Een kind helpen na een misdrijf of verkeersongeluk

Een kind helpen
na een misdrijf
of verkeersongeluk
Een misdrijf of een verkeersongeluk
kan een diepe indruk achterlaten bij
kinderen. In deze folder leest u wat
u voor hen kan betekenen en wat
Slachtofferhulp Nederland voor u
kan doen.
Een misdrijf of een verkeersongeluk kan een diepe indruk achter­
laten bij kinderen. Zij hebben net als volwassenen tijd nodig om
dit te verwerken.
Deze folder geeft antwoord op veel gestelde vragen.
•
•
•
•
Hoe reageren kinderen op een ingrijpende gebeurtenis?
Hoe verwerken kinderen een ingrijpende gebeurtenis?
Wat kunt u doen?
Wat kunt u doen als u zich zorgen maakt of blijft maken over
uw kind?
Hoe reageren kinderen?
Ieder kind reageert anders. De volgende reacties zijn normale reacties op een
abnormale gebeurtenis.
Doen
•
•
•
•
•
•
•
Ze
Ze
Ze
Ze
Ze
Ze
Ze
lopen weg.
staan aan de grond genageld.
huilen.
schreeuwen.
worden kwaad.
kunnen niets meer zeggen.
doen alsof er niets aan de hand is.
Voelen
Kinderen kunnen zich machteloos voelen. Dat kan gepaard gaan met onrust en
angstgevoelens. Dit kan zich uiten in de vorm van lichamelijke reacties zoals zweten,
hartkloppingen of kortademigheid.
Denken
Veel kinderen vertellen achteraf dat ze dachten dat het ging om een grap, een
droom of een film.
Verwerken
Ieder kind verwerkt een misdrijf of een verkeersongeluk op zijn/haar eigen manier. Op
het ene moment zal het kind sterk aan wat er gebeurd is terugdenken. Ze beleven de
gebeurtenis opnieuw. Op het andere moment zal het kind zich er juist voor afsluiten.
Ze willen er niet meer aan denken.
Dit kan tot de volgende reacties leiden:
Herbeleven
•
•
•
•
•
•
Hevig schrikken, huilbuien, woedeaanvallen;
Dromen, nachtmerries en slapeloosheid;
Telkens opnieuw de gebeurtenis voor je zien, net als in een film;
angst en een gevoel van onveiligheid;
Niet alleen durven zijn;
Naspelen van de gebeurtenis.
Afsluiten
•
•
•
•
Momenten waarop het kind doet alsof er niets is gebeurd;
Lusteloosheid;
Onverschilligheid;
Interesseverlies.
Door het moment steeds maar weer opnieuw te beleven, probeert het kind die te
begrijpen en het gevoel van controle te herstellen. Omdat het ene moment het kind
de gebeurtenis herbeleeft en het volgende moment weer afsluit, komt het kind als het
ware even op adem. Het is goed een kind hiervoor de ruimte te geven.
Ontwikkelingsfase van het kind
De manier van verwerken hangt ook samen met de ontwikkelingsfase waarin het kind
zich bevindt:
Baby’s
Baby’s hebben behoefte aan regelmatige zorg en een zo snel mogelijk herstel van
het normale ritme. Ze kunnen hun ongemak uiten door een verandering in hun eet­
gedrag, huilgedrag en slaapritme.
Peuters en kleuters
Peuters en kleuters stemmen hun gedrag af op dat van de ouders. Peuters en kleuters
uiten hun gevoelens niet zozeer met woorden, maar door te spelen, tekenen en te
knutselen. Het komt voor dat ze een tijdelijke terugval hebben in hun ontwikkeling.
Zij gaan bijvoorbeeld opnieuw bedplassen, vertonen vastklampend gedrag of willen
zich niet meer alleen aankleden. Daarnaast kunnen kinderen op die leeftijd heel druk,
huilerig zijn of dwarsliggen.
Kinderen van de basisschool
Kinderen van de basisschool begrijpen al beter wat er gebeurd is. Fantasie speelt een
belangrijke rol om de realiteit een plaats te geven. Met vriendjes en vriendinnetjes spelen ze bijvoorbeeld na wat er gebeurd is.
Kinderen van deze leeftijd kunnen bezorgd zijn voor hun ouders, waardoor ze vinden
dat zij zelf sterk moeten zijn: ‘mama en papa hebben het al heel moeilijk dus ik moet
niet zeuren’. Ze kunnen hun gevoelens onderdrukken en zich onafhankelijk opstellen. Dat kan zich uiten in opstandig, ‘moeilijk’ gedrag. Veel voorkomende klachten
zijn buikpijn, hoofdpijn, verandering in het eetpatroon, verminderde concentratie,
slechte(re) schoolresultaten, slaapproblemen en een terugval in de ontwikkeling.
Jongeren
Ondanks dat zij graag onafhankelijk willen zijn van hun ouders, zoeken ze meestal
toch eerst steun bij hen. Ook beste vrienden en vriendinnen zijn voor jongeren erg
belangrijk in een moeilijke situatie. Gevoelens van schaamte of schuld kunnen een
drempel zijn om over wat hen overkomen is te praten.
