De zin van het leven in de stad

RECENSIE
De zin van het leven in de stad
Het cholesterolgehalte van stedelijke huismussen ligt hoger dan bij agrarische huismussen.
Dat komt door het grote vet- en eiwitrijke voedselaanbod in steden. En we zien een foto van
een stel mussen op een terrastafeltje dat zich tegoed doet aan appeltaart met slagroom.
Behalve de enorme hoeveelheden eetbaar afval verschilt de stad op heel veel andere manieren
van de ommelanden: het zijn warmte-eilanden (forsythiastruiken raken er eerder in bloei),
surrogaat berglandschappen (gewaardeerd door zwarte roodstaart en dwergvleermuis), er is
slechte lucht (alleen resistente beesten en planten houden het vol), veel licht en herrie
(nachtegalen in Berlijn zingen harder). Bovenal zijn ze stukken minder groen, wat vooral ook
voor de mensheid, waarvan de helft tegenwoordig in de stad woont, een probleem is: “De rol
van het groen voor een aantrekkelijke stedelijke omgeving is moeilijk te overschatten”.
Het valt te lezen in ‘Leven in de stad’ van Johan van Zoest en Martin Melchers, beide
stadsecologen van de gemeente Amsterdam. Melchers kenden we al van eerdere boeken als
‘Haring in het IJ’ en ‘Van muurbloem tot straatmadelief’. Leven in de stad is zijn magnum
opus, kondigde hij al aan in een interview in dit blad van juni vorig jaar. Leven in de Stad is
een aantrekkelijk ogend, diepgaand fullcolour boek. Met heel veel achtergrondinformatie
(inclusief grafieken, diagrammen en een massa voetnoten), dat daarin af en toe doorslaat als
bijvoorbeeld de hele menselijke psyche wordt ontleed. Maar ook afgewisseld met de vele
vermakelijke avonturen die Melchers de afgelopen decennia meemaakte op zijn oneindige
onderzoekszoektochten naar beestjes en plantjes in Amsterdam.
Het boek bevat vele pleidooien. Voor stadsecologie als jonge wetenschap. Voor het meenemen
van stadsnatuur in de ruimtelijke ordening. Het bevat handvatten voor het groener maken van
steden. Het is een leerzaam boek: wat een intrigerende rijkdom aan planten en beesten in de
stad. Het is tenslotte een overtuigend boek. “Alle fundamentele kenmerken van het menselijke
bestaan hebben hun pendant in de natuur: tijd en oneindigheid, de cyclus van leven en dood,
eenheid en diversiteit, orde en chaos, schoonheid, ontwikkeling en verval, regelmaat en
onvoorspelbaarheid, samenwerking en concurrentie, geboorte en sterfte.” Dat geldt het
duidelijkst in de wildernis, de ongetemde natuur. “Maar ook de ‘kleine natuur’ in de stad –
bloemen, bomen, een merel die in het voorjaar zingt op het dak – speelt voor veel mensen een
rol als symbool, deels doordat ze verwijst naar de ‘echte natuur’, ver weg.”
Leven in de stad – betekenis en toepassing van natuur in de stedelijke omgeving, Johan
van Zoest en Martin Melchers, KNNV Uitgeverij, ISBN: 90 50111777, 256 pagina’s, €
47,95
Michiel Bussink
Niemandsland
David Hamers keert terug naar het veldje uit zijn jeugd en vertrekt van daaruit naar stukjes
niemandsland die overal en nergens de randen van steden en dorpen markeren. We stoppen ze
weg, deze veldjes, randen en rafels, maar we kunnen niet zonder. Niet toen we klein waren en
we verdwaalden in de wereld op een klein stukje gras. En evenmin nu we groot zijn en we
dingen kwijt willen in ons aangeharkte Nederland.
Niemandsland, David Hamers, Lemniscaat, 9056379046, 150 pagina’s, € 14,50
Echte Kaas
Zo’n 30 kazen, van Texelse schapenkaas en Machedoux uit Zevenhuizen tot Veenweide kaas
uit Zoeterwoude en Brabantse Blauwe uit Molenschot.
Met een adressenselectie van Nederlandse kaasboeren en kaaswinkels en recepten met kaas.
Boek van Eric van Veluwen, patron-cuisinier van Landgoed Rhederoord, het meest
biologische restaurant van Nederland. Niet alle kazen in het boek zijn biologisch. Wel
langzaam en lekker.
Echte Kaas – De lekkerste ambachtelijke kazen uit Nederland, Eric van Veluwen, Uitgeverij
Terra, ISBN 978-90-5897-556-0, 128 pagina’s, E 19,95
Smaakseizoenen
Informatie over seizoensgroenten, biologisch, lokale productie, afval vermijden en een
eerlijke prijs voor de boer. Plus voor elk seizoen recepten. Met groente- en fruitkalender,
websites met boerderijwinkels. Van de Vlaamse Vereniging voor Ecologische Leef- en
Teeltwijze.
Seizoenen op smaak, Luk Naets en Geert Groffen, Uitgeverij Jan van Arkel, ISBN:
9080662267, 84 pagina’s, E 11,95
Veermans Pestvogels
Zelfs de lievelingsdiertjes van peuters, kleuters en pubers waren niet veilig voor de moordlust
van de ambtenaren van Veerman. We hebben het over het voorjaar van 2003 toen er
‘geruimd’werd vanwege de vogelpest die heerste in Nederland. Dit boek van een ex-LNVambtenaar doet op cynische wijze verslag van “deze totalitaire wandaden jegens mens en
dier.”
De Pestvogels van Veerman, Leo van den Berg, Mijn Eigen Bruna Boek, ISBN 9051794355,
444 pagina’s, E 21,50