Bezuiniging treft kwetsbare leerling

Bezuiniging treft
kwetsbare leerling
Bijna de helft van de schoolregio’s krijgt minder geld
voor zorgleerlingen, opgeteld zo’n honderd miljoen
euro. Met die financiële maatregel wil het kabinet
samenwerkingsverbanden dwingen om minder kinderen
naar het “dure” speciaal onderwijs te sturen. Leerlingen
en leraren worden de dupe, waarschuwen de regio’s
met de grootste bezuinigingen.
Tekst Arno Kersten Beeld Len Munnik
K
lop, klop. De deur zwaait open.
school met de beste wil van de wereld niet kan bieden.
Bas (15) beent de directieka-
Wel ziet de directeur oude scheidslijnen vervagen sinds
mer in. Jas aan, rugzak om. Bas
de start van passend onderwijs in 2014. Reguliere en spe-
heeft het syndroom van Down en kan
ciale scholen in de regio trekken veel meer samen op. Dat
zich moeilijk in woorden uitdrukken. Zijn
moet ook wel. Ze hebben elkaar nodig om meer zorgleer-
gezicht staat op onweer. “Er is iets op het
lingen een plek te geven op een reguliere school.
plein gebeurd”, zegt een van de leerkrach-
Tegelijkertijd verandert de zmlk-school zelf ook. Tussen
ten in de deuropening. “Hij zegt dat hij
cluster 3-leerlingen als Bas, met een verstandelijke beper-
naar huis wil.”
king, zitten steeds vaker cluster 4-kinderen in de klas met
Nathalie Schotanus, directeur van de
gedragsproblemen of psychische stoornissen. Dit zijn
Herman Broerenschool voor speciaal en
leerlingen die buiten de boot vallen in het zmok-onder-
voortgezet speciaal onderwijs in Roer-
wijs, bestemd voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen.
mond, onderbreekt het gesprek met de
Het regionale samenwerkingsverband verwijst ze door
verslaggever en stapt op de leerling af.
naar de Herman Broerenschool. De cognitieve en soci-
“Wat is er aan de hand?” Bas wijst boos
aal-emotionele verschillen in de klas nemen daardoor
naar het schoolplein. “Wie is er stout
fors toe. En dat vraagt weer meer van de leerkrachten en
geweest?”, vraagt Schotanus, terwijl ze de
klassenassistenten, die bijscholing krijgen. “Je moet heel
jongen troost. “Nico? Dan gaan we toch
duidelijk zijn en consequent”, weet leraar Geert Niessen.
even met Nico praten? Ga hem maar even
“Als je iets door de vingers ziet, ben je ze kwijt.” Colle-
halen.” Bas kalmeert. “Jij wil toch niet
ga Ellen Verbeek beaamt dat. “Je kijkt meer naar je eigen
écht naar huis?”, vraagt ze, terwijl ze zijn
handelen. Doe ik het wel goed?” En heel soms gaat het
tas aanpakt. “Nee, dat dacht ik al.”
gewoon echt niet, vertelt Niessen. Zoals laatst met een
Bas is hier op zijn plek, vertelt Schotanus
meisje dat binnenkwam met te grote psychische proble-
even later. Zo’n jongen kun je niet naar
men.
een ‘gewone’ middelbare school sturen.
Mede dankzij die nieuwe instroom blijft het leerlingaan-
Op deze zmlk-school – de afkorting staat
tal op de Herman Broerenschool op peil, anders dan op
voor zeer moeilijk lerende kinderen –
collega-scholen voor speciaal onderwijs, die krimpen.
krijgen ruim 150 leerlingen de aandacht,
Maar wat directeur Schotanus zorgen baart, zijn de enor-
structuur en veiligheid die een reguliere
me bezuinigingen. Het primair en voortgezet onderwijs
22
Onderwijsblad08
6 mei 2017
‘Als je iets door
de vingers ziet,
ben je ze kwijt’
in de regio raakt bijna drie miljoen euro
noorden. Geadviseerd door een commissie
miljoen euro minder voor zorgleerlingen
rijksbijdrage voor zorgleerlingen kwijt, een
vond het kabinet dat er geen grond is voor
in het primair onderwijs, een derde van
kwart van het oude budget.
zulke regionale verschillen. Bij de invoe-
het budget. Bestuurder Dave Ensberg van
ring van passend onderwijs heeft poli-
stichting Biezonderwijs, verantwoordelijk
Noodklok
tiek Den Haag besloten de kaart opnieuw
voor zeven scholen voor speciaal onder-
Dat heeft te maken met een landelijke
in te kleuren. Het grootste deel van het
wijs, luidt de noodklok. Hij maakt zich
herverdeling van het geld. In het zuiden
beschikbare budget wordt niet meer op
boos over de veronderstelling dat er voor
(Limburg, Noord-Babrant) en het oos-
basis van zorgindicaties verdeeld, maar
miljoenen aan overbodige leerlingzorg
ten (Gelderland, Overijssel) zijn jarenlang
simpelweg op basis van het aantal leerlin-
weg te snijden zou zijn. Voor de came-
relatief meer leerlingen naar het speciaal
gen in de regio.
