View PDF - ZorgSaam

Bewegen bij COPD
Op deze pagina informeren wij u over de klachten bij COPD en behandeling door de
fysiotherapeut. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
kan zijn dan beschreven.
Wat is COPD?
COPD (chronic obstructive pulmonary disease: of wel chronische obstructieve
longziekte) is een aandoening van de longen en de luchtwegen. Deze aandoening
omvat emfyseem, aandoeningen van de perifere luchtwegen en chronisch
bronchitis. De luchtwegen zijn vernauwd en er bestaat meestal een obstructie
(vernauwing). Dit is het gevolg van een ontsteking. Bij ernstig COPD is zelfs sprake
van een beschadiging van de longen. De ontsteking van de luchtwegen en
beschadiging van de longen worden hoofdzakelijk veroorzaakt door roken. Stoppen
met roken is erg belangrijk, omdat roken het ontstekingsproces nog verder versnelt.
U kunt de classificatie van COPD patiënten indelen in vier stadia: GOLD 1 t/m 4. Het
nummer correspondeert met de ernst van de COPD patiënt.
Klachten
Bij COPD betekent ademen vooral hard werken om voldoende lucht te krijgen en zo
ook voldoende zuurstof op te nemen in het bloed. Dit uit zich vooral in
benauwdheid, kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten of slijm opgeven. De
ontsteking maakt ook de luchtwegen meer prikkelbaar. Dit merkt u vooral door het
optreden van kortademigheid als u bijvoorbeeld in aanraking komt met rook, koude
lucht, mist of allerlei geurtjes. Iemand met COPD wordt niet meer beter. Het is een
chronische ziekte en de beschadiging is niet te herstellen. Een goede behandeling
en leefstijl kan wel bijdragen aan een minder snelle achteruitgang van de longen.
Ook kunnen klachten enigszins verlicht worden. Belangrijk is om de klachten serieus
te nemen. Medicijnen zijn slechts een deel van de aanpak, daarnaast kunt u zelf
veel doen. Een gezonde leefwijze, stoppen met roken! en voldoende beweging
hebben een positieve invloed op het verloop van de ziekte.
Sputumtransport
Bij overmatig slijm kan de fysiotherapeut helpen bij het verwijderen van het
sputum. Dit gebeurt door zo te leren hoesten dat er meer slijm loskomt. Het
hoesten wordt dan productiever en kost minder energie. Er zijn nog andere
technieken mogelijk zoals:
Aanleren van specifieke ademhalingstechnieken en houdingsoefeningen die
ervoor zorgen dat het ophoesten van sputum makkelijker gaat.
Mobiliseren.
Ademhalingsoefeningen voor thuis
Door COPD verzwakken uw ademhalingsspieren. Er is dan een kans dat u sneller
kortademig wordt. U gaat dan te veel en te snel oppervlakkig ademhalen
(hyperventileren). De fysiotherapeut kan u aanleren om de juiste techniek van
ademhalen onder de knie te krijgen. Informeer hierover bij uw huisarts. Belangrijk is
het om rustig door de neus in te ademen en ontspannen uitademen door de mond.
Reconditionering
Iedereen met COPD heeft baat bij lichaamsbeweging, ook mensen met ernstig
COPD. Met een betere conditie heeft u minder last van de aandoening. Deze
training moet op een verantwoorde manier gebeuren en onder begeleiding van een
geschoolde fysiotherapeut (speciaal voor longpatiënten). Bewegen is gezond. Juist
voor mensen met COPD. Door lichaamsbeweging verbetert u uw
uithoudingsvermogen. De spieren waarmee u ademhaalt worden sterker en uw
benauwdheid vermindert. Als u voldoende beweegt, blijft u op latere leeftijd langer
zelfstandig.
