Sportsymposium ‘De toekomst van de sportvereniging’ Voorbeelden en ervaringen uit de praktijk André Bus & Hendrik Jan Gorter, Duurzaam Verenigen / F.C. Oldemarkt Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien in de behoeften van de huidige generaties zonder die van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. Commission Brundtland: Our common future 1987 Sport duurzaam organiseren vraagt om een goede balans tussen: Stichting Duurzaam Verenigen (2014) Doel Op een creatieve en innovatieve wijze- sportverenigingen ondersteunen met het verduurzamen van de organisatie en de accommodatie. Speerpunten - Duurzaamheid hoog op de agenda krijgen - Stimuleren sociale, technologische en groene innovaties voor sportverenigingen op een verantwoorde wijze; - Verbinden van vraag en aanbod tussen verenigingen & experts; - Delen van informatie, kennis en ervaringen - Bijdragen aan en initiëren van onderzoek Routekaart Duurzaam Verenigen: praktische hulpmiddelen 1. Quickscan 2. Checklist 3. Energiescan 4. Menukaart 5. Voorbeelden 6. Factsheets 7. Financiering 8. Quick wins 9. Tips 10. Vraag & antwoord Presentaties Expertnetwerk Maatwerk advies Brede benadering: duurzame vereniging - Energieopwekking Isolering Afval Apparatuur Monitoring Terrein Vervoer Voeding en gezondheid Financiering Betrokkenheid Vrijwilligers V.V. Wolfaartsdijk 4D-boarding: 2.000 Kwh per jaar. • VV Berkum • 40% besparing op benodigde energie voor warm water • 156 zonnepanelen • 35.000 kwh van 60.000 kwh zelf opgewekt • Wat levert de zon op? http://unica.solarlog-web.nl/4707.html? • • • • • Gratis energiecheck en advies door sponsorpartner Liander; Financiering 24 zonnepanelen door crowdfunding; Gemiddelde jaaropbrengst zonnepanelen: 5.500 kWh; Besparing 35.000 kwh p/j door LED verlichting in tennishal; Besparing van € 1.700 per jaar door LED verlichting in kantine; Gezonde voeding Naast witte broodjes ook bruine broodjes; Een broodje gezond; Soep van de dag; Vers fruit (gratis of voor weinig geld); Water op ooghoogte; Gezondere snacks; Vloeibaar frituurvet ipv vast frituurvet Frituur later aan; Onderzoek energiesituatie Buitensportaccommodaties 2012 On-line vragenlijst onder 600 amateur sport verenigingen Ledenaantal Eigenaar accommodatie Oppervlakte en leeftijd accommodatie Kwaliteit van de isolatie Gepland beheer/onderhoud Energieverbruik in KWh, M3 gas en Euro’s Installatie voor verwarming en warm water Energiebeleid Interesse in project Respons 124 verenigingen Voetbal 40 % Korfbal, 20 % Kaatsen 15 % Tennis 15 % Rest (10%) 58 alles beantwoord Eigenaar Kleedaccommodatie Verenigingen 50% Stichting 25% Gemeente of een andere juridische constructie 25 % Samenvattend •Van de accommodaties is – de meerderheid geprivatiseerd (vereniging/stichting/anders) – 50 % slecht tot matig geïsoleerd – 10% toe aan nieuwbouw – 40% binnen 5-10 jaar toe aan groot onderhoud •Verenigingen – Betalen gemiddeld per jaar ’7000 euro aan energie – 23 % geeft > 10% van de jaarbegroting uit aan energie – Slechts 10% Beschikt over een energiescan – 50% koopt groene stroom in. – 1 vereniging produceert groene energie – 50 % wil actief kijken naar energieverbruik 2015 Onderzoek provincie Gelderland naar besparingspotentieel van energieverbruik voor sportaccommodaties. Tabel 1 Kentallen energieverbruik uitgedrukt in m2 vloeroppervlak per jaar Sport Gas m³ m² Gas Totaal m³/m2 N El. kWh m² Totaal 41.743 3.623 11 10 139.620 4.063 34 147 507.568 53.701 9 147 4.120.526 53.701 77 Voetbal 26 339.062 16.950 20 26 1.156.821 16.950 68 Hockey 1 3.700 575 6 1 75.500 575 Atletiek Tennis N 9 El. kWh/m² 131 Schatting uitgaven voor gas en elektriciteit: Voor vier geselecteerde sporten uit de SAM Achterhoek (113 accommodaties): € 1.411.366 Voor alle sporten in de Achterhoek (261 accommodaties) globaal: € 4.671.274,-. Voor alle sporten in Gelderland voor alle sportaccommodaties (1908) erg globaal: € 23.234.599. Tabel 3 Overzicht geschat huidig verbruik en realistisch besparingspotentieel op basis van maatregelen die zich binnen 5 jaar terugverdienen. n Huidig Kwh Huidig m³ gas Huidige Kosten Euro’s Maatreg. Maatreg. Totaal kWh < 5jr Gas < 5 jr Besparing besparing besparing Euro’s 113 5.556.328 1.353.827 1.411.366 777.886 223.381 Achterhoek 4 sporten 626 29.608.807 6.687.927 7.222.330 4.145.233 1.103.508 1.187.262 Gelderland Totaal 1.90 8 92.646.029 22.047.569 23.234.599 12.970.444 3.637.849 3.557.270 333,5 775,4 46,7 127,9 Gelderland Totaal (TJ) 216.206 Duurzame sportverenigingen in de provincie Overijssel. Onderzoek naar sportverenigingen die een Energiescan hebben uitgevoerd. 24 Verenigingen hebben maatregelen uit de energiescan geïmplementeerd, 7 alleen maatregelen buiten de energiescan om toegepast 3 niets gedaan. Het gaat veelal om kleinschalige energiebesparende maatregelen! - energiezuinige verlichting aanwezigheidsdetectie voor verlichting - goedkopere energieleverancier tijdschakeling - waterbesparende kranen en/of douchekoppen. Enkele hebben grootschalige energiebesparende maatregelen geïmplementeerd zoals; zonnepanelen, zonneboiler of 5 biomassa-kachel. Overijsselse sportverenigingen zijn beperkt actief met verduurzamen van accommodaties. Grootste knelpunt: Financiering van de energiebesparende maatregelen! Sportverenigingen implementeren voornamelijk energiebesparende maatregelen die zich snel terug verdienen! De maatregelen worden veelal door vrijwilligers bij de sportvereniging toegepast, om kosten te besparen.