Informatie voor ouders van pasgeborenen die geel

Kindergeneeskunde
Informatie voor ouders van
pasgeborenen die geel-zien
(Hyperbilirubinemie)
ntenversie richtlijn (lang)
Inleiding
Onderstaande informatie is bedoeld voor de ouders van een pasgeboren baby.
Deze informatie bevat de belangrijkste informatie over risicofactoren voor ‘geelzien’, de diagnostiek en behandeling hiervan.
Wat is ‘geel-zien’?
De huid van pasgeborenen kan enkele dagen na de geboorte een beetje geel
worden. Dit komt doordat een bepaalde stof die bilirubine wordt genoemd, in het
bloed en in de huid van de baby terechtkomt. De meeste pasgeborenen krijgen
tijdelijk een geel verkleurde huid ongeacht hun huidskleur. Bij baby`s met een
donkere huidskleur is dit overigens moeilijker te zien. Soms is te zien dat het
oogwit gelig wordt.
Waarom worden baby’s geel?
Na de geboorte is er een verhoogde afbraak van rode bloedlichaampjes, omdat er
minder nodig zijn dan tijdens de zwangerschap. Daarbij komt de stof bilirubine vrij
en deze wordt door de lever verwerkt en via de ontlasting en urine uitgescheiden
Door onrijpheid van de lever is de verwerking niet voldoende. Een teveel aan
bilirubine komt in de bloedbaan terecht en dan ontstaat de gele kleur van de huid.
Dit probleem duurt meestal een paar dagen. Als u de baby goed bekijkt bij daglicht
of helder kunstlicht, kunt u zien of de huid gelig is.
Kan het kwaad als de baby geel is?
De meeste baby’s worden een beetje geel en dat kan geen kwaad. Na een paar
dagen tot twee weken verdwijnt de gele verkleuring meestal vanzelf.
In uitzonderlijke gevallen kan de hoeveelheid bilirubine in het bloed zo hoog
worden dat het gevaar bestaat dat de hersenen worden beschadigd. Daarom is het
van belang dat baby’s de eerste levensdagen regelmatig op geel-zien
gecontroleerd worden door de huidskleur te bekijken. Zo kan door op tijd handelen
erger worden voorkomen.
Hoe kan de baby gecontroleerd worden op ‘geel-zien’?
Als Uw baby geel ziet kan door middel van een bloedtest het bilirubinegehalte
worden bepaald. Of het echt nodig is om de baby te testen hangt af van de mate
van ‘geel-zien’ en hoeveel dagen oud de baby is. Ook andere kenmerken die
passen bij ‘het geel-zien’, zoals sloom en slaperig zijn en slechter gaan drinken
zijn van belang. Als een baby al binnen 24 uur na de geboorte geel ziet is altijd
verder onderzoek door de kinderarts nodig.
1/3
Hoe kan ‘geel-zien’ worden behandeld?
Als het bilirubinegehalte in het bloed boven een bepaalde grens komt zal de
kinderarts de baby behandelen met fototherapie. Hierbij wordt de baby met alleen
een kleine luier aan onder speciale lampen gelegd. De lampen geven een speciaal
licht af waardoor het bilirubine wordt afgebroken. De baby krijgt een brilletje op om
de ogen tegen het felle licht te beschermen. De baby wordt na enkele dagen
minder geel en het bilirubinegehalte van het bloed daalt. Dagelijks of soms vaker
wordt het bilirubinegehalte door een bloedtest bepaald. Aan de hand van deze
uitslagen beslist de kinderarts wanneer de fototherapie gestopt kan worden.
Als de bilirubinewaarde te hoog wordt is wisseltransfusie (vervanging van het
bloed) nodig om hersenbeschadiging te voorkomen.
Verpleegkundige zorg
Tijdens de fototherapie mag de baby bij U op de kamer blijven. Tijdens de voeding
mag de baby onder de lamp uit, maar na de voeding zo snel mogelijk weer
doorgaan met de fototherapie.
Elke drie uur wordt de temperatuur van de baby gecontroleerd; omdat bij bloot
liggen vaak kruiken nodig zijn. Als de baby niet warm genoeg kan blijven is
couveuseverpleging nodig.
Tijdens de fototherapie mogen er geen oliedoekjes en babyolie of lotion worden
gebruikt, omdat dit huidirritatie of brandwonden kan geven.
Heeft borstvoeding invloed op het ‘geel-zien’ van de baby?
Ja, het ‘geel-zien’ komt vaker voor bij baby’s die borstvoeding krijgen dan bij baby’s
die kunstvoeding krijgen. Het gebeurt vooral als de borstvoeding nog niet goed op
gang is en de baby daardoor te weinig melk binnenkrijgt. Als de baby te weinig
moedermelk binnenkrijgt, vraag dan de verpleegkundige om hulp en advies.
Borstvoeding is en blijft in principe de beste voeding voor een baby.
Bij niet voldoende drinken is bijvoeden met speen of sonde nodig en zeker zodra
het bilirubinegehalte te hoog is. Door extra vocht te geven kan de bilirubine beter
worden uitgescheiden. Soms heeft de baby een infuus nodig om extra vocht te
krijgen.
Welke baby’s hebben meer kans op ‘geel-zien’?
Sommige baby’s hebben meer kans op een hoger bilirubinegehalte in het bloed en
‘geel-zien’ dan anderen. De kans geel te worden is groter als:
• de baby meer dan twee weken te vroeg geboren is
• de borstvoeding nog niet goed op gang is en de baby weinig melk binnenkrijgt
• de baby bij de bevalling blauwe plekken of bloeduitstortingen heeft gekregen
• een ouder broertje of zusje ook geel is geweest en daarvoor ‘‘onder de lamp’’
heeft gelegen of een wisseltransfusie heeft gekregen
• de baby een infectie heeft
• er in de familie erfelijke ziekten voorkomen die de bloedafbraak kunnen
vergroten
• de bloedgroepen van moeder en baby niet bij elkaar passen waardoor bij de
baby de bloedafbraak te groot is (dit wordt bloedgroepantagonisme genoemd).
2/3
Vragen
Hebt u na het lezen van deze informatie nog vragen, aarzel dan niet om deze te
stellen. U kunt hiervoor contact opnemen met afdeling F0 (kindeenheid), telefoon
0543 54 44 95.
Geheimhouding en recht op privacy
Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen,
hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft,
mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij de behandeling van
uw kind betrokken zijn, mogen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat
voor de behandeling van uw kind nodig is.
Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en
verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat
kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte
ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen.
Meer informatie staat in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’
verkrijgbaar op de afdeling.
Adresgegevens SKB
Streekziekenhuis koningin Beatrix
Bezoekadres:
Beatrixpark 1
7101 BN Winterswijk
Postadres:
Postbus 9005
7100 GG Winterswijk
T 0543 54 44 44
F 0543 52 23 95
E-mail [email protected]
Website www.skbwinterswijk.nl
De informatie in deze folder is afkomstig uit: Richtlijn preventie, diagnostiek en behandeling van
hyperbilirubinemie bij de pasgeborene, geboren na een zwangerschapsduur van meer dan 35 weken.
___________________________________
foldernummer: kin 544 versie augustus 2012
3/3