t Zitemzo... Als ouders uit elkaar gaan

Als ouders uit elkaar gaan
INHOUD WORKSHOP

(on)Bekwaamheid minderjarige

Ouderlijk gezag
Co-ouderschap versus exclusief ouderlijk gezag

Verblijfs- en omgangsregeling

Positie minderjarige kinderen wanneer
ouders uit elkaar gaan

Bundel ‘Een kind van gescheiden ouders
inschrijven in de KO: zo doe je dat’ (HCS).
Als ouders uit elkaar gaan
(on)Bekwaamheid
van de minderjarige
B.W. (1804°):

MJ is rechtsbekwaam
=> Titularis van rechten en plichten

MJ is handelingsonbekwaam (art. 1124 B.W.)
=> Kan zijn rechten en plichten niet zelfstandig uitoefenen

Gevolg handelingsonbekwaamheid
MJ moet vertegenwoordigd worden door zijn wettelijke
vertegenwoordigers (ouders of voogd) voor het stellen van
rechtshandelingen en om in rechte op te treden!
Als ouders uit elkaar gaan
(on)Bekwaamheid
van de minderjarige

Beschermingsstatuut minderjarigen B.W. :
(terechte) juridische discriminatie?

Zijn minderjarigen ‘bekwaam’ of niet?
Competentiediscussie :
=> Is een MJ voldoende in staat om te oordelen wat in zijn belang
is én om de gevolgen van zijn daden in te schatten?
=> Indien ja : dan zelfstandig zijn rechten uitoefenen!

Maatschappelijk evolutie :
steeds meer wordt aanvaard dat MJ reeds bekwaam zijn om
(bepaalde) handelingen te stellen voor ze de meerderjarigheid
bereikt hebben.

Gebaseerd op :
 Objectief criterium : leeftijd
 Subjectief criterium : maturiteit
Als ouders uit elkaar gaan
(on)Bekwaamheid
van de minderjarige
MJ is uitzonderlijk wel handelingsbekwaam

Voor dagelijkse handelingen

Uitzonderingen m.b.t. de persoon van de MJ

Uitzonderingen m.b.t. de goederen van de MJ
–
–
–
–
–
Persoonlijkheids- en grondrechten
Rechten als patiënt (Wet Patiëntenrechten)
Rechten als cliënt in de Integrale Jeugdhulp (DRM)
Rechten als minderjarige ouders
Nog enkele wettelijk bepaalde uitzonderingen
– Bankverrichtingen
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
Gevolg handelingsonbekwaamheid =>
B.W. : Minderjarigen staan onder het gezag
van hun wettelijke vertegenwoordigers
tot aan hun meerderjarigheid of tot hun ontvoogding

Een minderjarige staat normaal onder het (ouderlijk) gezag van
zijn juridische ouders tot aan zijn meerderjarigheid.

Wanneer beide ouders overleden zijn, onbekend zijn of niet in
staat zijn hun ouderlijk gezag uit te oefenen, valt de
minderjarige onder het voogdijgezag van een voogd.

Uitzonderlijk kan een minderjarige vanaf 15 jaar ontvoogd
worden waardoor hij gedeeltelijk handelingsbekwaam wordt.
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG

geeft recht

ook plicht
– op eerbied en respect van de MJ
– op gezag over de persoon van de MJ
 recht van bewaring
 beslissingsrecht over fundamentele opties (tenzij uitz!)
– op beheer over de goederen van de MJ (+ vruchtgenot)
– op vertegenwoordiging van MJ (handelingen + in rechte)
– ouderlijke bevoegdheden mbt staat van MJ
– op persoonlijk contact met de MJ
– recht om toezicht te houden op opvoeding en beheer en
dus ook recht op informatie (indien geen beroepsgeheim)
– tot respect en eerbied t.o.v. de MJ
– tot instaan voor levensonderhoud, opvoeding, opleiding en
vertegenwoordiging van de MJ
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
aansprakelijkheid voor MJ

Art. 1384, lid 2 B.W. :

Moet gaan om een onrechtmatige daad

Naast aansprakelijkheid kind zelf!

Grondslag aansprakelijkheid :

Dubbel tegenbewijs nodig!
Titularis ouderlijk gezag is aansprakelijk voor schade
veroorzaakt door de onrechtmatige daad van zijn minderjarige
niet-ontvoogde kind.
– Vermoeden fout in de opvoeding
– Vermoeden fout in toezicht
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
Wie oefent ouderlijk gezag uit?