Veel voorkomende klachten zijn misselijkheid, vermoeidheid, buik- en hoofdpijn,
nachtmerries, prikkelbaarheid, eenzaamheid, eetstoornissen. Soms zoeken jongeren
hun toevlucht in alcohol of drugs.
Wat kunt u doen?
Tijd nemen voor een kind is misschien wel het belangrijkste advies dat u kunt krijgen.
Kijk goed naar wat er in een kind omgaat. Luister goed en geef in begrijpelijke taal
antwoord op vragen. Door hetgeen er gebeurd is kan een kind het vertrouwen in zijn
omgeving kwijt zijn. Het is daarom belangrijk dat het vertrouwen in u als ouder of verzorger blijft bestaan.
• Probeer zo snel mogelijk de draad van het normale leven weer op te pakken; naar
bed zoals gebruikelijk en gewoon weer naar school of naar de sportclub.
• Nodig het kind uit om te praten over wat er gebeurd is. Maar dring niet aan als het
kind dat niet wil.
• Geef eerlijk antwoord op alle vragen. Als u dingen verzwijgt, gaan kinderen er zelf
over fantaseren. Dat is vaak erger dan de (pijnlijke) waarheid.
• Stimuleer het kind om gevoelens te uiten. Verdriet hebben mag!
• Spelen is de taal van kinderen. Laat het kind naspelen wat er gebeurd is, erover
tekenen of knutselen. Ook hier is het belangrijk niet aan te dringen om erover te
praten.
• Sta het kind tijdelijk toe dat het zich anders gedraagt en wellicht onhandelbaar
is. Natuurlijk mag u wel grenzen stellen.
• Vraag kinderen wat ze nodig hebben.
• Steun het kind met geduld en begrip en probeer een gevoel van geborgenheid
en veiligheid te geven.
• U kunt de pijn van het kind niet wegnemen. U kunt het wel leren hoe ermee om
te gaan.
• Leg mensen in de omgeving zoals de leerkracht, ouders van vriendjes en familie­
leden uit wat er gebeurd is.
• Laat het kind vlak na een ingrijpende gebeurtenis niet onnodig lang alleen, tenzij
het kind zelf alleen wil zijn.
• Bij een overlijden is het goed dat het kind afscheid kan nemen van de overleden
persoon. Het kind laten deelnemen aan de uitvaart kan een manier zijn. Het is
belangrijk dat het kind hierover zelf kan beslissen.
Let op uzelf
Ook voor u zelf kan het belangrijk zijn om er met iemand over te
praten. U staat er echt niet alleen voor. Mogelijk kunt u bij vrienden
of familie terecht en in ieder geval bij een medewerker van
Slachtofferhulp Nederland.
Als het niet beter gaat?
Het is normaal dat kinderen na de gebeurtenis een tijdje uit hun doen zijn. Dat is
niets om u zorgen over te maken. Als het kind na zo’n twee of drie maanden nog
niet de oude is, is het verstandig gespecialiseerde hulp te zoeken. U kunt kosteloos
hulp vragen bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in uw gemeente. In het
CJG werken deskundige medewerkers van Jeugdgezondheidszorg, Maatschappelijk
Werk en Jeugdzorg samen achter één loket om uw vragen te beantwoorden.
Vanuit het CJG werkt men samen met andere deskundigen en kan men eventueel
doorverwijzen, naar bijvoorbeeld de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Daarnaast
kunt u zich natuurlijk ook wenden tot uw huisarts.
Wat kunnen wij voor u doen?
• Met u praten over hetgeen u en/of uw kind is overkomen.
• U emotioneel ondersteunen en u informeren over hoe u uw kind kunt
ondersteunen.
• U informatie geven over de rechtszaak.
• U begeleiden bij het spreekrecht (indien u hiervoor in aanmerking komt).
• U informatie en advies geven over de schadevergoeding of over verzekeringen.
• U helpen bij het invullen van formulieren, bijvoorbeeld voor de verzekering
of de schadevergoeding.
• U helpen bij het inventariseren van de schade.
Contact
Voor hulp of vragen kunt u van maandag tot en met vrijdag van 9.00 -17.00 uur
contact opnemen met 0900-0101 (2,8 cent per minuut, starttarief 9,51 cent, plus
de gebruikelijke belkosten). Ga voor meer informatie naar: www.slachtofferhulp.nl
Slachtofferhulp Nederland werkt volgens een privacy- en klachtenreglement.
Tekst: Slachtofferhulp Nederland, Utrecht • Vormgeving: Carta - communicatie & grafisch ontwerp • Druk: Prezco, Purmerend • mei 2015
Slachtofferhulp Nederland
Slachtofferhulp Nederland is een landelijke organisatie met ruim 75 locaties.
Zij helpt slachtoffers na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit.
Slachtofferhulp Nederland is er ook voor nabestaanden, getuigen en andere
betrokkenen. De hulp is altijd kosteloos.