PowerPoint-presentatie

Een nieuw programma
biologie!
SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Ange Taminiau
Malmberg nascholingsbijeenkomsten
Den Bosch, 23 januari 2014
Wat gebeurde er op 1 augustus 2013?
• De partij van de Zimbabwaanse
president Mugabe wint de
parlementsverkiezingen.
• Berlusconi definitief veroordeeld
wegens belastingfraude.
• Witte Huis ‘diep teleurgesteld’
over verblijfsvergunning
Snowden.
• Bouwer Fyra in hoger beroep.
• Britse regering had in 1983
toespraak kernoorlog al
klaarliggen.
Nieuwe biologie
• Waarom?
• Hoe zie ik dat? Wat merk ik ervan?
• Hoe pas ik het toe? Hoe kom ik
daarachter?
• Welke vragen zijn er?
Nieuwe biologie
• Waarom?
Aanleiding vakvernieuwing:
Oplossen van deze algemene knelpunten
• overladenheid van het programma
• geen directe aansluiting op vervolgonderwijs
• ontbreken van samenhang tussen de
bètavakken
• tekort aan relevantie en actualiteit maakt het
bèta-onderwijs (HO en VO) minder aantrekkelijk
5
Pijlers vakvernieuwing
• Aandacht voor de actuele biologie
• Het moet relevant zijn voor leerlingen
• Aansluiting op vervolgonderwijs
• Meer samenhang, binnen en
tussen de bètavakken
Nieuwe biologie
• Hoe zie ik dat? Wat merk ik ervan?
Actueel en relevant
• Nieuwe onderwerpen
• Gebruik van context
Nieuw!
• Nieuwe onderwerpen
–
–
–
–
Epigenetica
Bio-informatica
Biosynthese
Verdieping van de evolutie
• Meer en minder
–
–
–
–
Meer aandacht voor moleculair en cellulair
Meer aandacht voor plant en systeembiologie
Meer aandacht voor gedragsbiologie ook op populatieniveau
Minder aandacht voor de humane biologie
• Nieuwe technieken
– Nanotechnologie
– Snelle methoden in DNA sequensen
Aansluiting vervolgonderwijs
• Aandacht voor vaardigheden
• Vaardigheden zijn voor alle bètavakken
eensluidend beschreven
• Gebruik van wetenschappelijke en
beroepscontexten
• Aandacht voor onderzoeken, modelleren
Aansluiting VO-HO:
Biologische vaardigheden
Waarderen en oordelen
– Argumenten kunnen afwegen en combineren
Vorm-functie-denken
– Waarvoor dient…
– Hoe wordt gezorgd dat…
– Hoe leidt de vorm naar de functie
Ecologisch denken en oordelen
– Werken met modellen in ecosystemen
Evolutionair denken
– Hoe zou dit zijn ontstaan?
12
Biologische vaardigheden
Systeemdenken
– Heen-en-weer denken
– Emergente eigenschappen
13
Systeemdenken
Heen en weer schakelen tussen
Biologische eenheden
•
•
•
•
•
•
•
molecuul,
cel,
orgaan,
organisme,
populatie,
ecosysteem,
aarde
Systeemconcepten
•
•
•
•
•
Zelfregulatie
Zelforganisatie
Interactie
Reproductie
Evolutie
Systeemconcept
B
Zelfregulatie
C
Zelforganisatie
D
Interactie
E
Reproductie
F
Evolutie
Organisatieniveau
Molecuul
Biologische
eenheid
DNA
Eiwitsynthese
Genexpressie
Genregulatie
Interactie met
(a-)biotische
factoren
DNA-replicatie
Mutatie
Recombinatie
Variatie
Cel
Cel
Homeostase
Transport
Assimilatie
Dissimilatie
Celdifferentiatie
Orgaan
Orgaan
Organisme
Prokaryoot
Eukaryoot
Virus
Ademhaling
Vertering
Uitscheiding
Transport
Homeostase
Fotosynthese
Ademhaling
Vertering
Uitscheiding
Transport
Populatie
Populatie
Ecosysteem
Ecosysteem
Systeem
Aarde
Systeem
Aarde
Energiestroom
Kringloop
Dynamiek
Evenwicht
Kringloop
Afweer
Beweging
Hormonale
regulatie
Neurale
regulatie
Waarneming
Levenscyclus
Dynamiek
Evenwicht
Celcylus
Gedrag
Interactie met
(a-)biotische
factoren
Seksualiteit
Gedrag
Interactie met
(a-) biotische
factoren
Voedselrelatie
Interactie met
(a-)biotische
factoren
Voortplanting
Erfelijke
eigenschap
Variatie
Selectie
Soortvorming
Biodiversiteit
Examenprogramma
• Domein A vaardigheden
– Algemene vaardigheden
– Natuurwetenschappelijke vaardigheden
– Biologische vakvaardigheden
• Vakinhoudelijke domeinen B, C, D, E, F.
