Gevolgen van een Brexit voor het inkomend toerisme

Toerisme in perspectief
NBTC Holland Marketing
Afdeling Research
Inhoudsopgave
Inleiding
1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme
2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland
3. Analyse benchmark Noordwest-Europa
4. Verwachting wereldwijd toerisme
5. Verwachting inkomend toerisme Nederland
2
Inleiding
In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
die daarop van invloed zijn. Daarbij wordt eerst kort ingegaan op ontwikkelingen wereldwijd. Vervolgens wordt nader stilgestaan bij
de positie van Nederland. Een benchmarkanalyse geeft inzicht in de ontwikkeling van het inkomend toerisme naar ons land in
vergelijking met de ons omringende landen: België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken.
Naast een terugblik wordt een verwachting gegeven voor het lopende jaar (2016) en voor de komende vijf jaar (2020).
De volgende update van deze versie wordt in januari 2017 gepubliceerd op www.nbtc.nl > Cijfers en trends > Algemene cijfers
toerisme.
NBTC Holland Marketing
Afdeling Research
Juli 2016
3
1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme
4
Ontwikkeling wereldwijd toerisme
Wereldwijd is het toerisme in 2015 met 4,4% gegroeid. Het aantal internationale aankomsten is daarmee uitgekomen op bijna 1,2
miljard. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg in 2015 met 5% in vergelijking met 2014. Hierbij was er met name groei
voor Midden-/Oost-Europa (+6,4%) en Noord-Europa (+6,3%). In West-Europa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO,
groeide het internationaal toerisme met 3,7%.
Voor het lopende jaar (2016) verwacht UNWTO een groei van het internationaal toerisme van 4%. Voor Europa wordt een groei van
3,5% tot 4,5% voorspeld.
Aantal internationale aankomsten wereldwijd
(x miljoen)
1400
1200
1000
842
898
917
885
943
996
1.037
1.087
1.134
1.184
Aankomsten (x miljoen)
800
600
Europa
Azië, Pacific
Amerika
Afrika
Midden-Oosten
totaal
400
200
2013
566
250
168
55
48
1.087
+/2014 2015 2015/2014
580
609
5,0%
264
277
4,8%
182
191
4,9%
55
53
-3,3%
52
54
3,1%
1.134 1.184
4,4%
0
2006
Bron: UNWTO
5
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland
6
Ontwikkeling inkomend toerisme Nederland
Het inkomend toerisme naar Nederland heeft in het afgelopen decennium, afgezien van een dip tijdens de crisisjaren 2008 en 2009, een
duidelijke groei doorgemaakt. Het aantal buitenlandse gasten dat in 2015 voor een vakantie of zakelijk motief in Nederland verbleef, is
met 8% gegroeid ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal gasten is daarmee naar 15 miljoen gestegen, wederom een
recordaantal.
Aantal gasten in Nederland
(x 1.000)
16000
15.007
13.925
14000
12000
10.739 11.008
10000
10.104 9.921
10.883
11.299
12.205
12.783
 de aantrekkende economieën in
Europa en Amerika
 de zwakkere eurokoers, waardoor
het goedkoper is voor inwoners van
niet-eurolanden om de vakantie in
Nederland door te brengen
 Nederland profiteert van het
groeiende segment stedenreizen op
de Europese markt en van de
toename van het aantal korte
vakanties op de Belgische en Duitse
markt
 de marketinginitiatieven, zoals het
themajaar ‘Van Gogh 2015’, zorgden
voor een extra impuls
8000
6000
4000
2000
0
2006
2007
2008
2009
Bron: CBS
* trendbreuk i.v.m. verbeterde registratie
7
2010
2011
2012*
2013
Belangrijke verklaringen
voor de groei in 2015:
2014
2015
Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (1)
In 2015 groeide het bezoek uit Europa fors. Met name belangrijke herkomstmarkten als Duitsland en België lieten relatief hoge
groeicijfers zien. Een belangrijke verklaring voor de groei uit de buurlanden is dat er al enige tijd sprake is van groei van de korte
vakantiemarkt, waar Nederland als buurland bovengemiddeld van profiteert. Het aantal bezoekers uit Rusland daalde met 22%, met
name vanwege geopolitieke spanningen en de waardedaling van de roebel.