ra’s van Nieuwsuur schetsten hij en enkele
onderwijs verwezen dan in het westen en
Daardoor krijgt de regio Tilburg ruim vier
docenten onlangs de consequenties op g
6 mei 2017
Onderwijsblad08
23
ag een
d
d
i
m
e
Volg in dhe subsessie!
praktisc
n,
nalysere
a
n
e
s
s
roce
turen
Groepsp
n en bijs
e
id
le
e
beg
Locatie:
Groepsdynamica in het mbo
Door onderlinge conflicten of respectloos gedrag wordt het goed
begeleiden van uw klas een uitdaging. Wat is er nodig voor het
creëren van een positieve groep? Wat kunt u doen als een groep
niet stabiliseert? En welke groepsactiviteiten zet u in om een klas
die niet goed loopt te observeren en analyseren?
Datum:
ag
Woensd
ber
6 septem
en:
Inschrijv
T. (030) - 700 12 20
a-mbo
sdynamic
l/groep
derwijs.n
on
dilex
www.me
Doorgrond de groepsdynamiek in uw klas(sen) en stuur het
groepsproces bij!
Medilex Onderwijs - Congressen en cursussen voor het onderwijs
en
, Drieberg
Antropia
E. [email protected]
MEDIJW_Onderwijsblad_193x128_0605.indd 1
27-3-2017 15:06:16
Meneer, waar zijn uw afluister-apparaatjes?
Nieuwe mogelijkheden voor slechthorende docenten
Lammert de Groot is docent Natuurkunde in Lelystad. Hij is slechthorend en draagt sinds vier jaar
hoortoestellen. Leerlingen vlakbij verstaat hij daarmee prima, maar de leerlingen achterin niet.
Dankzij de Roger Table Mic is dat nu weer mogelijk. “Ik kan alle leerlingen weer verstaan en pik
meer op van wat er zich afspeelt in de klas.”
Natuurkunde en Wiskunde zijn al meer dan veertig jaar zijn passie. Hij hoorde van een nieuwe
werkplekaanpassing voor slechthorende docenten: de Roger Table Mic van Phonak. Hij kon het
vrijblijvend uitproberen. ‘Ik had moeite om de leerlingen achterin te verstaan, en ik kreeg niet
altijd goed mee wat er zich in de klas afspeelt. De Roger Table Mic blijkt ontzettend goed te werken.
Via mijn zorgverzekeraar krijg ik ze volledig vergoed”.
De set Table Mics ligt op twee schoolbanken achterin de klas. De leerlingen
doen daar niet moeilijk over. Sterker nog, als ik ze nog niet heb neergelegd,
beginnen ze er nu zelf over: “Meneer, waar zijn uw afluister-apparaatjes? Ik
kan daar wel om lachen. Met de afstandsbediening kan ik de Table Mics
eventueel uitzetten als ik dat wil. Ik kan nu echt met plezier blijven lesgeven.”
Vraag het gratis informatiepakket aan op www.werkenhoren.nl of bel Phonak
op nummer 088-6008850 voor een vrijblijvende proef.
24
Onderwijsblad08
6 mei 2017
de werkvloer: grotere klassen, hogere
Onlangs hoorde Van den Berg dat er 71
werkdruk, meer ziekteverzuim, minder
leerlingen vanuit het reguliere voortge-
aandacht per leerling.
zet onderwijs zijn teruggeplaatst naar het
“Het gevolg is dat we niet het maxima-
vso. “Dat zijn stuk voor stuk persoonlij-
le uit kinderen kunnen halen”, vertelt hij
ke drama’s waarbij het dus kennelijk niet
aan de telefoon. “De onzalige verevening
gelukt is passend onderwijs te bieden. En
is een perverse bezuiniging die de meest
het speciaal onderwijs krijgt er halverwege
kwetsbare leerlingen treft. Ieder kind heeft
het jaar 71 leerlingen bij en mag de achter-
recht op gelijke kansen. Als we nu bezui-
stand gaan inhalen.”
nigen op de ontwikkeling van deze leer-
De politiek zou de verevening nog eens
lingen, betalen we daar als samenleving
grondig tegen het licht moeten houden,
nog tientallen jaren de prijs voor.”
bepleit hij. “Ik heb soms het idee dat poli-
Ook bezuinigingen op de gemeentelijke
tieke besluitvorming een fuik is waar-
jeugdzorg worden gevoeld in het speci-
uit je niet meer terug kunt. Ik hoop dat
aal onderwijs. Ensberg: “Vroeger was de
het nieuwe kabinet daar verandering in
jeugdzorg veel meer aanwezig. Nu komt
brengt.”
die zware geestelijke problematiek direct
bij ons in de klas. Het komt voor dat leraren letterlijk het mes op de keel gezet krijgen.”
