spreekbeurt - Koninklijke ERU

ERU
er...
k
k
le
is
s
a
a
k
smeerbare
t
e
h
t
d
r
o
w
...maar hoe maakt?
e
g
k
j
i
l
n
e
g
ei
Een leuke en leerzame
spreekbeurt
voor kinderen tot 10 jaar
Hoe maak ik een
spreekbeurt?
1
kst hier­
e
t
e
d
s
Lee
d door.
e
o
g
r
e
d
on
­informatie
t
d
r
o
w
r
E
over hoe
gegeven
maakt,
e
g
t
d
r
o
kaas w
e kaas
r
a
b
r
e
e
m
wat s
t wordt
is, hoe he
er ERU.
v
o
n
e
t
k
­gemaa
5
3
2
Bedenk wat jij
belangrijk vindt
en zoek daarbij
geschikte plaatjes.
Schrijf e
n plak op
een aant
al vellen
alle infor
matie en
plaatjes
.
4
Bedenk
als afslu
iting
van je sp
reekbeur
t
leuke vra
gen voor
in
de klas e
n verzin
eventuee
l een leuk
e
activiteit
.
Oefen thuis
je
hardop wat
en.
gaat zegg
Koninklijke ERU
introductie
Nederland is het land van kaas
Al eeuwenlang maken en eten we kaas in allerlei vormen
en smaken. In de stad Woerden hield de familie Ruijs zich
in 1824 al bezig met de kaashandel. Hoewel de naam
Ruijs wellicht niet bij iedereen bekend is, is het bedrijf dat
onlosmakelijk met deze naam verbonden is, wel bij
velen bekend: Koninklijke ERU. ERU maakt veel
verschillende kaasproducten waaronder
natuurlijk ERU Kids, de smeerbare kaas
speciaal voor kinderen.
Koninklijke ERU
geschiedenis
or
oerden in 1824 do
W
in
ht
ric
ge
op
d
erashandel ERU wer
lereerste begin w
ka
al
t
ke
lij
he
ke
In
r.
on
pr
be
rs
eb
De oo
d er
e kaasliefh
vorige eeuw wer
ijs (ERU), een echt
de
n
Ru
va
rt
be
20
Eg
n
re
er
ja
he
de
. Rond de
met het
en kazen verkocht
lle experimenten
vo
es
cc
su
a
N
n.
den er snijkazen
te
smel
ucten
zocht om kaas te
iek voor kaasprod
br
fa
e
ot
gr
naar methodes ge
te
rs
erd.
ee
werd in 1938 de
ucten mogelijk w
n,
od
pr
ze
as
ka
n
ka
n
va
n
va
te
smel
produceren
t op groteschaal
he
r
aa
w
d,
en
op
ge
g
olten kaas zo
cces van de gesm
Later werd het su
eerbare kaas
voornamelijk op sm
groot dat ERU zich
oductie van
els bedraagt de pr
idd
Inm
.
en
ht
ric
g
gin
per jaar. In 1959
miljoenen kuipjes
ERU vele tientallen
t snel het succesgeïntroduceerd, da
werd Goudkuipje
ige bestaan
werd. Bij het 175 jar
nummer van ERU
van de status
ningin Beatrix ERU
Ko
g
za
or
vo
99
19
in
egekend aan
at wordt alleen to
ica
ed
pr
t
Di
.
jk’
kli
n
‘Konin
en wanneer ze ee
gen of vereniging
n
va
bedrijven, instellin
,
ied
eb
t vakg
ats innemen in he
zeer belangrijke pla
honderd jaar
te
ins
is zijn en ten m
en
tek
be
e
lijk
de
lan
aangevend
r lang is ERU toon
bestaan. Al 185 jaa
.
in kaasproducten
ERU vandaa
in Woerden.
n zelfstandig bedrijf
ERU is nog altijd ee
is er ook
antoor in Woerden
Naast het hoofdk
apest).
ud
ijf in Hongarije (B
een productiebedr
op de productie
eft zich toegespitst
Koninklijke ERU he
ucten in kuipjes,
kwaliteit kaasprod
van hoogwaardige
ERU beschikt
tubes en porties.
plakken, puntjes,
brieken met
st moderne kaasfa
over Europa’s mee
. Van daaruit
productiemethoden
geperfectioneerde
vele landen.
ar producten naar
exporteert ERU ha
producten
ede assortiment
ERU is met haar br
ouwd beeld
nog altijd een vertr
vandaag de dag
tbijt en lunchtafels.
op de dagelijkse on
Van koe
tot
kaas
Het maken van kaas begint op
de boerderij, waar de koeien in het
weiland lopen. Deze koeien eten
gras (grazen) dat in hun vier magen
wordt verteerd en vervolgens in de
uiers wordt omgezet in melk. Een koe
moet dan ook twee keer per dag gemolken worden, 7 dagen per week
en dit ongeveer 10 maanden
nadat het kalfje geboren is.