• Met subdomeinen
• Per subdomein is de inhoud in een eindterm
beschreven.
16
Nieuwe eindtermen biologie
De titel van het subdomein vermeldt zowel
het systeemconcept als het
organisatieniveau.
Subdomein C1: Zelforganisatie van cellen
24. De kandidaat kan
met behulp van de concepten genexpressie en celdifferentiatie
in contexten op het gebied van energie, gezondheid en voedselproductie
benoemen op welke wijze de ontwikkeling van cellen verloopt.
een handelingswerkwoord geeft aan
met welke diepgang de leerlingen de
kennis kunnen gebruiken
een of meer
concepten uit de
betreffende cel
van de matrix
worden
genoemd
er wordt aangegeven in welke
gebieden contexten gezocht
kunnen worden
Verschil eindterm biologie havo vwo
Havo Subdomein C1:
Zelforganisatie van cellen
Vwo Subdomein C1:
Zelforganisatie van cellen
De kandidaat kan met behulp
van de concepten
genexpressie en
celdifferentiatie ten minste in
contexten op het gebied van
energie en gezondheid
benoemen op welke wijze de
ontwikkeling van cellen
verloopt.
De kandidaat kan met behulp van
de concepten genexpressie en
celdifferentiatie ten minste in
contexten op het gebied van
gezondheid en voedselproductie
benoemen op welke wijze de
ontwikkeling van cellen verloopt
en beargumenteren op welke
wijze stoornissen in de
ontwikkeling kunnen ontstaan en
worden aangepakt.
Handelingswerkwoorden
Beheersingsniveau
bijbehorende handelingswerkwoorden
Benoemen
Benoemen; beschrijven/omschrijven wat; herkennen;
weergeven
Verklaren
Verklaren; beschrijven/omschrijven hoe; toelichten;
uitleggen; verschillen (be)noemen; verbanden
beschrijven; onderscheiden; afleiden; relaties beschrijven
Beargumenteren
(Be)argumenteren; keuze maken; relaties leggen;
redeneringen hanteren; hypothese opstellen; conclusies
trekken.
Contexten
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Communicatie
Duurzaamheid
Energie
Gezondheid en Gezonheidszorg
Sport
Veiligheid
Voeding
Voedselproductie
Wereldbeeld
Nieuwe biologie
• Hoe pas je dat toe?
De kaders voor het schoolvak
• Documenten
bètavernieuwing
• Syllabi
• Handreiking
• Voorbeeldexamens ce
• CVBO-modules
• Methodes
Syllabus
•
•
•
•
Eindtermen verdeeld over CE –SE
60% van de stof wordt getoetst in CE
Uitwerking van de CE eindtermen
Met daaraan toegevoegd
– Specificaties
• Concepten den deelconcepten
Handreiking
• 40% in SE
• Uitwerking SE-eindtermen
• Volgens vaste opbouw:
– Mogelijke contexten
– Mogelijke uitwerking van de eindterm
– Mogelijke deelconcepten
– Relaties met andere subdomeinen
– Suggesties voor lesmateriaal en
achtergrondinformatie
Nieuwe biologie
• Welke vragen zijn er?
talige vragen?
• Wat is de kern van de vraag?
• Onderstreep de signaalwoorden
• Formuleer het antwoord waarin de
kernelementen van de vraag zijn opgenomen
• Oefen met oude pilot-examenprogramma's
• www.betanova.nl
verdeling lesuren 4H 5H?
• Het havo vak beslaat 320 slu's. Dat is niet
anders dan in het oude programma
• Is aan de school hoe te verdelen
• Kijk naar voorbeeldpta's in de handreiking
concrete veranderingen?
• Nieuwe onderwerpen
–
–
–
–
Epigenetica
Bio-informatica
Biosynthese
Verdieping van de evolutie
• Meer en minder
–
–
–
–
Meer aandacht voor moleculeir en cellulair
Meer aandacht voor plant en systeembiologie
Meer aandacht voor gedragsbiologie ook op populatieniveau
Minder aandacht voor de humane biologie
• Nieuwe technieken
– Nanotechnologie
– Snelle methoden in DNA sequensen
Nog meer vragen?
Reacties?
Ange Taminiau
[email protected]