Proefhoofdstuk Marketing www.centrumvoorafstandsonderwijs.be www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 [email protected] Maak van je opleiding marketing een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding marketing aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer +32 3 292 33 30 of mail ons op [email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs. Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie! Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Marketing: erkende opleiding en praktijkgerichte cursus Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 1 2 Inleiding tot de cursus Marketing 1.1 Doel van de cursus 1.2 Persoonlijke begeleiding Inleiding: wat is marketing? 2.1 Begripsomschrijving 2.2 Kernbegrippen uit de marketing 2.3 Definitie van marketing 2.4 Wie doet aan marketing? 2.5 Waarom doet men aan marketing? Beïnvloeden van de vraag naar een product of dienst 2.5.2 Klanten winnen en klanten houden 2.6 Wat kost marketing? 2.7 De plaats van marketing in een organisatie 2.8 3 2.5.1 2.7.1 Product Manager 2.7.2 Brand Manager 2.7.3 Trade marketeer Studievragen De klant 3.1 Klanten en marketing 3.1.1 3.2 Consumentengedrag Behoeften www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 3.3 3.4 3.5 3.6 4 Motivatie & verlangen 3.3.1 Functionele motieven 3.3.2 Expressieve motieven Betrokkenheid 3.4.1 Kenmerken van de persoon 3.4.2 Kenmerken van het product 3.4.3 Risico verbonden aan de aankoop 3.4.4 De situatie Beslissingsproces 3.5.1 Blootstelling aan prikkels en ontwikkeling van een behoefte 3.5.2 Informatie zoeken 3.5.3 Alternatieven bestuderen 3.5.4 Beslissing nemen 3.5.5 De aankoop 3.5.6 Gedrag na aankoop 3.5.7 Conclusie Studievragen Marketingstrategie 4.1 Begripsomschrijving 4.2 Hoe ontstaat een marketingstrategie? 4.3 Visie, missie en waarden 4.4 Voor welke klanten ga je? www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.5 4.6 5 Marktsegmentatie 4.5.1 Waar bevindt de klant zich? 4.5.2 Hoe ziet de bevolkingssamenstelling eruit? 4.5.3 Welke gedragingen typeren de klant? 4.5.4 ‘Early adopter’ tot niet-gebruiker 4.5.5 De technologische gerichtheid van de klant Marktsegmenten onderzoeken 4.6.1 Kwantitatief onderzoek 4.6.2 Kwalitatief onderzoek 4.6.3 Toegankelijkheidsonderzoek 4.6.4 Kijk verder dan je neus lang is! 4.7 Hoe kies je een doelgroep? 4.8 Segmentatiestrategie 4.8.1 Ongedifferentieerde marketing of volledige marktdekking 4.8.2 Gedifferentieerde marketing 4.8.3 Geconcentreerde marketing 4.9 Waar hoort jouw product thuis op de markt? 4.10 Laat je leiden door een strategie 4.11 Studievragen Het marketingplan 5.1 Inleiding 5.2 Executive summary www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 5.3 6 Situatie-analyse 5.3.1 Interne omgeving 5.3.2 Externe micro-omgeving 5.3.3 Externe macro-omgeving 5.4 SWOT-analyse 5.5 Doelstellingen 5.6 Marketingstrategie 5.7 Marketingtactiek 5.8 Marketingbudget 5.9 Evaluatiemethoden 5.10 Studievragen Het marketingbudget 6.1 6.2 Hoe stel je een marketingbudget op? 6.1.1 Methode van de historische vergelijking 6.1.2 De taakstellende methode 6.1.3 De competitive rendering methode 6.1.4 Benchmarkingmethode 6.1.5 De pariteitenmethode 6.1.6 De willekeurige methode Welke factoren beïnvloeden je marketingbudget? 6.2.1 Bestaande afspraken 6.2.2 De omvang van je doelgroep 6.2.3 De verwachtingen van je doelgroep 6.2.4 De concurrentie 6.2.5 De kosten van de communicatiekanalen www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 6.3 7 6.2.6 De winstmarge op je product 6.2.7 De productlevenscyclus van je product Hoe meet je de resultaten van je marketingbestedingen? 6.3.1 Merkwaarde-onderzoek 6.3.2 Opvolgen van campagne-effecten 6.3.3 Opvolgen van de klantenbestedingen 6.4 Hoe evalueer je het marketingbudget? 6.5 Studievragen De marketing-mix 7.1 Product 7.2 Plaats 7.3 Prijs 7.4 Promotie 7.5 Personeel 7.6 Verpakking (Packaging) 7.7 Partners 7.7.1 8 Joint marketing 7.8 Proces 7.9 Studievragen Product 8.1 Productniveaus 8.1.1 Het kernproduct 8.1.2 Het feitelijk of tastbaar product 8.1.3 Het uitgebreid product 8.1.4 Het belang van productniveaus www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 Productontwikkeling 8.2.1 Stap 1: generatie van ideeën 8.2.2 Stap 2: ideeën onderzoeken 8.2.3 Stap 3: ideeën selecteren 8.2.4 Stap 4: concept ontwikkelen en testen 8.2.5 Stap 5: omgevingsanalyse 8.2.6 Stap 6: product testen 8.2.7 Stap 7: technische implementatie 8.2.8 Stap 8: commercialisatie 8.2.9 Stap 9: evaluatie Productlevenscyclus 8.3.1 Introductiefase 8.3.2 Groeifase 8.3.3 Maturiteitsfase 8.3.4 Saturiteitsfase 8.3.5 Vervalfase Soorten producten 