Natuurlijk zitten ze in Tilburg niet bij
de pakken neer, benadrukt Ensberg. Hij
juicht het toe dat scholen gedwongen wor-
Het komt voor dat
leraren letterlijk
het mes op de keel
gezet krijgen
In Roermond sluit directeur Nathalie
Schotanus zich daarbij aan. De bezuinigingsopdracht van drie miljoen euro in de
regio, is dat haalbaar? Ze heeft er een hard
hoofd in. “Dan zouden we heel veel leerlingen moeten weghalen bij het speciaal
onderwijs. Ik zie dat niet voor me.” Ook
den samen te zoeken naar speciale arran-
van het reguliere onderwijs wordt dan nog
gementen waarmee zorgleerlingen naar
meer gevraagd dan nu al het geval is. “Met
het regulier onderwijs kunnen, al dan niet
veel meer zorgleerlingen in die grote klas-
een deel van de tijd. Maar hij waarschuwt
sen. Ik ben bang dat leerkrachten zullen
wel: het tempo en het gewicht waarmee de
omkieperen. Als de politiek later zal zeggen ‘we hebben ons vergist’, vrees ik dat er
bezuiniging op de regio afkomt, gaan ten
koste van leerlingen en personeel. “Het is
geld te besparen, maar vier miljoen euro is
veel schrijnende situaties zijn geweest die
penny wise, pound foolish.”
gewoon veel te veel.”
we niet meer kunnen terugdraaien.” H
In regio’s waar de overheid miljoenen
Frustratie
euro’s weghaalt, zet die grote financiële
Het speciaal onderwijs kampt met een
druk alles extra op scherp. Bij de indica-
concentratie van leerlingen met een
tiestelling ligt natuurlijk geen rekenma-
‘zwaardere’ problematiek. De ‘lichtere’
chine op tafel. Maar samenwerkingsver-
Koers VO blij met extra geld
zorgleerlingen gaan met extra begelei-
banden die drastisch gekort worden, zul-
78 van de 152 samenwerkingsver-
ding zo veel mogelijk naar een regulie-
len bij twijfelgevallen eerder geneigd zijn
banden in het primair en voortge-
re school. “Die leerlingen zijn voor ons
een leerling het voordeel van de twijfel te
zet onderwijs krijgen er dankzij de
juist de zwaarste gevallen”, vertelt direc-
geven, en naar het regulier onderwijs te
verevening de komende jaren geld bij
teur-bestuurder Martin van den Berg op
sturen – meestal sterk aangemoedigd door
voor zorgleerlingen. Het samenwer-
de vmbo-locatie van het Christaan Huy-
de ouders. De betrokkenen in dit verhaal
kingsverband Koers VO in de regio
gens College in Eindhoven, een reguliere
kennen allemaal voorbeelden van leer-
Rotterdam mag zich verheugen op 3,5
school voor voortgezet onderwijs. Passend
lingen die het niet hebben gered op een
miljoen euro extra, oftewel 14 pro-
onderwijs vraagt extra inzet van iedereen
reguliere school.
cent. Voorzitter Jaap van der Have:
op school. “Maar de politiek vond dat het
Van den Berg merkte zelf hoe het knelt.
“We zijn uiteraard blij met een hoger
allemaal zonder extra geld kon.”
Zijn samenwerkingsverband bepaalde
budget. In het verleden zijn leerlingen
Sterker nog: het regionale samenwerkings-
dat zijn vo-school twee moeilijke leerlin-
hier minder snel naar het vso verwe-
verband voor voortgezet onderwijs, dat
gen moest opnemen. Tot frustratie van
zen dan in sommige andere regio’s.
Van den Berg voorzit, moet vier miljoen
zijn eigen locatiedirecteur, die vond dat
We hebben ruimte voor een kleine
euro inleveren. Scholen doen wat ze kun-
het samenwerkingsverband een vergis-
inhaalslag.”
nen. Op maat gemaakte zorgarrangemen-
sing beging. In één geval kreeg hij gelijk.
ten begeleiden leerlingen aan de boven-
“Die jongen zat in oktober alweer thuis. Er
kant van het speciaal onderwijs naar een
waren hier te veel prikkels voor hem, hij
reguliere school. In de regio is het aantal
kon het gewoon niet aan.” In afwachting
verwijzingen naar het voortgezet speciaal
van een plek in het speciaal onderwijs, zit
onderwijs flink teruggelopen. “Er valt best
zo’n leerling vaak eerst nog een tijd thuis.
6 mei 2017
Onderwijsblad08
25