Alle accommodaties
gasten (x 1.000)
2010
2013
2014
2015
+/’15/’14
Europa
8.787
10.286
11.195
12.050
8%
- Duitsland
2.848
3.495
3.894
4.283
10%
- Groot-Brittannië
1.555
1.680
1.857
1.967
6%
- België
1.257
1.673
1.828
1.965
7%
- Frankrijk
669
680
725
750
3%
- Italië
443
461
503
543
8%
- Spanje
440
395
396
432
9%
- Zwitserland
181
231
256
271
6%
- Rusland
122
203
196
152
-22%
- Zweden
114
142
142
154
8%
- Denemarken
150
144
141
155
10%
- Noorwegen
102
127
125
132
5%
- Overig Europa
908
1.055
1.132
1.246
10%
2.096
2.498
2.730
2.957
8%
10.883 12.783
13.925
15.007
8%
Intercontinentaal
Totaal
Bron: Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) CBS, bewerking NBTC
8
Afbakening inkomend toerisme
Het CBS registreert middels de
Statistiek Logiesaccommodaties
(SLA) hoeveel buitenlandse verblijfsgasten
Nederland bezoeken. Basis voor deze
statistiek vormen buitenlandse bezoekers die
minimaal één overnachting doorbrengen in
een hotel, op een bungalowpark, op een
camping of in een groepsaccommodatie.
Vakanties op (eigen) boten, verblijven in
tweede woningen, cruises en overnachtingen
in nieuwe opkomende vormen (zoals social
travelling) worden niet meegenomen in de
CBS-berekening. Tevens blijven dagbezoek
en bezoeken aan familie, vrienden en
kennissen buiten beschouwing.
Meer dan een half miljoen gasten in
Airbnb accommodaties 2015
In het afgelopen jaar hebben 575.000 gasten
verbleven in een Airbnb accommodatie in
Amsterdam, waarvan de meerderheid uit het
buitenland komt. Maar liefst 14.200
Amsterdammers hebben hun woning via het
gelijknamige platform gedeeld en daarmee
gemiddeld €3.800 verdiend.
Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (2)
Voor het eerst sinds 2006 kwamen er weer meer dan één miljoen Amerikanen naar ons land. Dit is mede ingegeven door de
aantrekkende economie en de goedkopere euro, wat een vakantie in eurolanden goedkoper maakt. De groei van het aantal
intercontinentale gasten naar Nederland was het grootst vanuit China (+32%). Het aantal Japanners daalde met 6% naar 138.000.
Japanners zijn relatief risicomijdend en vanwege de aanslagen en terreurdreiging in Europa, stellen zij hun reis naar Europa uit.
Alle accommodaties
gasten (x 1.000)
2010
2013
2014
2015
+/’15/’14
Europa
8.787
10.286
11.195
12.050
85
Amerika
1.223
1.337
1.431
1.508
5%
- USA
900
926
991
1.035
4%
- Canada
128
140
143
155
8%
- Brazilië
85
119
139
150
8%
Azië
623
875
976
1.130
16%
- China
(incl. Hong Kong)
126
217
249
330
32%
- Japan
120
152
147
138
-6%
64
80
87
101
16%
Australië en Oceanië
147
165
188
189
1%
Afrika
103
121
135
130
-4%
10.883 12.783 13.925
15.007
8%
- India
Totaal
Bron: CBS, bewerking NBTC
9
Biometrie
Schengenvisum
vanuit China
De grootste procentuele groei
voor ons inkomend toerisme
komt vanuit de Aziatische
markten. Zo is het toerisme uit
China wederom gegroeid met
zo’n 32%. Een kanttekening
hierbij is de invoering van
biometrische gegevens voor het
Schengenvisum. In oktober van
2015 vond de invoering plaats.
Dit heeft naar verwachting een
significant negatieve impact op
het bezoek, met name uit China.
Maar de effecten zullen, gezien
de invoering eind 2015, pas in
2016 zichtbaar zijn.