WET 13 APRIL 1995
=> INVOERING VAN CO-OUDERSCHAP
– Vóór 1995
HOEDERECHT + BEZOEKRECHT
> gezag + verblijf
– NA 1995
> persoonlijk contact
* CO-OUDERSCHAP +
VERBLIJFSREGELING
* EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG +
OMGANGSREGELING
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
Wie oefent ouderlijk gezag uit?

Wanneer 2 ouders bekend, in leven en in staat
om ouderlijk gezag uit te oefenen
(samenwonend of niet, gehuwd of niet)
ALGEMEEN PRINCIPE
=> CO-OUDERSCHAP
(= gezagsco-ouderschap of
gezamenlijk ouderlijk gezag)
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
=> CO-OUDERSCHAP
– DERDEN TER GOEDER TROUW mogen ervan
uitgaan dat elke handeling van 1 ouder gesteld werd
mét toestemming van de andere ouder
(wettelijk vermoeden B.W.)
– FAMILIERECHTER beslist eventueel welke ouder
alleen mag handelen in bepaalde situatie of t.a.v.
bepaalde beslissing wanneer geen overeenstemming
bestaat tussen ouders
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
 UITZONDERLIJK :
EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG
- Eén ouder oefent alleen het ouderlijk gezag uit!
Deze mag dus alleen alle beslissingen nemen.
(vgl met hoederecht voor 1995)
- Andere ouder behoudt
recht op persoonlijk contact en
recht op informatie en
recht om toezicht te houden op
opvoeding (en bv. onderwijs)
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
NIEUW SAMENGESTELDE GEZINNEN

ouderlijk gezag enkel voor juridische ouder
– nieuwe partner wettelijk geen rechten
(wel bij adoptie)
– kan rechten krijgen door tussenkomst
juridische ouder (door ouderlijk gezag)
– rechtstreekse onderhoudsverplichting na
overlijden ouder (beperkt tot erfdeel).
 wanneer partners uit elkaar gaan eventueel wel
omgangsrecht voor stiefouder (art. 375bis BW)
Als ouders uit elkaar gaan
OUDERLIJK GEZAG
NIEUW SAMENGESTELDE GEZINNEN

Omgangsrecht (art. 375bis BW)
"De grootouders hebben het recht persoonlijk
contact met het kind te onderhouden. Datzelfde
recht kan aan ieder andere persoon worden
toegekend, indien hij aantoont dat hij met het
kind een bijzondere affectieve band heeft.
Bij gebreke van een overeenkomst tussen de
partijen, wordt over de uitoefening van het
omgangsrecht beslist door de familierechter."
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
Of nu wel of geen (gezags)co-ouderschap :
kind moet ergens wonen én er moet contact
voorzien worden tussen kind en beide ouders :
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
BIJ EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG :
Kind verblijft bij ouder die ouderlijk gezag
uitoefent. => verblijfsregeling
Andere ouder heeft recht op persoonlijk
contact. => omgangsregeling
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
BIJ CO-OUDERSCHAP :

VERBLIJFSREGELING nodig:
Hierbij staat het belang van het kind steeds
centraal!
Normaal beslissen ouders samen over regeling
eventueel mét bemiddeling
Indien echt geen akkoord mogelijk beslist de
familierechter.
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
Indien RECHTER moet beslissen over
VERBLIJFSREGELING of OMGANGSREGELING :
- Familierechter luistert naar de partijen (ouders),
- Familierechter luistert eventueel naar het kind
(hoorrecht)
- Familierechter kan eventueel sociaal onderzoek
bevelen door justitieassistenten om meer
informatie over de familiale situatie te bekomen.
=> Daarna neemt hij een beslissing in het belang
van het kind
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
BIJ CO-OUDERSCHAP :
Indien gerechtelijke procedure :
Wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een
gelijkmatige verdeelde huisvesting van het kind van wie
de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de
gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het
kind. (BS 4/9/06)
Nieuw: voorrang gelijke verdeling huisvesting indien
minstens 1 ouder erom vraagt!
Nieuw : wet benadrukt gebruik bemiddeling én akkoord
ouders!
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
VERBLIJFSREGELING :

Kind kan maar 1 officiële hoofdverblijfplaats
hebben!

Voorkeur wetgever : gelijke verdeling huisvesting
(= verblijfsco-ouderschap, bilocatieregeling,
tweeverblijfsregeling)
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
VERBLIJFSREGELING :

Officiële hoofdverblijfplaats of
domicilieadres (financiële) invloed op :
– Kinderbijslag
– Mutualiteit
– Fiscaal voordeel (kind ten laste)
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
OMGANGSREGELING :

Praktijk : => omgangsregeling voor ouder die minst
tijd doorbrengt met het kind.

