Tweede aarde ontdekt, maar is er ook leven?

Tweede aarde ontdekt, maar is er ook
leven?
Geschreven door Tim Kraaijvanger op 17 april 2014 om 20:11 uur
Wetenschappers hebben een rotsachtige exoplaneet in de leefbare zone van een ster
gevonden. Dit maakte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie tijdens een
persconferentie bekend. Kepler 186f is ongeveer tien procent groter dan de aarde en
bevindt zich op een afstand van 500 lichtjaar bij ons vandaan. De grote vraag: is er
leven op deze tweede aarde?
In 2018 snuffelt de James Webb-telescoop aan Kepler 186f en wellicht ruikt hij dan de
bijproducten van organismen
Hoe vindt Kepler exoplaneten?
De Kepler-ruimtesonde vindt exoplaneten door goed te kijken naar het licht van de
moederster. Wanneer een planeet voor de moederster langs beweegt, ontstaat er een dipje in
de lichtcurve. Stel, hetzelfde dipje is iedere 365 dagen te detecteren, dan is dat mogelijk het
bewijs dat een exoplaneet iedere 365 dagen om de ster draait.
Kepler 186f werd onlangs gevonden met de Kepler-telescoop. Dankzij de Kepler-telescoop
zijn er al bijna duizend exoplaneten ontdekt. Daarnaast zijn er nog duizenden kandidaatexoplaneten die graag ook erkend willen worden, maar waarvoor nog meer data nodig is.
Kepler 186f bevindt zich in de zogenoemde Goldilocks-zone. Dit is een gebied om een ster
waar water in vloeibare vorm voor kan komen. Ook onze planeet bevindt zich in de
Goldilocks-zone van de zon. Mars bevindt zich net buiten deze zone: hier is het te koud,
waardoor water bevriest. Op Venus is het weer te warm, waardoor hier water direct verdampt.
De Goldilocks-zone is nooit op dezelfde plek. Bij een grote reuzenster is deze leefbare zone
verder verwijderd van de ster, dan bij een kleinere dwergster.
“Dit is het topje van de ijsberg”, zegt co-auteur Jason Rowe van het SETI-instituut aan de LA
Times. “Op dit moment wordt er veel data geanalyseerd, maar we kunnen wel aannemen dat
er meer soortgelijke exoplaneten ontdekt gaan worden.”
Beste kandidaat tot nu toe
De pas ontdekte exoplaneet is op dit moment de beste kandidaat voor (microscopisch) leven.
Toch zijn er de afgelopen jaren al veel andere mogelijke broedplaatsen ontdekt, zoals Gliese
581 g, HD 28185, GJ 1214 en 55 Cancri f. In 2011 werd de ontdekking van Kepler 22b
aangekondigd. Deze planeet is 2,4 keer groter dan de aarde en bevindt zich in de leefbare
zone van de moederster. Wetenschappers zijn er echter nog niet uit of Kepler 22b een
rotsachtige planeet of een gasplaneet is. Op een rotsachtige planeet is leven mogelijk, op een
gasplaneet – zoals Jupiter – is dit iets onwaarschijnlijker.
Gliese 581 g
In september 2010 vonden wetenschappers de eerste aardachtige exoplaneet: Gliese 581g.
Alhoewel, dat dachten zij toen. Een paar maanden later daalde de kans dat Gliese 581g
bestond naar 0,01 procent. Een domper voor veel wetenschappers.
Geen plezierige moederster
Het voordeel van Kepler 22b is dat deze planeet om een zonachtige ster draait. Kepler 186f
draait om een rode dwergster. Rode dwergsterren zijn een stuk kleiner en koeler dan gele
dwergsterren zoals de zon, maar hierdoor verbruiken ze minder snel energie en gaan ze langer
mee dan zonachtige sterren. Toch kleven er ook grote nadelen aan het wonen op een
exoplaneet bij een rode dwerg. Jonge rode dwergen hebben een heftige jeugd, die miljarden
jaren duurt. Een puberende rode dwerg produceert grote stellaire vlammen en slingert veel
ultraviolette straling het heelal in. Planeten als Kepler 186f moeten dus tegen een stootje
kunnen.
Een vergelijking van ons eigen zonnestelsel en het zonnestelsel van Kepler 186f. Het is goed
te zien dat Kepler 186f zich dichter bij zijn moederster bevindt. Kepler 186f draait in 130
dagen om de rode dwergster en ontvangt dan eenderde van de energie van wat de aarde
ontvangt. Kortom, het is hoogstwaarschijnlijk niet erg warm op Kepler 186f. De andere vier
binnenste planeten – Kepler 186b, Kepler 186c, Kepler 186d en Kepler 186e – zijn veel
kleiner dan de aarde en draaien in vier, zeven, dertien en 22 dagen om hun moederster. Deze
exoplaneten zijn dus bloedheet!
Grote stap
“We kennen één planeet waar leven is: de aarde. Wanneer we op zoek gaan naar leven buiten
onze aarde, is het logisch dat we eerst zoeken naar planeten zoals onze eigen planeet”, vertelt
Elisa Quintana, een onderzoekswetenschapper aan het SETI-instituut. Zij is auteur van het
paper dat in het wetenschappelijke journaal Science verschijnt. “Het is dus een grote stap dat
we een planeet vinden in de leefbare zone, die ook nog eens even groot is als onze eigen
aarde.”
Wist u dat…
…we buitenaards leven mogelijk deze eeuw nog gaan vinden?
‘Sterke’ atmosfeer
Als er leven is op Kepler 186f, dan heeft deze planeet mogelijk een atmosfeer die straling van
de moederster filtert. Dit is buitengewoon interessant. Door goed te kijken naar 186f leren wij
wellicht hoe wij onszelf beter kunnen beschermen tegen straling, bijvoorbeeld wanneer we
Mars gaan koloniseren. Sterker nog: dit betekent dat leven nog hardnekkiger is dan wij al
denken en dus op de meeste extreme plekken kan ontstaan.
Even snuffelen
Leven of geen leven op Kepler 186f? Om op deze vraag een antwoord te geven moeten we
nog even wachten. In 2018 wordt de James Webb-telescoop gelanceerd. Deze telescoop hoopt
bijproducten van organismen te ruiken op potentiële leefbare exoplaneten. En misschien ruikt
hij die wel op Kepler 186f.