Een goede melkkoe geeft
ongeveer 25 liter melk per
dag. Van de boerderij gaat de
melk met tankwagens naar de
fabriek. Kaasmaken is eigenlijk het
stoffen in
concentreren van de meeste vaste
n). Deze
de melk (eiwitten, vetten en minerale
Er is maar
worden gescheiden van het vocht.
en van
liefst tien liter melk nodig voor het mak
1 kilo kaas.
In de fabriek wordt de melk eerst gedat melk
pasteuriseerd. Pasteuriseren houdt in
hadelijk
onsc
eriën
verhit wordt, waardoor bact
sel
strem
gemaakt worden. Daarna wordt er
Stremsel
en zuursel aan de melk toegevoegd.
melk zoals
de
in
en
stoff
vaste
zorgt ervoor dat de
ren
onte
enkl
sam
melkeiwit en melkvet, gaan
geeft
rsel
waardoor de melk dikker wordt. Zuu
t voor een
de kaas een lekkere smaak en zorg
.
langere houdbaarheid van de kaas
eden tot
De dikke melk wordt daarna gesn
l’ heet.
nge
‘wro
de
kleine, witte korrels wat
dt
wor
’
De wrongel drijft in vocht dat ‘wei
dierengenoemd (dit wordt bijvoorbeeld in
mige
voeding gebruikt maar ook in som
nog
De
lla).
dranken zoals Taksi en Rive
stevig
ns
korrelige wrongel wordt vervolge
r vorm
in een vat geperst, zodat de kaas haa
dt afgekrijgt en het vocht, dus de ‘wei’, wor
n in een
kaze
de
n
voerd. Na het persen rolle
zout
Het
.
bad met zout water, het pekelbad
ig
stev
trekt in de kaas waardoor de kaas
ere
lang
een
ook
r
maa
t
wordt, smaak krijg
t
moe
lbad
peke
het
houdbaarheid krijgt. Na
vier
al
ima
de kaas eerst een tijd rijpen (min
te krijgen.
weken) om een echte kaassmaak
wordt bij
Dit gebeurt in een kaaspakhuis en
. Hoe
aan
ged
5°C
een temperatuur van 12-1
kaas
de
t
voch
langer de kaas rijpt, hoe meer
er
verliest. Hierdoor wordt de kaas zout
ak.
sma
van
er
maar ook sterk
De kaas krijgt een plastic
beschermlaagje om schimmel en
uitdroging te voorkomen.
Naast kaas van koeienmelk
heb je verder bijvoorbeeld
ook kaas van geitenmelk,
schapenmelk, buffelmelk, paardenmelk
en kamelenmelk.
rijpt
eken ge
aas
Soort k
aas Jonge k
aas
legen k
Jong be
kaas Belegen
as Oude ka
ge kaas
Overjari
w
Aantal
eken
4 tot 5 w
en
± 8 wek
ken
e
w
± 16
en
maand
8
t
± 7 to
ar
ja
n een
Meer da
Wat is
smeerbare kaas?
olten kaas die in vele vormen bestaat zoals:
Smeerbare kaas is, zoals de naam al zegt, gesm
kan
Smeerbare kaas is niet alleen broodbeleg; je
puntjes, plakken, tubes, blokken en blikken.
t
gesmolten kaas met toevoeging van smeltzou
uit
id
bere
dt
wor
Het
n.
koke
mee
rlijk
hee
er ook
lten
in de 19e eeuw werd begonnen met het sme
waardoor het makkelijk smeerbaar wordt. Al
dit wereldwijd toegepast.
van kaas voor thuisconsumptie. Al snel werd
Waarom wordt smeerbare
kaas gemaakt?
HOUDBAARHEID: door te smelten (verhitten)
wordt de kaas langer houdbaar. Omdat er
vroeger geen koelkasten bestonden, was het
makkelijker als een product lang houdbaar was.