HBMS Holland City: spreiding van gasten
In de Holland Branding & Marketing Strategie (HBMS) 2020 is veel aandacht voor spreiding van gasten over ons land. Hoewel in
absolute aantallen alle regio’s in Nederland in de afgelopen jaren een groei van het aantal internationale gasten hebben gezien, blijkt uit
een analyse naar marktaandeel dat er wel degelijk wat verschillen zijn. Zo volgt uit de SLA dat het aandeel gasten in Amsterdam in de
afgelopen jaren licht is afgenomen, terwijl verblijf in de rest van de Randstad relatief gezien is toegenomen. Daarnaast heeft de kust ten
opzichte van drie jaar geleden een groter aandeel van het totaal aantal internationale gasten ontvangen, terwijl er bij overig Nederland
sprake was van een stabilisatie van het marktaandeel.
Aantal
gasten
(x 1.000):
Spreiding internationale gasten over Nederland
12.205
12.783
13.925
15.007
100%
90%
Overig Nederland
27,4%
27,3%
26,1%
27,4%
80%
70%
60%
50%
Kust
14,7%
15,6%
15,6%
15,4%
Overig Randstad
19,6%
20,1%
20,6%
20,7%
Amsterdam*
38,3%
37,0%
37,8%
36,5%
2012
2013
2014
2015
40%
30%
20%
10%
0%
Bron: SLA CBS, bewerking NBTC
* alleen gasten in hotels
10
We hanteren bij deze figuur de volgende
indeling:
 Amsterdam: Hotelgasten in Amsterdam
 Rest Randstad: Totaal gasten in toeristengebied
‘Overig Nederland’ minus hotelgasten in
Amsterdam
 Kust: Totaal gasten in toeristengebied ‘Kust’
 Overig Nederland: Totaal gasten in
toeristengebieden ‘Watersportgebieden’, ‘Bos- en
Heide Midden Nederland’, ‘Bos- en Heide
Noordoost-Nederland’ en ‘Bos- en Heide ZuidNederland’
Economische waarde inkomend toerisme Nederland 2015
De gemiddelde
zakenreiziger besteedt
€ 1.035,- per verblijf
De gemiddelde
vakantieganger besteedt
€ 599,- per verblijf
Totale economische waarde 2015
De meer dan 15 miljoen internationale verblijfsbezoekers in
2015 staan voor een economische waarde van € 10,9
miljard, waarvan zo’n € 9,95 miljard ten goede komt aan
de Nederlandse economie.
Bron: Onderzoek Inkomend Toerisme NBTC, 2014
11
€ 120.000 aan bestedingen
resulteert in één baan in het
inkomend toerisme
Totaal aantal toeristische banen 2015
De economische waarde van € 9,95 miljard leidt tot een
directe werkgelegenheid van 83.000 banen.
Bron: Tourism Satellite Account CBS
3. Analyse benchmark Noordwest-Europa
12
Inkomend toerisme benchmarklanden
De benchmarklanden in
Noordwest-Europa:
•
Denemarken
•
Duitsland
•
België
•
Nederland
•
Verenigd Koninkrijk
Marktaandelen benchmarklanden o.b.v. aantal gasten in 2015
(totaal aantal gasten Noordwest-Europa 2015: 104,8 miljoen)
Verenigd
Koninkrijk
34,5%
België
7,7%
Denemarken
10,2%
Duitsland
33,4%
Nederland
14,3%
Binnen Noordwest-Europa nemen de
bestemmingslanden Duitsland en het Verenigd
Koninkrijk gezamenlijk meer dan twee derde van het
inkomend toerisme voor hun rekening. Het
marktaandeel van Nederland lag in 2015 op 14,3%,
boven Denemarken (10,2%) en België (7,6%).
De grafiek hiernaast laat de geïndexeerde
ontwikkeling van het aantal gasten over de jaren
2010-2015 zien (2010 = 100). Dit houdt in dat de
punten op de lijn steeds vergeleken worden met 2010.
Het inkomend toerisme van Nederland is in 2015 ten
opzichte van 2010 bijvoorbeeld met 38% gestegen en
is daarmee het meest gegroeid sinds 2010. Dit komt
met name door de hoge groeipercentages van
Nederland in 2014 en 2015. Tot 2013 liet Duitsland
nog de sterkste groei zien.
