap
ambulant gebeuren.
Als je diastolische bloeddruk (onderdruk) te sterk stijgt, zal de arts je een behandeling voorstellen. Deze behandeling bestaat uit bloeddrukverlagende medicatie die
veilig is tijdens de zwangerschap. Verder stelt je behandelende arts een plan op voor
ambulante controles met bloedafnames, monitoring en/of echografisch onderzoek.
De controles zullen sneller op elkaar volgen dan in een normale zwangerschap. In
sommige gevallen wordt er toch voor een opname gekozen.
Opname
Je arts zal een opname in het ziekenhuis aanraden bij ernstige gevallen van zwangerschapsgerelateerde bloeddrukproblemen. Tijdens een opname voert het medisch
team verschillende controles uit:
DDEr gebeurt een bloedafname en je moet 24 uur urine verzamelen. Afhankelijk
van de graad en ernst van je hypertensie worden de bloedafname en urinesparing enkele keren herhaald.
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
05. Onderzoeken voor
diagnose en opvolging
9
De behandeling is erop gericht om complicaties bij jou en je baby zoveel mogelijk te
vermijden. De behandelende arts schrijft daarom volgende medicatie voor:
DDBloeddrukverlagende medicatie in pilvorm of via een infuus.
DDDaarnaast wordt vaak medicatie (namelijk magnesiumsulfaat) toegediend via
een infuus om het risico op een epileptische aanval te verminderen.
DDAls de kans bestaat dat je baby geboren wordt vòòr 34 weken zwangerschapsduur, dan krijg je corticosteroïden toegediend. Op deze leeftijd zijn de longen
van je baby immers nog onvoldoende ontwikkeld. Deze medicatie zorgt voor
een snellere rijping van de longen van je baby. Hiervoor krijg je een injectie in je
bil, die éénmalig herhaald wordt na 24 uur.
De opvolging van je baby
Je zal meerdere keren op controle moeten komen, om zowel jouw gezondheid
als die van je baby goed op te volgen. Via de monitor (CTG) wordt dan telkens de
algemene toestand van je baby gecontroleerd.
DDOm de groei van je baby goed op te volgen, doet de gynaecoloog regelmatig
een echografie om de grootte van je baby te bepalen en de bloeddoorstroming
in de navelstreng te meten.
DDDe kans bestaat dat je baby voor de uitgerekende datum geboren wordt. Wanneer jouw bevalling voor 34 weken nadert, wordt er longrijping toegediend. Als je
vroegtijdig bevalt, zal je baby opgenomen worden op de afdeling Neonatologie.
08. Hoe verloopt je bevalling?
De duur van je zwangerschap, de groei van je baby, je eigen gezondheid en die
van je baby bepalen of de bevalling kan worden afgewacht of niet.
Als je à terme bent (minimum 37 weken zwanger), zal de arts je bevalling inleiden. Voor
die zwangerschapsduur wordt meestal het effect van de medicatie en de longrijping
afgewacht. Van dag tot dag beoordeelt de arts dan of de ernst van je hypertensie
opweegt tegen een eventuele vroeggeboorte (prematuriteit) van je baby. Ook de
gezondheid van je baby kan een reden zijn om de bevalling in te leiden.
In stabiele situaties zal het medisch team beslissen om je vaginaal te laten bevallen.
Bepaalde factoren (termijn, dringendheid, toestand van baby of mama) kunnen toch
de keuze voor een keizersnede bepalen.
Bij een eclamptische aanval (stuipen) wordt de moeder eerst onder controle gebracht.
Daarna moet je baby geboren worden, meestal via een keizersnede. Dit gebeurt
weliswaar in rustige omstandigheden. Er wordt hierbij geen rekening gehouden met
je zwangerschapsduur.
09. Na de bevalling
De eerste dagen na je bevalling moet je ter observatie in het ziekenhuis blijven. De
problemen kunnen de eerste dagen na de bevalling namelijk nog verergeren. Daarom
moeten we de behandeling nog even verderzetten. Afhankelijk van de ernst en van
de bevallingswijze, kan het herstel langer duren.
Je ontslag uit de materniteit gebeurt in onderling overleg. Niet alleen je arts
en vroedvrouw, maar ook je partner en jijzelf beslissen hierover. Soms dien je de
bloeddrukverlagende medicatie nog tot na je ontslag in te nemen. Dit gebeurt in
samenspraak met de dienst Hart- en vaatziekten (Cardiologie) en je huisarts. Het is
aangewezen om je huisarts in de week na je ontslag even te contacteren voor een
bloeddrukcontrole en ter evaluatie van je klachten.
Zes weken na de bevalling gebeurt de laatste medische controle bij de gynaecoloog. Als de klachten slechts langzaam verbeteren of als de hypertensieve aandoening ernstig was, zal de arts nog verdere onderzoeken voorstellen. Meestal zijn alle
medische klachten snel verdwenen.
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
DDDe vroedvrouw controleert regelmatig je bloeddruk. Minimum één keer per dag
wordt naar de harttonen van je baby geluisterd.
DDDe bloeddoorstroming en groei van je baby worden nauwgezet in het oog gehouden.
11
De eerste uren, dagen en weken na de bevalling herstelt je lichaam beetje bij beetje.