VORM: gesmolten kaas kun je in iedere vorm
s
doen die je maar wilt. Van tubes tot kuipjes, plakje
we
zien
rland
of blikken. Alles is mogelijk. In Nede
smeerbare kaas bijna uitsluitend in de vorm van
s
kuipjes, bijvoorbeeld Goudkuipje, of als puntje
het
in
rbeeld
bijvoo
kaas. In het buitenland, zoals
Midden-Oosten, vinden we zelfs smeerbare kaas
in blik of in glazen potten. Aan smeerbare kaas
kunnen ingrediënten toevoegd worden die aan
het product een specifieke smaak meegeven.
Zo kan je een pittige smeerbare kaas maken
door er sambal aan toe te voegen. Andere
voorbeelden zijn bijvoorbeeld ham en kruiden.
de
Ook kan er gevarieerd worden met verschillen
kaassoorten, zo kunnen bijvoorbeeld brie,
geitenkaas of blauwschimmelkaas allemaal
gesmolten worden.
Hoe wordt smeerbare
kaas gemaakt?
Smeerbare kaas wordt gemaakt van kaas.
Er worden veel eisen gesteld aan het produceren
van smeerbare kaas. Het moet bijvoorbeeld
een lange houdbaarheid hebben, een gladde
structuur en een constante kwaliteit. Om dit te
bereiken zijn grondstoffen nodig van een zeer
t
hoge kwaliteit. Tijdens de ingangscontrole word
,
de kaas gecontroleerd op onder andere vocht
vet en zout. Aan de hand van een receptuur
worden alle grondstoffen klaar gezet. De ontkorste kaas wordt eerst fijngemalen.
Na het verkleinen van de kaas wordt deze gemengd met water en smeltzouten en eventueel
n
ook met andere ingrediënten. Alle ingrediënte
worden gemengd in een grote machine, de
blender, net zolang totdat alles goed gemengd
is en het juiste vochtgehalte is bereikt. De kaas
ziet er nu uit als een soort deeg. Wanneer kaas
verhit zou worden zonder smeltzouten wordt
geen gladde, homogeen gesmolten kaasmassa
verkregen maar een kaasmassa waarin vocht
en olie van elkaar zijn gescheiden. Om bij het
smelten van kaas een homogene, stabiele kaasmassa te verkrijgen, moeten de smeltzouten dus
toegevoegd worden. De homogene kaasmassa
wordt vervolgens gesmolten door deze te verhitten. Dit gebeurt in een smeltmachine. In deze
machine wordt het mengsel met stoom verhit
totdat het bijna kookt.
Vanuit de smeltmachine wordt de smeerbare
kaas in de kuipjes gedaan. Dit gebeurt via een
afvulmachine. Nadat de kuipjes zijn gesloten met
aluminiumfolie en een dekseltje moet het kuipje
nog afgekoeld worden en dan is het klaar om
gegeten te worden!
Het goede
van kaas
tijdens
Dit wordt gedaan omdat de droge stof
ging
de rijping constant blijft (vanwege indro
ns het rijvermindert de hoeveelheid vocht tijde
en,
hebb
en
gezi
we
s
pen). Kaas bestaat, zoal
e
drog
eelte
uit een gedeelte vocht en een ged
gram
stof. De verhouding is ongeveer 40
gram
100
per
stof
e
drog
vocht en 60 gram
eel
hoev
aan
t
geef
+
kaas. Het getal voor de
procent vet de droge stof bevat.
eelte uit
Kaas bestaat voor het grootste ged
sterk
kan
te
ehal
vetg
vet, eiwit en vocht. Het
.
kaas
ten
variëren tussen verschillende soor
uid
Het vetgehalte wordt meestal aanged
orbeeld
met een cijfer en een plusteken, bijvo
perhet
dat
kent
48+, 30+ en 20+. Dit bete
gram
100
per
centage vet aangeduid wordt
.
droge stof en niet per 100 gram kaas
geldt
In het algemeen
20+ kaas:
20+ tot 40+ kaas:
Boven 40+ kaas:
Koolhydraten 0.5%
Vitamines en mineralen 1.2%
¢ 20%
Bevat 47% water en 53% droge stof
kaas
de
dat
van de 53% is vet en betekent
eugen10,4% vet bevat. Een gemakkelijk geh
teken
steuntje is om het cijfer voor het plus
de
voor
je
kom
door twee te delen. Dan
eelhoev
de
meeste kazen bij benadering bij
en
ring
heid vet voor 100 gram kaas. Uitzonde
erbare
zijn cottage cheese, plattekaas en sme
stof
e
drog
er
mind
kaas die meer vocht en
bevatten.