8.4.1 Convenience goods 8.4.2 Shopping goods 8.4.3 Specialty goods 8.4.4 Unsought goods Assortimentsbeleid 8.5.1 Uptrading 8.5.2 Downtrading Studievragen www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 9 Plaats en distributiebeleid 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 Het doel van distributie 9.1.1 Het product beschikbaar maken voor de consument 9.1.2 Het imago van het product, het merk en het bedrijf ondersteunen 9.1.3 Informatie vergaren Soorten distributie 9.2.1 Directe distributie 9.2.2 Intensieve distributie 9.2.3 Selectieve distributie 9.2.4 Exclusieve distributie Distributiekanalen 9.3.1 Het warenhuis 9.3.2 Variety shops 9.3.3 De supermarkt 9.3.4 Hypermarkt 9.3.5 Discounter 9.3.6 Speciaalzaak Distributiebeleid bij verschillende soorten producten 9.4.1 Distributiebeleid bij convenience goods 9.4.2 Distributiebeleid bij shopping goods 9.4.3 Distributiebeleid bij specialty goods Factoren die het distributiebeleid beïnvloeden 9.5.1 Het type product 9.5.2 De stukprijs van het product 9.5.3 Het assortiment 9.5.4 De bederfbaarheid www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 9.5.5 9.6 10 De seizoensgevoeligheid Studievragen Prijs en prijsstrategie 10.1 10.2 10.3 10.4 Doelstellingen van prijsbeleid 10.1.1 Meer omzet genereren 10.1.2 Marktaandeel beïnvloeden 10.1.3 Winstmaximalisatie 10.1.4 Imago-verbetering Prijsbepaling 10.2.1 Kostprijs-plus-methode 10.2.2 Premiumprijsmethode 10.2.3 Klantgestuurde prijs 10.2.4 Marktprijs Factoren die de prijsbepaling beïnvloeden 10.3.1 De perceptie van de klant 10.3.2 De interne kostenstructuur 10.3.3 De concurrentie 10.3.4 De overheid 10.3.5 Je doelstellingen 10.3.6 De economische omstandigheden Prijsstrategieën voor nieuwe producten 10.4.1 De penetratieprijsstrategie 10.4.2 De afroomprijsstrategie www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 10.5 10.6 11 Soorten kortingen 10.5.1 Hoeveelheidskorting, kwantumkorting en groepskorting. 10.5.2 Promotiekorting 10.5.3 Seizoenskorting 10.5.4 Vroegboekkorting 10.5.5 Korting voor onmiddellijke betaling 10.5.6 Doelgroepkorting Studievragen Promotie 11.1 Reclame 11.2 Definitie van reclame 11.3 Functie van reclame 11.4 Vormen van reclame 11.5 11.6 11.4.1 Informatieve reclame 11.4.2 Overredende reclame 11.4.3 Herinneringsreclame 11.4.4 Herstellende reclame 11.4.5 Vergelijkende reclame Sales promotions 11.5.1 Vormen van sales promotions 11.5.2 Doelstellingen van sales promotions Direct marketing 11.6.1 Voordelen van direct marketing 11.6.2 Het belang van een databank 11.6.3 Het nadeel van direct marketing www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 11.7 11.8 11.9 12 Public relations 11.7.1 Wat is public relations? 11.7.2 Evaluatie van public relations Sponsoring 11.8.1 Doelstellingen van sponsoring 11.8.2 Andere vormen van sponsoring Studievragen Personeel en personeelsbeleid 12.1 12.2 12.3 12.4 Doelstellingen bij personeelsbeleid 12.1.1 Operationele efficiëntie 12.1.2 Imago 12.1.3 Overheidsingrijpen 12.1.4 Financieel Aanwerven van personeel 12.2.1 Het eigen personeel 12.2.2 Via het netwerk van het eigen personeel 12.2.3 Recruteringsbureau’s 12.2.4 Overheidsdiensten 12.2.5 Jobsites 12.2.6 Magazines en regionale bladen Personeel behouden 12.3.1 Career management 12.3.2 Competentie management 12.3.3 Verloning 12.3.4 Empowerment Studievragen www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 13 Verpakking (packaging) 13.1 Aspecten van verpakking 13.2 Functies van verpakking 13.3 14 13.2.1 Het product beschermen 13.2.2 Verpakking als communicatiekanaal 13.2.3 Imago 13.2.4 Herkenning 13.2.5 Acties Studievragen Marktonderzoek 14.1 Doelstellingen van marktonderzoek 14.2 Aandachtspunten 14.3 14.2.1 Bekendmaking van de onderzoeksresultaten 14.2.2 Privacy Soorten onderzoek 14.3.1 Kwantitatief onderzoek 14.3.2 Kwalitatief onderzoek 14.4 Onderzoeksmethoden 14.5 Enquêtes 14.5.1 Mondeling 14.5.2 Telefonisch 14.5.3 Schriftelijk 14.5.4 Online 14.5.5 Aandachtspunten bij enquêtes www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 14.6 14.7 14.8 15 Interviews 14.6.1 Focusgroepen 14.6.2 Observatie 14.6.3 Klantenkaarten Uitvoering van het onderzoek 14.7.1 Definiëren van de doelstelling 14.7.2 Keuze van de doelgroep 14.7.3 Keuze van de onderzoeksmethode 14.7.4 Verzamelen van gegevens 14.7.5 Verwerken van gegevens 14.7.6 Analyseren en interpreteren van gegevens 14.7.7 Rapporteren en implementeren Studievragen Dienstenmarketing 15.1 Wat zijn diensten? 