Collegevoorstel vertrouwenspersoon sociaal domein

15.0200550
B&W-besluit
Het college van Burgemeester en Wethouders heeft in zijn vergadering gesproken over
voorstel vertrouwenspersoon sociaal domein en besloten:
Datum vergadering:
Beslispunten
1. Een vertrouwenspersoon Sociaal Domein in te stellen.
1. Aanleiding
Naar aanleiding van voorbeelden van andere gemeenten is binnen het concern Samenleving de vraag
naar voren gekomen of instelling van een vertrouwenspersoon Sociaal Domein wenselijk is en zo ja,
waar de uitvoering neergelegd zou kunnen worden. Geadviseerd wordt om een vertrouwenspersoon
Sociaal Domein in te stellen en de uitvoering daarvan – in principe – neer te leggen bij Zorgbelang.
2. Mogelijke oplossingen
a. Een vertrouwenspersoon Sociaal Domein in te stellen.
Door het instellen van een vertrouwenspersoon sociaal domein krijgen alle doelgroepen van de
Jeugdwet, Wmo 2015 en Participatiewet een toegankelijke, veilige ingang om ongewenst gedrag
te melden en een plek waar zij terecht kunnen als zij zich onheus bejegend of niet correct
behandeld voelen in de hulp- of zorgrelatie (zie voor een nadere toelichting punt 3 van dit
voorstel). Omdat de vraag van te voren niet goed in te schatten is, bestaat het risico dat meer
uren worden ingekocht dan vereist. Hiermee kan rekening worden gehouden in de contractuele
afspraken.
b. Vooralsnog geen vertrouwenspersoon Sociaal Domein in te stellen in afwachting van een
evaluatie.
Met de Adviesraad Wmo is in eerste instantie afgesproken om de evaluatie van Samen Redzaam
(eind 2015) af te wachten om na te kunnen gaan in hoeverre een vertrouwenspersoon gewenst
is. De vraag is of de behoefte aan vertrouwenswerk uit een evaluatie naar voren komt.
Belangrijkste is echter dat mensen die ongewenst gedrag ervaren in een hulp- of zorgrelatie, een
veilige toegang moeten hebben tot iemand bij wie zij hun verhaal kwijt kunnen. Ongeacht of deze
behoefte van één iemand komt of van een grotere groep.
3. Voorkeursoplossing en argumentatie
Een vertrouwenspersoon Sociaal Domein in te stellen, opdat alle doelgroepen van de Jeugdwet, Wmo
2015 en de Participatiewet een toegankelijke, veilige ingang hebben om ongewenst gedrag te melden
en een plek te hebben waar zij terecht kunnen als zij zich onheus bejegend of niet correct behandeld
voelen in de hulp- of zorgrelatie.
Wat doet een vertrouwenspersoon?
Een vertrouwenspersoon is er van oudsher voor meldingen of klachten over ongewenst gedrag zoals:
agressie en geweld, ongewenste intimiteiten, pesten en discriminatie. Eigenlijk alle handelingen die
als ongewenst worden ervaren.
Mensen die te maken krijgen met ongewenst gedrag kunnen er moeite mee hebben er iets tegen te
doen. Soms voelen ze zichzelf schuldig, omdat ze denken dat ze een aandeel hebben in de situatie.
Of er speelt angst voor de mogelijke gevolgen van het bekend maken van het gedrag. De functie van
vertrouwenspersoon is in het leven geroepen om een laagdrempelige mogelijkheid te bieden om
ongewenst gedrag bespreekbaar te maken. Omdat vertrouwenspersonen geheimhoudingsplicht
hebben, is een verhaal daar altijd veilig. Een vertrouwenspersoon doet niets wat de klager zelf niet
wil. De vertrouwenspersoon staat altijd aan de kant van de klager en zoekt met de klager naar een
voor diegene bevredigende oplossing. De klager bepaalt welke stappen er worden genomen. Door de
speciale aard van de functie van vertrouwenspersoon is het lastig om te stellen dat waar er geen
klachten zijn, ook geen vertrouwenspersoon nodig is. Uit de ervaringen met vertrouwenswerk is
gebleken dat het instellen van een vertrouwenspersoon vaak leidt tot meer meldingen, domweg
omdat mensen een veilige mogelijkheid krijgen om over het ongewenste gedrag te praten.