145
135
125
115
105
Bron: Tourmis (o.b.v. statistiekbureaus benchmarklanden)
13
Ontwikkeling inkomend toerisme naar
bestemmingsland
(o.b.v. indexcijfers, 2010=100)
95
2010
2011
2012
België
Denemarken
2013
Duitsland
2014
Nederland
2015
UK
Kwalitatieve duiding naar land
Nederland profiteert bovengemiddeld van groei uit de andere benchmarklanden Duitsland,
België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons geval ook nog eens een
aanzienlijk aandeel binnen ons inkomend toerisme hebben. Daarnaast bestaat onze
bezoekersmix relatief veel uit bezoekers vanuit Amerika en China, wat eveneens
groeimarkten zijn.
Het Verenigd Koninkrijk zag het afgelopen jaar onder andere groei uit Spanje en de
Verenigde Staten. Hierbij is het wel belangrijk te benoemen dat ongeveer een kwart van de
Spaanse bezoekers aan het Verenigd Koninkrijk eigenlijk Britse expats zijn. De sterke
toename van het bezoek vanuit Amerika komt o.a. voort uit een toegenomen aantal
vluchten in het afgelopen jaar en de voor Amerikanen goedkopere Engelse Pond.
Duitsland ziet een sterke groei vanuit Spanje. Er is veel interesse in het Duitse
stedentripaanbod en er zijn voldoende (directe) vliegverbinding naar de grotere Duitse
steden.
Denemarken zag in 2015 sterke groei vanuit het Verenigd Koninkrijk en Amerika.
Verklaringen hiervoor zijn o.a. de toegenomen vluchtcapaciteit (i.c.m. lagere prijzen vanuit
het Verenigd Koninkrijk). Daarnaast is de ‘Nordic cuisine’ momenteel erg in trek onder
Amerikanen en weet Denemarken vanuit het Verenigd Koninkrijk juist veel Young Urban
Professionals te trekken door het ‘coole’ imago van Kopenhagen.
De terreurdreiging in Brussel eind 2015 (volgend op de aanslagen in Parijs) heeft de dalende
trend van bezoek uit Japan naar België enorm versterkt. De verwachting is dat dit in 2016
verder doorzet. Ook het bezoek vanuit Zuid-Europa naar België is onder druk komen te
staan, terwijl de andere benchmarklanden juist vaker bezocht worden door de ZuidEuropeanen. Ook hier kan het effect van de terreurdreiging zichtbaar zijn.
14
Bron: Tourmis
*alleen overnachtingen beschikbaar
4. Verwachting wereldwijd toerisme
15
Economie & demografie: belangrijkste drivers voor groei
internationaal toerisme
Economie
Er is een sterk verband tussen economische groei, welvaart en persoonlijk inkomen enerzijds en het internationale
reisgedrag anderzijds. Een stijgende welvaart maakt reizen bereikbaar voor grote groepen van de wereldbevolking.
De toename van het aantal internationale reizen correleert dan ook sterk met de groei van de wereldeconomie.
Verschillende internationale bronnen (waaronder het Internationaal Monetair Fonds, OECD en PwC) verwachten dat
de wereldeconomie de komende jaren groeit met een gemiddelde van iets meer dan 3% per jaar, al zullen er grote
verschillen bestaan tussen de continenten/regio’s onderling.
Demografie
De wereldbevolking blijft de komende decennia groeien, zij het in steeds mindere mate. In 2015 telt de wereld 7,3
miljard burgers. De Verenigde Naties verwacht dat er in 2030 8,5 miljard wereldburgers zijn en in 2050 9,7 miljard.
Naar continent (en daar binnen naar land) bestaan echter grote verschillen. Tegenover een sterk groeiende
bevolking in Azië, Amerika en met name Afrika, staat een lichte daling voor Europa. Een groeiende wereldbevolking
in combinatie met een stijgend welvaartspeil is in algemene zin positief voor het inkomend toerisme van ons land.
Het aantal potentiële toeristen naar Holland neemt immers toe.
BRIC & MIST
+2%
+1 tot 2%
+11%
-0,5%
+4 tot 5%
+12% (JP: -5%)
+5%
+4%
+42%
+14%
Gemiddelde jaarlijkse economische groei tot 2050
Ontwikkeling van 2015 tot 2030
16
+1 tot 2%
+21%
In aanvulling op de
BRIC-landen (Brazilië, Rusland,
India, China) presenteerde
Goldman Sachs eind 2012 het
acroniem MIST: Mexico,
Indonesië, Zuid-Korea en
Turkije. De afgelopen tien jaar
zijn de economieën van deze
landen verdubbeld in grootte.