Neerwaartse spiraal
Als u al benauwd bent, is de verleiding groot om stil te blijven zitten. Van veel
stilzitten wordt u minder fit, waardoor u nog meer energie nodig zult hebben voor
dagelijkse bezigheden. Zo is de kans groot dat u in een neerwaartse spiraal
terechtkomt: meer benauwdheid, minder bewegen en nog minder kunnen doen. U
kunt dit doorbreken door voldoende te gaan bewegen. Meer bewegen maakt minder
ziek. Om meer te gaan bewegen is een training zinvol. Deze training moet op een
verantwoorde manier gebeuren en onder begeleiding van een geschoolde
fysiotherapeut (speciaal voor longpatiënten). De meerwaarde die een
fysiotherapeut kan hebben is dat hij/zij gespecialiseerd is op het structureel
veranderen van het beweeggedrag van mensen. Verder is een fysiotherapeut
gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met een verminderde belastbaarheid
van het bewegingsapparaat, van chronisch zieken en ouderen. Hij/zij neemt een
coördinerende rol in. Bij de intake wordt vastgesteld welke mensen in aanmerking
komen voor aangepaste vormen van bewegen en welke fysiotherapeutische
begeleiding nodig hebben.
Hoe gaat het in z’n werk?
Als een longpatiënt doorverwezen wordt door een (long) arts dan krijgt hij of zij
eerst een uitgebreide intake. Hierin brengen we de belangrijkste klachten in kaart
en weten we waar de belangrijkste problemen liggen in het dagelijks functioneren.
Na de intake volgt een 6 minuten looptest die we scoren aan de hand van een METS
lijst. Verder scoren we de MRC (score van kortademigheid) en de CCQ (kwaliteit van
leven). De scores geven een goed beeld van het belastbaarheidsniveau van de
patiënt. Aan de hand van de scores stellen we een gericht beweegprogramma op
voor de longpatiënt. De training gebeurt 2x per week in de oefenzaal van de
afdeling Fysiotherapie in ZorgSaam Ziekenhuis locatie De Honte onder begeleiding
van twee fysiotherapeuten. Er vindt een 0-meting plaats en deze herhalen we
gedurende de behandelperiode. Het beweegprogramma zoals we dat aanbieden op
de afdeling Fysiotherapie van ZorgSaam Ziekenhuis voldoet aan specifieke eisen:
Het is maatwerk (individuele interventie in groepsverband).
Het sluit zoveel mogelijk aan bij de individuele wensen en doelstellingen van
de patiënt.
Het is gericht op het wegnemen van eventuele barrières om te bewegen.
Het levert sociale steun en voelt veilig aan.
De begeleiding gebeurt door fysiotherapeuten die aanvullend geschoold zijn
voor het beweegprogramma en die de specifieke problematiek van de
doelgroep kennen.
Het beweegprogramma wordt aangeboden in een (praktijk) ruimte die voldoet
aan de specifieke inrichtingseisen.
De intensiteit van het beweegprogramma is passend.
Het terug krijgen van plezier in bewegen heeft een hoge prioriteit.
Doelstelling van het programma is uiteindelijk de uitstroom naar regulier beweegen sportaanbod (zelfstandigheid van de patiënt). Dit uiteraard alleen als de patiënt
voldoet aan de uitstroomcriteria en zelf de wens heeft hier aan deel te nemen.
Heeft u nog vragen?
ZorgSaam Ziekenhuis locatie De Honte, Afdeling Fysiotherapie Tel: 0115-688262 /
0115-688622. Luc van Haecke / Arjen Roost
ZorgSaam Ziekenhuis Locatie Antonius, Afdeling Fysiotherapie Tel: 0117-689060.
Marjo den Hamer / Karin de Smet / Lieke v/d Velde
Nuttige adressen
ZorgSaam Thuis (voor wijkverpleegkundigen astma / COPD), Stadhuisplein 3,
Terneuzen. Tel. 0115-674500
Nederlands Astma Fonds, Postbus 5, 3830 AA Leusden. www.astmafonds.nl
Stoppen met roken: www.destopsite.nl en www.stopeffectief.nl
Informatielijn van Stivoro (€ 0,10 pm) Tel: 0900-93908