Waarom een vertrouwenspersoon sociaal domein?
Op grond van de Jeugdwet zijn gemeenten verplicht om een vertrouwenspersoon in te stellen voor
mensen die jeugdhulp/jeugdzorg ontvangen. Dit is geregeld via een landelijke aanbesteding.
Hoofdaannemer is AKJ, onderaannemer voor de gemeenten in regio Arnhem is Zorgbelang.
De omschrijving van de functie van vertrouwenspersoon op grond van de Jeugdwet is ruimer dan de
beschrijving hierboven. De vertrouwenspersoon Jeugd is er ook voor klachten over toegang tot de
zorg en voor ondersteuning bij bezwaarprocedures. Dit alles vanuit de gedachte dat bij een
afhankelijkheidsrelatie het lastiger is voor de zorgvrager om het te hebben over zaken die niet goed
gaan in de relatie met de zorgverlener, of met de beslissende instantie.
Op grond van de Wmo 2015 en de Participatiewet is een vertrouwenspersoon niet verplicht. Echter:
ook hier speelt de bijzondere relatie tussen zorgontvanger en zorgverlener en ook in deze
doelgroepen is sprake van (zeer) kwetsbare mensen. Mensen die slachtoffer kunnen zijn van
ongewenst gedrag of zich niet correct behandeld voelen in hun zorgbehoefte. Ook bij deze
doelgroepen is sprake van een afhankelijkheidsrelatie, wat een relatie per definitie niet gelijkwaardig
maakt en bij ongewenst gedrag een belemmering kan zijn om er tegenin te gaan.
Evenals voor de jeugdigen (en hun ouders) is het voor de doelgroepen van de Wmo 2015 en de
Participatiewet van belang om een toegankelijke, veilige ingang te hebben om ongewenst gedrag te
melden en een plek te hebben waar zij terecht kunnen als zij zich onheus bejegend of niet correct
behandeld voelen in de hulp- of zorgrelatie.
Met de Adviesraad Wmo is in eerste instantie afgesproken om de evaluatie van Samen Redzaam
(eind 2015) af te wachten om na te kunnen gaan in hoeverre een vertrouwenspersoon gewenst is. De
vraag is of de behoefte aan vertrouwenswerk uit een evaluatie naar voren komt. Belangrijkste is
echter dat mensen die ongewenst gedrag ervaren in een hulp- of zorgrelatie, een veilige toegang
moeten hebben tot iemand bij wie zij hun verhaal kwijt kunnen. Ongeacht of deze behoefte van één
iemand komt of van een grotere groep.
Om bovengenoemde redenen wordt voorgesteld een vertrouwenspersoon sociaal domein in te stellen.
Dit voorstel is voorgelegd aan de Adviesraad Wmo (zie onder punt 4 van dit voorstel).
4. Draagvlak en advies
xxx hier komt reactie Adviesraad Wmo xxx
5. Financiën
De kosten worden ingeschat op maximaal € 10.000,= op jaarbasis.
6. Uitvoering / Communicatie
Voor de herkenbaarheid, maar ook in verband met kosten (overhead e.d.) is het te adviseren om de
functie van vertrouwenspersoon Sociaal Domein bij één organisatie neer te leggen. Dit sluit tevens
aan bij de integrale benadering van de decentralisaties. Aangezien Zorgbelang de uitvoerende
instantie is voor het vertrouwenswerk in het kader van de Jeugdwet, wordt geadviseerd om een
offerte bij Zorgbelang op te vragen, aangepast op de Wageningse wensen (met onder andere
aandacht voor vereiste zichtbaarheid/herkenbaarheid van de vertrouwenspersoon voor de
doelgroepen). Gezien het bedrag is een onderhandse aanbesteding mogelijk. Uitvoering van de
aanbesteding en contractering vindt plaats op grond van het mandaatbesluit.
7. Bijlagen en voorafgaande relevante besluitvorming
Nvt.
8. Bezwaar, beroep, zienswijzen
Nvt.
de secretaris,
de burgemeester,
M.J.F. Verstappen
G.J.M. van Rumund