15.2 Kenmerken van diensten 15.3 15.2.1 Ontastbaarheid 15.2.2 Onzichtbaarheid 15.2.3 Vergankelijkheid 15.2.4 Gelijktijdigheid Soorten diensten 15.3.1 Convenience diensten 15.3.2 Shopping diensten 15.3.3 Specialty diensten 15.3.4 Unsought diensten www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 15.4 15.5 16 Distributie van diensten 15.4.1 Dienstverlening bij de klant 15.4.2 Dienstverlening bij de leverancier 15.4.3 Een gemeenschappelijke plaats 15.4.4 Een verschillende plaats Studievragen E-marketing 16.1 Wat is e-marketing? 16.2 Voordelen van e-marketing 16.3 16.4 16.2.1 Enorm aanbod 16.2.2 Wereldwijde afzetmarkt 16.2.3 Niches bedienen 16.2.4 Voorraadbeheer 16.2.5 Lage kosten 16.2.6 Opvolgen klantenbestedingen 16.2.7 Persoonlijke aanpak 16.2.8 Klantcontacten Nadelen van e-marketing 16.3.1 Onpersoonlijk 16.3.2 Betrouwbaarheid 16.3.3 Snelheid 16.3.4 Transportkosten Studievragen www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 17 Online adverteren 17.1 Vormen van online adverteren 17.2 Terminologie van online adverteren 17.2.1 Cost per click 17.2.2 Cost per thousand 17.2.3 Cost per view 17.2.4 Cost per visitor 17.2.5 Cost per action 17.2.6 Cost per lead 17.2.7 Cost per order 17.2.8 Clickthrough rate 17.2.9 Opmerking 17.3 Bannering 17.4 Contextadverteren 17.5 Zoekmachinemarketing 17.6 E-mail marketing 17.7 Online fora 17.8 Pop-ups 17.9 Hover ads 17.10 Studievragen 18 Customer Relationship Management 18.1 Wat is Customer Relationship Management? 18.2 De voordelen van CRM 18.3 CRM bij marketing www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 18.4 19 Studievragen Boeiend presenteren 19.1 Jezelf voorbereiden 19.2 Oefen je presentatie 19.3 Structuur 19.3.1 Het begin 19.3.2 Het midden 19.3.3 Het slot 19.3.4 De eventuele vragenronde 19.4 Maak en hou het overzichtelijk 19.5 Gebruik afbeeldingen 19.6 Let op met animaties 19.7 Lichaamsgebruik 19.8 Stemgebruik 19.9 19.8.1 Volume 19.8.2 Snelheid 19.8.3 Stilte en pauzeren Enthousiasme 19.10 De techniek 19.11 Studievragen 20 Starten als zelfstandig marketeer 20.1 Inleiding 20.2 Wat is ondernemen en werken als zelfstandige? www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 20.3 20.4 20.5 20.6 Durven ondernemen! 20.3.1 Angst voor kritiek van en afgaan voor de directe en indirecte omgeving 20.3.2 Angst voor onregelmatige inkomsten 20.3.3 Angst voor het zwarte gat als men faalt 20.3.4 Angst voor het sociaal statuut van de zelfstandige 20.3.5 Angst voor succes Welke commerciële aanpak is de beste? 20.4.1 Ken je cliënten! 20.4.2 Maak je zaak zichtbaar voor je cliënten! 20.4.3 De opening van uw nieuwe zaak is de beste reclame! 20.4.4 Mond aan mond reclame 20.4.5 Bepaal je strategie aan de hand van de marketingmix Hoe start je als zelfstandige praktisch 20.5.1 Naam van de onderneming kiezen 20.5.2 Inschrijving in de kruispuntbank van ondernemingen (KBO) 20.5.3 Openen van een financiële rekening 20.5.4 B.T.W.-nr. aanvragen 20.5.5 Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds 20.5.6 Bewijzen beroepskennis 20.5.7 Vergunningsplichtige beroepen 20.5.8 Nationaliteitsvoorwaarde 20.5.9 Formaliteiten voor vennootschappen Vennootschapsvormen 20.6.1 De BVBA of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 20.6.2 De EBVBA of éénpersoons besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 20.6.3 De NV of naamloze vennootschap www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 20.6.4 20.7 De CV of coöperatieve vennootschap Welke prijzen moet ik vragen? 20.7.1 Ken je waarde! 20.7.2 Wees standvastig in je prijsbepaling! 20.7.3 Wees in het begin niet te bescheiden! 20.7.4 Pas op met het geven van korting 20.8 De belasting op de toegevoegde waarde (BTW) 20.9 De boekhouding van een zelfstandige 20.9.1 Aankoopfacturenboek 20.9.2 Verkoopfacturenboek 20.9.3 Financiële dagboeken (thesaurieboeken) 20.9.4 Inventaris 20.10 Je winst en je belastingen 20.11 Het koopcontract tussen de ondernemer en de cliënt 20.12 Het sociaal statuut van de zelfstandige 20.13 Studievragen 21 Verklarende woordenlijst 22 Het examen marketing 22.1 22.2 Hoe ziet het examen eruit? 22.1.1 Begrippen 22.1.2 Meerkeuzevragen 22.1.3 Open vragen 22.1.4 Opdracht Voorbeeldexamen www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 HOOFDSTUK 4: MARKETINGSTRATEGIE 4.1 Begripsomschrijving Marketingstrategie is organisatie beperkte haar verstandige manier het proces waarbij middelen aanwendt op om een een haar marketingdoelstellingen te verwezenlijken. 