Door de aanhoudende
economische vooruitgang in de
BRIC-landen stijgen de
productie- en loonkosten. De
opkomende MIST-landen
worden onder andere hierdoor
groeiende concurrenten voor de
BRIC-landen.
Bronnen: IMF (economie) en Verenigde Naties, World Population Prospects: The 2015 Revision,
medium variant (demografie)
Overige trends & ontwikkelingen
Olieprijs
Naast welvaart vormen de kosten van reizen, en dan met name de olieprijs, eveneens een belangrijke economische factor. De
verwachting is dat de olieprijs de komende jaren laag blijft, met de gebruikelijke schommelingen. Die relatief lage olieprijs is
van invloed op de kosten van reizen en zal daarom een stimulerende werking hebben op de ontwikkeling van het internationaal
toerisme.
Geopolitiek
Internationaal toerisme is gebaat bij rust, vrede en stabiliteit. De situatie in de wereld is echter alles behalve rustig. Grote
geopolitieke veranderingen voltrekken zich, die op hun beurt conflicten, onrust en onzekerheid met zich meebrengen. De
wereld zal er de komende jaren niet rustiger of veiliger op worden. Ervaring leert echter dat calamiteiten veelal slechts tot een
tijdelijk terugval van het internationaal toerisme leiden. Het internationaal reizen kent een grote veerkracht: de wil om
internationaal te reizen is groot! Zijn er in een deel van de wereld problemen, dan wordt het gebied gemeden en het reisdoel
verlegd. Hieronder een aantal belangrijke geopolitieke ontwikkelingen:
Terrorisme/
(dreiging van)
aanslagen /
onrusten in het
Midden-oosten
Vluchtelingenstr
omen vanuit
Noord-Afrika en
het MiddenOosten
Verschuiving
van
wereldmacht
van West naar
Oost
De
internationale
strijd om
grondstoffen
(met Afrika als
middelpunt)
Klimaatverandering/
voedselzekerheid/
waterschaarste
17
Verwachting wereldwijd
In 2011 heeft de UNWTO een nieuwe langetermijnverwachting voor het internationaal toerisme tot 2030 naar buiten gebracht. De
belangrijkste conclusie uit de studie Tourism Towards 2030 is dat er de komende decennia nog altijd forse groeikansen voor het
wereldwijde toerisme zijn. De UNWTO verwacht een groei van gemiddeld 3,3% per jaar. Dat is weliswaar iets gematigder vergeleken
met de afgelopen decennia (voor de periode 1995 – 2010 was sprake van 3,9% groei), maar het betekent niettemin een verdubbeling
van de internationale aankomsten in 2030 ten opzichte van 2012. Bij realisatie van de verwachte 3,3% zouden er in 2030 zo’n 1,8
miljard internationale aankomsten plaatsvinden.
De verwachting van de UNWTO is dat met name het aantal internationale aankomsten in Azië de komende jaren flink toeneemt. De nog
altijd sterk groeiende economieën in Azië zorgen ervoor dat een groeiende groep inwoners het zich kan veroorloven om internationaal te
reizen. Daarbij worden vaak eerst de landen in de eigen regio bezocht.
Europa blijft het meest bezochte continent, maar ziet haar marktaandeel door lagere groeicijfers geleidelijk teruglopen.
Prognose wereldwijd toerisme t/m 2030
(aantal aankomsten x miljoen)
800
700
600
Gemiddelde jaarlijkse
groeiverwachting
bestemmingsgebieden
(2010-2030)
500
400
300
Europa
Azië, Pacific
Amerika
Afrika
Midden-Oosten
200
100
0
1950
1969
Africa
1979
Americas
Bron: UNWTO, Tourism Towards 2030
18
1989
1999
Asia and the Pacific
2009
Europe
2019
2029
Middle East
+2,3%
+4,9%
+2,6%
+5,0%
+4,6%
Verwachting Europa
Het aantal internationale aankomsten in Europa bedroeg in 2012 in
totaal zo'n 500 miljoen. De UNWTO verwacht dat dit aantal met de helft
zal toenemen naar bijna 750 miljoen internationale aankomsten in 2030.