Je komt dan ook in een emotionele rollercoaster terecht. De geboorte van een
baby brengt veel gevoelens met zich mee. Wanneer je bevalt na een hypertensieve
aandoening, zijn gevoelens zoals angst, frustratie, boosheid normaal. Soms heb je het
gevoel een gewone zwangerschap en bevalling te ‘verliezen’. Nog andere vrouwen
kampen met schuldgevoelens. Tracht steeds je gevoelens te uiten aan je omgeving
en hulpverleners. De meeste koppels ervaren verlichting door erover te praten.
10. Ooit nog (onbezorgd) zwanger?
Veel koppels ervaren een grotere nood aan informatie. “Wat is de herhalingskans?” is
één van de meest gestelde vragen aan de hulpverleners. Bij een heel ernstige hypertensieve aandoening is de herhalingskans 15-20%. Deze kans is slechts zelden een reden
om een volgende zwangerschap af te raden. In een poging tot preventie wordt bij een
volgende zwangerschap reeds van bij een positieve zwangerschapstest gestart met
een laag gedoseerd aspirinepreparaat. Er wordt dan ook intensieve follow-up voorzien.
11. Nuttige info
Deze folder is een aanvulling op het gesprek met je gynaecoloog. Als je na het lezen nog
vragen hebt of meer informatie wil, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!
Polikliniek verloskunde (ingang 71, gebouw P3, 1ste verd.)
Secretariaat (afspraken): 09 332 37 83 (8u-12u en 13u-17u)
Vroedvrouw: 09 332 59 56
Receptie van de kraamafdeling (ingang 50, gebouw K1, 2de verd.)
09 332 20 43 (24u/24u)
Verlosafdeling van het UZ Gent (ingang 50, gebouw B1, 2de verd.)
normaal
verloop
Zwanger na ernstige hypertensieve aandoening
Voor je eigen verwerkingsproces is het een aanrader om je verhaal te vertellen aan
wie je zelf wilt. Voor sommige koppels is de eigen familie en vriendenkring voldoende.
Anderen vertellen hun verhaal liever aan een hulpverlener, zoals een psycholoog.
09 332 21 52 (24u/24u)
Psychologen
Isabelle Stuyver: 09 332 50 60
Lien Van Glabeke: 09 332 00 74
Sociaal verpleegkundige
Anneleen Van Malderen: 09 332 56 41
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
Elk koppel moet voor zichzelf beslissen of ze nog een zwangerschap wensen. Vrouwen
en koppels die een zwangerschap met een hypertensieve aandoening hebben meegemaakt, staan hier vaak iets langer bij stil. De meeste koppels zijn angstiger om aan
een nieuwe zwangerschap te beginnen. Dit is ook de voornaamste reden waarom
koppels met een ernstige hypertensieve aandoening in het verleden niet of veel later
aan een nieuwe zwangerschap beginnen.
13
n
BLV
Zw
steeijnnaardse
weg
78
72
KDV
P1
P2
71
P3-P4
P5
P6
DWR
K5
K1
Blok
A
K12D
PARKEERGEBOUW
nakk
Stee
er
MRB
38
22
MRB2
Legende symbolen
AN.
23
24
K+R
K12C
12
K12E
MR
Cyclotron
36Blok B
8
10
21
AUD.
34
n
laa
6
P€
32
ans
ym
4
1
P€
K7
5
5
P€
l He
52
K+R
SPORTHAL
ADM
80
R
51
VP - Vijverpark
400-499 40
P€
STOOKCENTRALE
DE
K3
P€
50
K2
86
81
SA
42
56
B1
U
MP
49
46
45
55KU B1
82
CA
B3
DWL
MR
B2
84
69 68
NG
GA
N
I
+
D
OF iënten rs
O
H pat eke
o
bez
65-67
BC
e
rne
48
Kapel
Co
74
5
n
99
88
INGANGS5-47 COMPLEX DPP1 - De Pintepark 1
Vragen? Noteer ze hier
a
sla
98
75
77
n
ma
ey
lH
RTP Radiotherapiepark
K4
DPP2 - De Pintepark 2
K12B
P8
PAD
INF
13
P€
15
14
K12A
17
26
PAV
16
K12F
25
18
K12F
K12F
t
straa
in
Ardu
Knuffelboom
28
Parking patiënten en bezoekers
P€
Tram
31
Bus
Kiss & Ride zone
Rookpaviljoen
Betaalautomaat parking
Onthaal
Legende routenummer
Lift
Cafetaria
400-499
Routenummer
Restaurant
Legende ingang
Winkel
Spoedopname
12
Ingang
Verloscomplex
Ambulancesas niet dringende interventies
H
K+R
H YP E R TENSI EVE AAN DOEN INGEN T IJ DENS DE Z WANGERSCHAP
P7
ee
De
rn
Co
laa
te
Pin
15
v.u.: Eric Mortier, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent
MODULO.be 338553 - november 2015 - AS
Vrouwenkliniek
ingang 71 (gebouw P3, 1ste verdieping)
Tel. 09 332 37 83
Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ
Gent. Alle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent.
UZ Gent
Postadres
De Pintelaan 185
Toegang
C. Heymanslaan
B 9000 Gent
T: +32 (0)9 332 21 11
[email protected]
www.uzgent.be
volg ons op