4.2 Hoe ontstaat een marketingstrategie? Een organisatie kan verschillende marketingdoelstellingen hebben. Het verhogen van de winstgevendheid, het doen toenemen van de verkoop, het domineren van een marktsegment, de klantentevredenheid verbeteren, enz. Om haar marketingdoelstellingen te bereiken, zal een organisatie een plan van aanpak moeten opstellen en toepassen. Een organisatie beschikt slechts over beperkte middelen, en idealiter concentreert ze deze zodanig dat ze effectief bijdragen tot het succes van de organisatie. Hierna bespreken we achtereenvolgens de verschillende stappen bij de totstandkoming en de uitwerking van een marketingstrategie. 4.3 Visie, missie en waarden Een marketingstrategie vertrekt vanuit de visie en missie van de organisatie en geeft dan een antwoord op een aantal keuzevragen. Daarbij houdt ze ook rekening met de waarden van de organisatie. De visie van een organisatie is een combinatie van het beeld dat ze heeft van haar omgeving en de manier waarop ze zichzelf daarin ziet functioneren op lange termijn. In de missie omschrijft een organisatie wat haar rol is in die visie, met andere woorden wat haar globale doelstellingen zijn. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Naarmate ondernemingen groeien, wordt het voor individuele medewerkers moeilijker om precies te weten wat het doel is van de onderneming en wat hun rol daarin is. Een mission statement, waarin het bedrijf haar missie toelicht, is daarom een belangrijk instrument. De missie van een bedrijf moet bovendien specifiek genoeg zijn, om zo duidelijkheid te scheppen, maar tegelijk moet het bedrijf ze ook eenduidig genoeg formuleren. Een goede missie moet daarnaast voldoen aan beknoptheid. Ze neemt doorgaans niet meer plaats in dan één pagina. Vaak stellen organisaties ook een aantal waarden voorop die zij belangrijk vinden. Voorbeeld: visie, missie en waarden van het elektronicaconcern Philips: Visie In een wereld waarin alle aspecten van het dagelijks leven steeds complexer worden, lopen wij voorop in het brengen van eenvoud, ofwel ‘sense and simplicity’, aan mensen. Missie De kwaliteit van het leven van mensen verbeteren door middel van zinvolle en tijdige innovaties. Waarden * Overtreffen van de verwachting van onze klanten * Geweldige resultaten leveren * Mensen ontwikkelen * Op elkaar vertrouwen Bron: website Philips NV www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.4 Voor welke klanten ga je? Ondernemingen zijn doorgaans veel te klein om alle klanten aan te spreken en alle klanten van goederen en diensten te voorzien. Zoiets is niet enkel praktisch onhaalbaar. Het veroorzaakt vaak ook zulke hoge kosten dat het helemaal niet rendabel is. De totale markt bestaat uit een enorme verscheidenheid van klanten. Een klant kan een individuele persoon zijn, maar ook een gezin, een club, een andere onderneming of een overheid. Elke klant heeft ook specifieke behoeften en voorkeuren. Sommige klanten hebben een groter budget dan andere. Dan is er nog de rol van concurrenten in dit verhaal. Deze hebben zeer geschikte producten om een bepaalde groep klanten te bedienen, Of ze hebben al een goede relatie opgebouwd met een groep klanten. Het spreekt dan ook voor zich dat een organisatie voor zichzelf moet uitmaken welke klanten ze gaat aanspreken, met andere woorden welke groep klanten haar doelgroep wordt. Het is die groep klanten, een bepaald segment van de markt, die de organisatie zal bedienen. Voorbeeld: enkele merken van persoonlijke verzorgingsproducten en hun respectievelijke doelgroepen AXE jonge mannen Dove vrouwen van alle leeftijden Maybelline jonge, ambitieuze, energieke vrouwen Nivea vrouwen Nivea for men mannen Zwitsal (ouders van) baby’s Om één of meerdere doelgroepen te kunnen kiezen, moet de markt eerst opgedeeld worden in een aantal segmenten. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.5 Marktsegmentatie Om doelgroepen te kunnen kiezen, moet de totale markt eerst in kaart worden gebracht. De markt moet opgedeeld of gesegmenteerd worden in verschillende groepen of marktsegmenten. Een marktsegment is een groep mensen of organisaties die één of meer kenmerken delen waardoor ze eenzelfde behoefte (kunnen) hebben. Doorgaans voldoen goed afgelijnde marktsegmenten aan 4 kenmerken: Homogeniteit binnen het marktsegment: de leden van het marktsegment hebben dezelfde behoefte. Heterogeniteit tussen de marktsegmenten: de leden van het marktsegment verschillen van de leden van andere marktsegmenten; ze hebben dan ook andere behoeften. De leden van het marktsegment reageren op dezelfde prikkels. De leden van het marktsegment kunnen bereikt worden. Om zinvol bij te dragen aan het verwezenlijken van de marketingdoelstellingen zijn de marktsegmenten bij voorkeur ook: meetbaar: je moet een idee hebben van de grootte van het segment. substantieel: marktsegmenten moeten groot genoeg zijn. differentieerbaar: je moet een onderscheid kunnen