Dat komt neer op 13 miljoen extra aankomsten per jaar oftewel een
gemiddelde jaarlijkse groei van 2,3%. Ook het inkomend toerisme naar
West-Europa groeit de komende jaren. In de periode 2010 tot 2020 ligt
deze groei wat hoger (2,3% per jaar) dan in de periode van 2020-2030
(1,4% per jaar). Binnen Europa zullen Zuid-Europa en Centraal- en
Oost-Europa de hoogste groeipercentages laten zien.
Gemiddelde groeiverwachting voor Europa
(naar regio, 2010-2030)
Noord-Europa1
West-Europa2
Centraal- en Oost-Europa
Zuid-Europa
Totaal
2010-2020
+2,2%
+2,3%
+3,7%
+2,6%
+2,7%
2020-2030
+1,4%
+1,4%
+2,5%
+1,9%
+1,8%
Bron: UNWTO
1 Denemarken, Zweden, Noorwegen, Finland, IJsland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland
2 Frankrijk, Duitsland, België, Nederland, Luxemburg, Zwitserland, Oostenrijk, Liechtenstein en Monaco
19
Thema |Effecten van crises op internationaal reisgedrag|
In het afgelopen decennium is de wereld er niet rustiger op geworden en wordt ook de internationale reiswereld steeds vaker (negatief)
beïnvloed door verschillende vormen van crises. Denk aan: pandemieën, terroristische aanslagen, natuurrampen, politieke onrusten en
de economische crisis. Maar welk effect hebben deze crises nu echt op het reisgedrag van mensen? Zowel de World Travel & Tourism
Council (WTTC) als het World Economic Forum hebben hier recent onderzoek naar gedaan met als belangrijkste conclusie: de impact
van crises is over het algemeen plaatselijk en van tijdelijke aard.
Uit de studie van de WTTC blijkt dat van de vier
Effect van recente aanslagen (Parijs en Brussel)
onderzochte crisisvormen (pandemie, natuurramp,
Hoewel we weten dat internationaal reizen een grote veerkracht kent, zien we dat
politiek onrust en terrorisme), een terroristische
de recente aanslagen in Parijs en Brussel wel degelijk impact hebben op het
aanslag het kleinste effect heeft op verlies en herstel
reisgedrag van internationale reizigers naar Europa en Nederland. Japanners zijn
van internationale aankomsten. Het duurt gemiddeld
hierbij een goed voorbeeld. Zij zijn een risicomijdend volk en kiezen er nu dan ook
13 maanden om na een terroristische aanslag weer
voor hun vakantie naar Europa te verplaatsen naar een ander deel van het continent
op het aankomstenniveau van voor de aanslag te
of zelfs naar een heel ander continent. Ook zien we bv een (kortstondig) effect in de
zitten. Voor deze studie zijn onder de aanslagen in
bezettingsgraden van hotels in Brussel na de aanslagen in Parijs. Half januari lagen
Indonesië (2002 en 2005), Madrid (2004) en Londen
de bezettings(2005) onderzocht. De omvang van de aanslag (het
graden echter
aantal doden) heeft minder invloed op het effect dan
weer op het
de context waarin de aanslag plaatsvond. Was het
niveau van
voor het eerst, was het gericht op toeristen of niet,
voor de aanetc.
slagen. OnduiDe studie van het World Economic Forum i.s.m.
delijk is nog wat
Deloitte LLP bekijkt de effecten van economische
de gevolgen zijn
crises, politieke onrust, terroristische aanslagen en
wanneer één
pandemieën op de hotelkamerboekingen. Bij een
locatie vaker
economische crisis is het effect op korte termijn
wordt geraakt
vaak beperkt. Boekingen zijn al gemaakt en
door terreur.
contracten liggen vast. Daarnaast worden prijzen
van hotelkamers (waar nodig) verlaagd om de vraag
Bron: STR
te stimuleren. Toch heeft een economische crisis op
Global
de langere termijn een langzamer herstel tot gevolg
dan andere crises. Politieke onrust in een
Type crisis
Effect op hotelkamerboekingen
bestemming heeft vooral een plaatselijk effect op de
hotelboekingen, waarbij de ernst van de onrust
Economische crises Korte termijn effect is vaak beperkt, maar na een dip laat
bepalend is voor de omvang van het effect op de
herstel wat langer op zich wachten
hotelkamervraag. Het effect van een terroristische
Politieke onrust
Effect is plaatselijk (beperkt zich tot de politiek onrustige
aanslag is met name op de korte termijn voelbaar,
regio)
er worden tijdelijk veel minder kamers geboekt. Uit
Een groot korte termijn effect, maar herstelperiodes
Terrorisme
een meerjarige analyse blijkt echter dat de
worden steeds korter
herstelperiodes na een aanslag steeds korter
Zeer
plaatselijk
effect met een korte herstelperiode
Pandemie
worden. Er lijkt een bepaalde gewenning op te
treden.