mager
light
volvet
Vocht
Vet
31,5%
Voorbeeld 20+ kaas
Eiwit
24,0%
komen in
De belangrijkste mineralen die voor
ium. Zo
natr
en
r
fosfo
),
kaas zijn calcium (kalk
gram
milli
784
zit er in 100 gram Goudse kaas
voor
calcium, een belangrijke voedingsstof
erhoud
bijvoorbeeld de opbouw en het ond
e
elijks
dag
De
it.
van de botten en het geb
iddeld
benodigde hoeveelheid voor een gem
plak
Een
mg.
1000
volwassen persoon is
kaas weegt echter slechts 20 g,
waardoor er ongeveer 7 plakken
per dag nodig zouden zijn om
voldoende calcium binnen te krijgen.
Kaas bevat verder de vitamines B, A
en D maar ook eiwitten. Deze eiwitten
zijn heel bruikbaar voor het lichaam.
aan
Je lichaam en vooral je spieren best
in
namelijk uit eiwitten. Om die spieren
lichaam
goede conditie te houden, heeft je
zijn
ffen
wsto
bou
Die
bouwstoffen nodig.
diervan
ten
eiwitten uit voeding. Vooral eiwit
ruikt
lijke oorsprong kunnen heel goed geb
Maar
worden voor de opbouw van spieren.
ken
plek
r
mee
op
f
wsto
eiwitten zijn als bou
dnoo
tten
eiwi
in het lichaam nodig. Zo zijn
van
zakelijk voor de opbouw en werking
hormonen, enzymen en afweerstoffen.
een
Zuivel en dus ook kaas zijn daarom
om,
Kort
am.
goede eiwitbron voor het licha
tten,
kaas is dus een goede bron van eiwi
.
calcium én verschillende vitaminen
Vragen voor in de klas
lte van kaas
• Hoe wordt het vetgeha
uitgedrukt?
gemaakt?
• Waar wordt kaas van
een koe?
• Hoeveel magen heeft
s toegevoegd
• Wat wordt er aan kaa
van te maken?
om er smeerbare kaas
Doe Tips
• Organisee
r een kaaste
st: koop stuk
belegen en ou
ken jonge,
de kaas. Laat
je
kl
as
een stukje va
genoten
n elke kaas pr
oeven en laat
daarna rade
hen
n welke kaas
jong, belege
oud is.
n en
• Bespreek ve
rvolgens met
elkaar het ve
smaak en le
rschil in
eftijd van de
ve
rschillende ka
• Laat iedere
zen.
en een leuke
smeerbare ka
variant verzin
as
nen en bede
nk daarbij ee
passende en
n
leuke verpak
king.
•V
erzin de lekk
erste en geks
te recepten m
kaas of smee
et
rbare kaas zo
al
s een stampo
met aardappe
tje
len, broccoli,
kip en smee
kaas.
rbare
Leuke traktatie tijdens
je spreekbeurt
Gevulde hotdog wrap
met ERU Kids
Ingrediënten voor 4 personen
• 50 gram ERU Kids
• 4 stuks hotdog of frankfurters
• 4 wraps
Bereiding
• Verwarm de hotdogs in een pannetje volgens
de gebruiksaanwijzing op de verpakking.
n.
• Wraps volgens gebruiksaanwijzing verwarme
• Besmeer de wraps aan één zijde met ERU Kids.
e wrap.
• Leg de hotdog in het midden van de besmeerd
midden.
door
in
• Rol de wrap met de hotdog op en snijd schu
of
thuis wat
lekkers koken?
Macaroni met ham en ERU Kids
Ingrediënten voor 4 personen
• 100 gram ERU Kids
• 300 gram macaroni
• 200 gram hamblokjes
• 1 ui
• olijfolie
• peper en zout
Bereiding
jzing
• Kook de macaroni volgens de gebruiksaanwi
op de verpakking.
dpan en bak
• Pel en snipper de ui. Verhit de olie in een braa
de ui in ca. 3 minuten.
ca. 2 minuten mee.
oeg daarna de hamblokjes toe en bak deze
•V
ten.
• Voeg ERU Kids toe en verwarm nog ca. 2 minu
• Breng eventueel op smaak met peper en zout.
mengsel.
• Giet de macaroni af en meng met het ERU Kids
Eet smakelijk!