maken tussen de verschillende segmenten. toegankelijk: je moet de segmenten makkelijk kunnen bereiken. Hoe beter de markt in segmenten opgedeeld is, hoe effectiever je de gekozen doelgroepen kan bereiken. Het is daarom belangrijk om de markt gedetailleerd genoeg op te delen, zodat je heel specifieke segmenten creëert. Je moet wel opletten dat je hierin ook niet te ver gaat. Segmenten moeten groot genoeg blijven om ze op winstgevende wijze te kunnen bereiken. Het komt er dus op aan om een gezond evenwicht te vinden. Dit evenwicht is verschillend voor elke organisatie. Een markt kan je segmenteren door te selecteren op basis van verschillende criteria. Hierna bespreken we een aantal van de kenmerken waarop je je kan baseren om de markt in segmenten onder te verdelen. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.5.1 Waar bevindt de klant zich? De locatie van de klanten kan een zinvol criterium zijn om op basis daarvan de markt in segmenten te verdelen. Bij een geografische opdeling kan je kijken naar een veelheid aan variabelen, zoals regio, gebiedsgrootte, stadsgrootte, verstedelijkingsgraad, bevolkingsdichtheid, aantal inwoners, klimaat of reliëf. Voorbeeld: geografische segmentatie door Bekaert Bekaert is een Belgische wereldleider in staaldraadtoepassingen. Het bedrijf geeft sinds 2009 haar resultaten weer op een geografische basis en schrijft op haar website dat geografische segmentatie de beste manier is om het verloop van de zaken te beoordelen. De onderneming deelt haar activiteiten op de volgende manier in: EMEA (Europe, Middle East & Africa) Europa, Midden-Oosten & Afrika North America Noord-Amerika Latin America Latijns-Amerika Asia Pacific Azië & landen aan de Stille Oceaan Bron: website Bekaert NV 4.5.2 Hoe ziet de bevolkingssamenstelling eruit? De totale markt kan je ook onderverdelen op basis van demografische variabelen, zoals leeftijd, geslacht, familiegrootte, gezinslevenscyclus*, opleidingsniveau, inkomen, beroep, geloof, taal, ras of nationaliteit. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Voorbeeld: leeftijdssegmentatie door LEGO Leeftijdscategorie LEGO-product 1 - 3 jaar DUPLO kinderen LEGO City, LEGO Pirates, … jongeren LEGO Bionicle, LEGO Mindstorms, … volwassenen LEGO Serious Play Bron: website LEGO 4.5.3 Welke gedragingen typeren de klant? Je kan de markt ook opdelen op basis van sociale criteria. Gedrag, aankoopmoment (bijvoorbeeld speciale gelegenheden zoals feestdagen, mensen die op reis gaan, mensen die onderweg zijn), lifestyle, geaardheid, persoonlijkheid, enz. Voorbeeld: segmentatie op basis van lifestyle: magazines van Roularta “Nest is een countrymagazine over wonen en leven buiten de grote stad voor mensen die positief ingesteld zijn en houden van de wereld.” “Het countrymagazine Nest (N/F) is er voor mensen die houden van het buitenleven. Nest is een leef- en woonblad met vijf grote redactionele pijlers: huis & tuin, spijs & drank, country living, hobby en natuur & wellness. Het is een magazine voor wie belang hecht aan wat dichtbij en waardevol is en voor wie zorgzaam omgaat met mensen en met de leefomgeving. Nest is gericht op mensen die zich op een moderne manier verbonden voelen met de natuur rondom hen. Mensen die zich thuis goed willen voelen en daarom de nodige aandacht schenken aan de inrichting van hun woning. Mensen met een brede interesse voor hun ‘leef’omgeving en dit vertalen naar de inrichting van hun interieur, de stijl van hun tuin en hun gastronomische en toeristische ontdekkingen.” “Het reismagazine Grande (N/F) toont de mooiste plekjes, zowel in eigen land als ver weg. Bovendien tovert Grande elke maand de wereld een beetje dichterbij met verrassende recepten bedacht door de beste chefs.” “De lezers van Grande zijn actieve wereldburgers die het plezier van reizen ontdekt hebben en er met volle teugen van willen genieten. Grande laat zijn lezers de wereld op een aparte manier verkennen.” Bron: website Roularta.be www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.5.4 ‘Early adopter' tot niet-gebruiker De status van de gebruiker is ook een mogelijk segmentatiecriterium. Bij de lancering van een nieuw product zijn er de ‘early adopters’, de ‘vroege aannemers’ die zich als eerste een bepaald product aanschaffen. Zij zijn met andere woorden de trendsetters. Daarnaast is er ook de mate van het gebruik. Sommige mensen zijn sporadische gebruikers, anderen zijn regelmatige gebruikers, nog anderen zijn ‘heavy users’ en tot slot zijn er ook de niet-gebruikers. De mate van loyaliteit is eveneens een nuttig criterium. Wanneer een organisatie beslist om klantentrouw na