Er gloort hoop voor 100.000 blinden en slechtzienden in Nederland

Door: Heleen Boex
30-9-15 - 06:34
Medisch experiment met nieuwe cellen maakt slechtzienden blij
Peter Hoogerbrugge (66) lijdt aan maculadegeneratie, een oogaandoening waardoor hij steeds slechter ziet. 'Het duurt
nog lang voordat de behandeling mogelijk is. Maar het onderzoek is fantastisch.' © Jean-Pierre Jans .
Er gloort hoop voor 100.000 blinden en slechtzienden in
Nederland. Een Britse vrouw met ouderdomsblindheid heeft
door stamceltherapie binnenkort mogelijk haar zicht terug.
Hoewel gewaakt wordt voor te veel optimisme, is dit een
lichtpunt voor de groeiende groep patiënten met deze
oogaandoening.
We zien dat de cellen op de goede plaats zitten en dat ze er gezond uitzien
Peter Coffey (onderzoeker)
De 60-jarige Britse is de eerste patiënte die deze nieuwe behandeling
ondergaat. Zij is afgelopen maand geopereerd in het Moorfields
oogziekenhuis in Londen.
Hoewel haar behandelaars pas aan het einde van het jaar kunnen zeggen
wat het precieze effect van de ingreep is op haar zicht, zijn de
verwachtingen hooggespannen. ,,We kunnen zien dat de cellen op de
juiste plek achter het netvlies zitten en dat ze er gezond uitzien,'' aldus
onderzoeksleider Peter Coffey.
Blikveld
Bij mensen die lijden aan maculadegeneratie, de meest voorkomende
vorm van blindheid in de westerse wereld, sterven de lichtgevoelige
cellen op hun netvlies langzaam af. Dat zorgt voor een grijze waas in het
midden van hun blikveld, die hen steeds meer het zicht ontneemt.
Met stamceltherapie worden nieuwe lichtgevoelige cellen gekweekt uit
de stamcellen van embryo's. Die zijn nu bij de Britse vrouw op een
kunstvlies achter het netvlies in haar oogbol geplaatst.
Is dit de eerste stap op weg naar volledige genezing van blindheid? Als
er iemand is die deze vraag dolgraag met 'ja' beantwoord ziet, dan is het
Peter Hoogerbrugge (66) uit Nieuwe Niedorp.
5 jaar geleden kon hij de wereld om zich heen nog helder zien. Nu ziet
hij niets meer scherp en alle beelden komen te laat binnen. ,,Je ziet niks
aan me, maar de krant kan ik niet meer lezen.''
© Jean-Pierre Jans.
Ouderdomsblindheid
Hoogerbrugge is dan ook in lichte
jubelstemming door het goede nieuws uit
Engeland. De nuchtere Hollander vindt
het 'fantastisch' dat er wordt geprobeerd
om ouderdomsblindheid uit de wereld te
helpen. ,,Zonder vooruitgang komen we
helemaal nergens.''
Hij heeft niet de illusie dat hij volgend
jaar in Engeland is voor een oogoperatie
die hem zijn oude leven teruggeeft. En
hij wil, als spreekbuis van de
Maculavereniging, zijn medepatiënten
ook niet blij maken met een dode mus.
,,Dit is nog maar de proef op de som. We beseffen heel goed dat er veel
meer geld nodig is om doorbraken te bewerkstelligen.''
Een goede inschatting, meent Carel Hoyng, hoogleraar oogheelkunde
aan het Radboudumc in Nijmegen en autoriteit op het gebied van deze
aandoening. ,,Het gaat nog heel lang duren voordat de behandeling in de
praktijk wordt gebracht.''
Experimenteel
De stamceltherapie is zeer experimenteel, er is nog maar één patiënt die
de behandeling heeft ondergaan en het is nog allerminst duidelijk of zij
daarmee echt geholpen is.
,,Ik ben erg benieuwd naar de uitkomst van dit onderzoek,'' zegt Hoyng,
die zelf al jaren onderzoek doet naar de oogaandoening waar zo'n
100.000 Nederlanders mee moeten leven.
Sinds een paar jaar zijn injecties beschikbaar die de achteruitgang van
het zicht tegengaan. Een dure en langdurige behandeling die niet voor
alle patiënten geschikt is en het verslechteren van de ogen niet voor
altijd kan stopzetten.
De belangrijkste oorzaak van ouderdomsblindheid is erfelijke aanleg. De
kans om de aandoening te krijgen neemt ook nog eens toe met het
klimmen der jaren. Van de bejaarden ouder dan 80 jaar heeft één op de
vijf kans op deze oogziekte.
Ontwikkelingen als stamceltherapie, of gentherapie, zijn hoopgevend. Maar het is zeker nog
niet zo dat ik tegen de dokter kan zeggen 'doe mij die behandeling maar'
Peter Hoogerbrugge
Risico
Tegen erfelijkheid en ouder worden is geen kruid gewassen. Toch
kunnen mensen met een hoog risico voedingssupplementen met zink
innemen die het proces iets afremmen.
Patiënt Peter Hoogerbrugge slikt de supplementen sinds hij weet wat
hem mankeert. Of het werkt? De achteruitgang van zijn ogen is in ieder
geval al 1,5 jaar vrij stabiel.
Maar autorijden zit er niet meer in. Heel frustrerend, als je in de kop van
Noord-Holland woont en afhankelijk bent van het openbaar vervoer.
,,Het ov is hier niet zo goed geregeld als in de grote stad.''
Kleine lettertjes
Ook het lezen mist hij. De krantenkoppen lukken nog net met het blote
oog, maar voor de kleine lettertjes heeft hij hulpmiddelen nodig. ,,De
krant lezen met een loep, dat is echt stukken vermoeiender.''
Als Hoogerbrugge het voor het zeggen had, smeet hij er de nodige
miljoenen tegenaan om het onderzoek naar maculadegeneratie naar een
hoger plan te tillen. ,,Ontwikkelingen als stamceltherapie, of
gentherapie, zijn hoopgevend. Maar het is zeker nog niet zo dat ik tegen
de dokter kan zeggen 'doe mij die behandeling maar'.''