Juridisch : alleen bij exclusief ouderlijk gezag

Zéér flexibel

Kan eventueel plaatsvinden in bezoekruimte (CAW)

Geformuleerd in BW als recht van de ouder, niet
van het kind. Dus geen omgangsplicht!
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
NIET AKKOORD MET BESLISSING RECHTER?

In beroep gaan tegen beslissing of nieuwe
procedure inspannen bij gewijzigde
omstandigheden (=unieke mogelijkheid!)

Gerechtelijke uitspraak moet in elk geval
uitgevoerd worden anders (dwang)maatregelen of
strafrechtelijke vervolging mogelijk!
Als ouders uit elkaar gaan
VERBLIJFS- EN
OMGANGSREGELING
NIET AKKOORD MET BESLISSING RECHTER?


(dwang)maatregelen die familierechter kan nemen :
– Nieuwe onderzoeksmaatregelen
– Poging tot verzoening partijen
(eventueel via bemiddeling)
– Nieuwe beslissing rond ouderlijk gezag of huisvesting
– Effectieve dwangmaatregelen
– Dwangsom
Ook strafrechtelijke vervolging mogelijk!
Art. 432 Sw. => Niet-afgeven van kinderen.
Als ouders uit elkaar gaan
POSITIE MINDERJARIGEN
BESLISSEN?

Minderjarige kinderen mogen nooit kiezen bij wie
ze wonen!!
=> Ouders of familierechter beslissen
– Eventueel inspraak minderjarige bij ouders
– Kunnen wel gehoord worden door de familierechter
Kunnen geen procedure inspannen om bepaalde
beslissing te bekomen
 Kunnen niet in beroep gaan tegen beslissing
waarmee ze het niet eens zijn

Als ouders uit elkaar gaan
POSITIE MINDERJARIGEN
HET HOORRECHT
Horen door de familierechter sinds 1/9/2014:
Enkel wanneer een procedure loopt!
 MJ vanaf 12 jaar automatisch op de hoogte
gebracht van hoorrecht. Moet wel zelf aangeven
dat hij hier wilt gebruik van maken
 MJ jonger dan 12 jaar kan ook gehoord worden.
Kan zelfs NIET geweigerd worden wanneer
gevraagd door MJ of door parket
 Verslag gesprek komt in rechtsplegingdossier

Als ouders uit elkaar gaan
Meer informatie ?
Juridische helpdesk Kinderrechtswinkel:
[email protected]
09/234.19.72
Fiche ‘t Zitemzo. Jeugdrecht…
… als ouders uit elkaar gaan
=> www.tzitemzojeugdrecht.be
‘t Zitemzo… als ouders uit elkaar gaan
‘t Zitemzo.Kids… als ouders uit elkaar gaan
‘t Zitemzo...als je gehoord wordt door de rechter
‘t Zitemzo.Kids...als je gehoord wordt door de rechter
=> www.kinderrechtswinkel.be
Als ouders uit elkaar gaan
Een kind van gescheiden
ouders inschrijven in de
kinderopvang:
zo doe je dat
Werkgroep
HoogConflictueuze Scheiding
(HCS)
Deinze –
Eeklo - Gent
2015 - 2016
Inhoud bundel kinderopvang

uitgangspunten

ouderlijk gezag bij niet-samenlevende ouders

tips

info voor de ouders

interessante info :
– Doorverwijsadressen
– Websites
– folders
Uitgangspunten

De kinderopvang is een plaats waar elk kind zich in
alle rust en vertrouwen moet kunnen ontwikkelen.

Elk kind is een kind van beide ouders, wat de
gezinscontext ook is.

Een kind kan nooit aangesproken worden op zaken
waar de ouders verantwoordelijk voor zijn.
Tips kinderopvang: 1 ouder

Informeer:
– de verdeling ouderlijk gezag
– de omgangs- en/of verblijfsregeling
– in welke mate beide ouders betrokken kunnen worden

Maak interne afspraken i.v.m.:
– onverwachte situaties i.v.m. het afhalen
Tips kinderopvang: 2 ouders
Voor elke ouder een eigen schriftelijke overeenkomst
 Afspraken afstemmen
 Verschillende opvoedingsgewoonten
 Effect op kind?

Interessante adressen en links

Consult en advies voor professionelen
Juridische helpdesk KRW
 Infolijn Kind en Gezin

Info en advies voor ouders en/of kinderen

Websites

Folders
www.omgaanmetvechtscheiding.be