te streven, moet ze een onderscheid maken tussen niet-gebruikers, potentiële gebruikers, trouwe gebruikers, switchers, vroegere gebruikers, enz. Segmentering op basis van de houding ten opzichte van het product is ook mogelijk. Sommige mensen staan namelijk afkerig ten opzichte van ongezonde voedingsproducten, anderen hebben een antipathie tegenover milieuvervuilende of milieubelastende goederen. Een positieve, neutrale of negatieve houding bepaalt mee het mogelijke latere aankoopgedrag. Voorbeeld: Atoomstroom “Atoomstroom.nl levert 100% kernenergie, bij u thuis of op de zaak. Kernenergie is de enige manier om zonder subsidies grootschalig CO2-vrije elektriciteit op te wekken. Daarom kiezen maatschappelijk betrokken consumenten Atoomstroom.” “Atoomstroom.nl is de enige leverancier van 100% kernenergie. Wij leveren uitsluitend elektriciteit die is opgewekt in veilige, streng gereguleerde, West-Europese kerncentrales.” “Atoomstroom.nl faciliteert de keuze van met kernenergie opgewekte elektriciteit en staat daarmee een onafhankelijk (denk)klimaat voor.” “De bedrijfsfilosofie is dat wij de hedendaagse consument heel goed in staat achten om de voor- en nadelen van kernenergie af te wegen en vervolgens een bewuste keuze te maken. Onze aanpak laat zich daarbij samenvatten met de termen duidelijk, eerlijk en eenvoudig.” Bron: website Atoomstroom.nl Atoomstroom richt zich duidelijk op mensen die wél denken aan het milieu, maar zich daarom niet negatief uitlaten over kernenergie. Er bestaan ook heel wat mensen die eveneens milieuvriendelijke stroom willen, maar afkerig zijn van kernenergie. Zij kunnen dan kiezen voor producten van energieaanbieders die hun energie halen uit windenergie, waterkracht en biomassa. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.5.5 De technologische gerichtheid van de klant Met de opkomst van het internet en tal van technologische toepassingen is ook een technologische segmentatie mogelijk. De houding ten opzichte van technologie is een mogelijke variabele, net zoals het gebruikerspatroon of de gebruiksmotivatie. 4.6 Marktsegmenten onderzoeken 4.6.1 Kwantitatief onderzoek Een eerste belangrijk element dat je voor ieder marktsegment moet onderzoeken, is het kwantitatieve aspect: de grootte. De omvang van een marktsegment is belangrijk, omdat je enkel marktsegmenten wil bereiken die effectief de moeite zijn. Er moet voldoende omzet en winst gehaald kunnen worden. In een marktsegment zitten bij voorkeur voldoende potentiële klanten om een significante afzet mogelijk te maken. Wanneer de marktsegmenten te klein blijken te zijn, kan je de vraag stellen of de segmentatie niet te gedetailleerd gebeurde. Zoals al eerder vermeld, is het bij het opdelen van de markt zoeken naar een evenwicht tussen detail en grootte. Naargelang de specifieke eigenschappen van je organisatie zal je meer of minder gebaat zijn met een meer gedetailleerde opdeling van de markt. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.6.2 Kwalitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek omvat het bestuderen van het gedrag van klanten, hun houding ten opzichte van het product en het merk, hun behoeften, hun motivaties, hun waarden en normen en hoe ze hun behoeften denken te kunnen invullen. Waarschijnlijk hebben ze meer vertrouwen in bepaalde oplossingen, of zijn ze niet bekend met het bestaan van alternatieven. 4.6.3 Toegankelijkheidsonderzoek Om producten aan te bieden aan de leden van een marktsegment, moet ook nagegaan worden hoe toegankelijk de leden van een marktsegment zijn. Voor zo’n kwalitatief onderzoek zijn de volgende vragen nuttig: Zijn de marktsegmenten vlot toegankelijk? Zijn de leden makkelijk te benaderen? Welke kanalen kan je gebruiken om met de leden van het marktsegment te communiceren? Wat zijn de typische kenmerken, de gewoonten en de gebruiken van de leden van het marktsegment? Een antwoord op deze vragen geeft een duidelijk idee over de haalbaarheid van marketing die gericht is op dit marktsegment. 4.6.4 Kijk verder dan je neus lang is! Zullen de beoogde segmenten in de toekomst nog steeds bestaan? Hoe zullen ze evolueren? Gaat hun samenstelling wijzigen? Door de demografische transitie stijgt in de hele wereld het aandeel van ouderen in de totale bevolking. Het aantal jonge mensen neemt in ontwikkelingslanden nog significant toe. Dat zijn evoluties die belangrijk zijn om te onderzoeken. Producenten van babyvoeding, wegwerpluiers of verzorgingsproducten voor baby’s zullen ongetwijfeld willen weten hoe het aantal geboorten evolueert. Het heeft geen zin om zwaar te investeren in een uitbreiding van de productiecapaciteit, als door de evolutie van het nataliteitscijfer het verwachte gebruik van het product stabiel zal blijven. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.7 Hoe kies je een doelgroep? Door de markt te segmenteren krijgt een organisatie een helder beeld van de kansen die zich op de markt aandienen. Door aan marktsegmentonderzoek te doen wordt duidelijk welke segmenten het interessantst zijn om te bedienen en bij welke marktsegmenten het al dan niet haalbaar is om het product aan te bieden. Als marketeer moet je namelijk weten wie je gewenste of potentiële klanten zijn. Een lokaal bedrijfje, zoals een bakker of een beenhouwer, zal zich willen richten op mensen uit de buurt. Iemand met een webwinkel zal mensen willen bereiken die goedkoop te beleveren zijn en in wiens taal men de webwinkel en de klantenservice kan aanbieden. Een private bank wil uiteraard enkel klanten met minimum een bepaald vermogen. Afhankelijk van de specifieke kenmerken van ieder marktsegment kan je doelgroepen selecteren. Beoordelingscriteria bij het bepalen van een doelgroep zijn bv. de grootte van de doelgroep, de duurzaamheid en de toegankelijkheid ervan. 4.8 Segmentatiestrategie 4.8.1 Ongedifferentieerde marketing of volledige marktdekking Een bedrijf kan ervoor kiezen om aan ongedifferentieerde marketing of volledige marktdekking te doen. Daarbij zal de onderneming geen rekening houden met de verschillen tussen de verschillende marktsegmenten. Het bedrijf zal trachten de ganse markt aan te spreken. Ongedifferentieerde marketing heeft een groot voordeel: het is goedkoop. Deze aanpak is vandaag echter niet meer zo effectief. Er wordt tegenwoordig dan ook nauwelijks nog aan ongedifferentieerde marketing gedaan. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.8.2 Gedifferentieerde marketing Anders dan bij ongedifferentieerde marketing gaat het bedrijf hier wel rekening houden met de verschillen tussen de marktsegmenten. Een onderneming kan dat op verschillende manieren doen: Productspecialisatie: de onderneming richt zich met één product op verschillende marktsegmenten. Je product is dan je specialiteit en dus je sterke punt, want daarmee onderscheid je je van de concurrentie. Toch is je product tevens je zwakke punt. Wanneer concurrenten met een meer gesofisticeerd product op de proppen komen, een product aanbieden dat gelijkwaardig maar significant goedkoper is, of een aantrekkelijker product willen verkopen, zit je met een serieus probleem. Een voorbeeld van een bedrijf dat aan productspecialisatie doet is het Amerikaanse Crocs Inc. Het bedrijf maakt plastic schoenen, die zowel licht, hygiënisch als zeer duurzaam zijn. Sommige klanten kopen de schoenen voor thuis, anderen voor op hun werk (bv. verpleegsters), nog anderen lopen er mee over straat of op het strand. De schoenen worden verkocht in alle maten, aan kinderen, vrouwen en mannen. Marktspecialisatie: een onderneming richt zich met haar product of productassortiment op een welomschreven markt. Marktspecialisatie heeft als sterk punt dat je goede relaties opbouwt met je klantengroep. Zo vergaar je ook een veelheid aan kennis over (de behoeften van) die klantengroep. Een voorbeeld van een bedrijf met marktspecialisatie is het Duitse Winterhalter Gastronom GmbH, dat zich met haar productassortiment richt op de horecamarkt. De onderneming produceert allerlei soorten machines voor het behandelen van de vaat. Dit kan gaan over vaatwasmachines met varianten speciaal voor kristallen vaat, machines voor het automatisch sorteren van de vaat, speciale opbergspullen voor de vaat, enzovoort. Selectieve specialisatie: een bedrijf gaat verschillende marktsegmenten bedienen en voor ieder marktsegment een specifiek product of productassortiment hanteren. Opmerkelijk daarbij is dat deze marktsegmenten of producten niets of nauwelijks met elkaar te maken hebben. Het voordeel van deze aanpak is de risicospreiding. Nadelig is het gebrek aan focus. Het Duitse Merck KGaA is een voorbeeld van een bedrijf dat aan selectieve specialisatie doet. Deze onderneming produceert geneesmiddelen voor geselecteerde groepen patiënten, waarbij ze zich vooral richten op mensen met kanker. Voor de cosmetica-industrie produceert het bedrijf pigmentstoffen. Het bedrijf richt zich met haar assortiment reagentia en testkits op onderzoekslaboratoria. Daarnaast levert Merck KGaA ook meer dan 60 procent van het wereldwijde aanbod van vloeibare kristallen, die gebruikt worden om LCD-schermen te maken. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 4.8.3 Geconcentreerde marketing Bij geconcentreerde marketing wordt één enkel marktsegment bediend met één enkel product. Het nadeel van geconcentreerde marketing is de grote afhankelijkheid van het product en het marktsegment. Deze marketingvorm stelt je wel in staat om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen bij je klanten. Je kan je product heel goed ontwikkelen zodat het perfect aansluit bij de noden van je klanten. Een voorbeeld van geconcentreerde marketing is het Nederlands/Duits/Brits bedrijf URENCO. Dit bedrijf verrijkt uranium voor gebruik in kerncentrales. Haar klanten zijn heel specifiek: nucleaire centrales in een vijftiental landen. Haar product is ook heel specifiek: de verrijking van uranium. 4.9 Waar hoort jouw product thuis op de markt? Na de selectie van de marktsegmenten moet een onderneming kiezen voor de manier waarop ze zich in de markt positioneert. In positionering zit de term positie, en bij positionering komt het erop aan je merk of je product een bepaalde positie te geven in de geest van de consument. Deze positie moet steeds relatief gezien worden ten opzichte van de concurrentie. De bekende reclamegoeroe David Ogilvy definieerde positionering als “wat een product betekent, en voor wie”. Om zich als onderneming op een bepaalde positie te plaatsen tegenover de concurrentie, moet ze zich onderscheiden. Je kan je als onderneming, als merk, of als een product differentiëren op verschillende vlakken. Het doel is steeds het ontwikkelen van een USP of Unique Selling Proposition. Een USP is een uniek concurrentievoordeel. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Met concurrentievoordeel bedoelen we een betere eigenschap of reeks eigenschappen voor de klant. Deze kenmerken geven je een voordeligere positie relatief aan je concurrentie. Je USP is je sterke punt en dus erg belangrijk. Een goed concurrentievoordeel voldoet aan een aantal specifieke eisen: Duurzaamheid Specificiteit Houdbaarheid Verdedigbaarheid Op basis van je concurrentievoordeel ga je dan een specifieke strategie kiezen. 4.10 Laat je leiden door een strategie Nadat je je concurrentievoordeel vastgesteld hebt, heb je volgens de bekende marketeer Michael Porter de keuze uit volgende strategieën om uit te voeren: Kostenleiderschap: deze strategie is aan te raden wanneer je in staat bent je producten goedkoper voort te brengen dan je concurrentie. Differentiatiestrategie: met je betere producten en betere service dan je concurrenten (aan dezelfde prijs) probeer je een leiderspositie te verwerven op de markt. Focusstrategie: hierbij richt je je op een bepaalde niche van de markt, en probeer je de klanten in dat marktsegment uitstekend te bedienen. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Vragenreeks 1. Bekijk reclame van Coca-Cola, Coca-Cola Light, Fanta en Sprite. Wat is volgens jou de doelgroep van elk van deze producten? Waarom denk je dat? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Kan je een voorbeeld geven van een onderneming die aan productspecialisatie doet? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. Kan je een voorbeeld geven van een organisatie die aan marktspecialisatie doet? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4. Kan je een voorbeeld geven van een bedrijf dat aan selectieve specialisatie doet? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5. Wat is volgens jou de strategie van Colruyt? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 6. Wat is die van Carrefour? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 7. Welke strategie zou je Porsche toedichten? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid. Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden. Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord. Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs! Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal. Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA! Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar [email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus marketing bedraagt €279 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes! www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30 INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE MARKETING Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd? JA - NEE Wens je een factuur na je betaling? JA - NEE Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website. (handtekening) Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus marketing bedraagt €279 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens). Veel succes met je opleiding en je verdere carrière! www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30