Bron: World Economic Forum , 2016
20
Ontwikkelingen van invloed op inkomend toerisme Nederland 2016
Herstel van de
Europese en
Amerikaans
economieën
Russische boycot
van EU landen
n.a.v. onrusten
in Ukraine en het
Midden-Oosten
Naderende
Brexit van Groot
Brittannië uit
Europese Unie
Terreur/ (kans
op) aanslagen,
Japanners zijn
risicomijdend
Invoering
biometrie
Schengenvisum
per oktober
2015, Chinezen
kiezen (eerder)
voor
bestemmingen
buiten Europa
Zwakkere Eurokoers maakt
reizen naar
Eurolanden
goedkoper
Onbekend
effect op
inkomend
toerisme
naar
Nederland
21
Positief
effect op
inkomend
toerisme
naar
Nederland
Negatief
effect op
inkomend
toerisme
naar
Nederland
Thema |Gevolgen van een Brexit voor het inkomend toerisme van
Nederland|
Op dit moment is het nog lastig om de effecten van een Brexit voor het internationaal toerisme goed te duiden. De verwachting voor de
korte termijn is echter dat er niet veel zal veranderen. Veel plannen van Britten voor de zomer van 2016 zullen immers reeds omgezet
zijn in boekingen.
De als gevolg van de Brexit sterk gedaalde waarde van het Britse Pond maakt Nederland en andere eurolanden wel duurder. De
effecten daarvan zijn voor Britten direct merkbaar tijdens het verblijf in een euroland (denk aan bestedingen in restaurants, aankopen
in winkels). Voor Britten wordt het daarmee minder aantrekkelijk om naar eurolanden en dus ook Nederland te komen.
Onzeker is ook wat de Brexit doet met de Britse economie. De onverwachte Brexit en mogelijke gevolgen ervan kunnen het
consumentenvertrouwen van de Brit schaden, wat het animo om internationaal te reizen de komende jaren kan temperen.
Op langere termijn is het voor de toerismesector in Europa verder van groot belang dat er een vrij verkeer van toeristen tussen de
Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gehandhaafd blijft.
Koersverhouding Britse pond vs. Euro
Verenigd Koninkrijk tweede herkomstmarkt
Het Verenigd Koninkrijk is in aantallen de tweede
herkomstmarkt voor Nederland. In 2015 ging het om
ruim twee miljoen gasten in Nederlandse logiesaccommodaties.
Bezoekers uit het Verenigd Koninkrijk boekten in 2015
gezamenlijk bijna 4 miljoen overnachtingen. Dat was 9 procent
meer dan in 2014.
Gasten uit het Verenigd Koninkrijk komen vooral voor vakantie
naar Nederland: 59 procent komt uit recreatieve en 36 procent uit
zakelijke overwegingen. Met name Amsterdam ontvangt veel
hotelgasten uit het Verenigd Koninkrijk: ongeveer 1 miljoen in
2015. Het Verenigd Koninkrijk is daarmee het belangrijkste
herkomstland van buitenlandse bezoekers in Amsterdam.
Verreweg de meeste overnachtingen van gasten uit het Verenigd
Koninkrijk vinden plaats in hotels. Britse gasten blijven gemiddeld
kort in Nederland: gemiddeld twee nachten in 2015.
22
5. Verwachting inkomend toerisme Nederland
23
Inkomend toerisme Nederland jan-apr 2016
Inkomend toerisme groeit onverminderd door
De voorlopige CBS cijfers voor de eerste vier maanden van 2016
laten een onverminderde groei zien van het inkomend toerisme.
In de maanden januari tot en met april 2016 heeft Nederland in
totaal bijna 4,5 miljoen internationale gasten ontvangen, een
groei van maar liefst 8% t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder.
Vanuit Europa
Nederland profiteerde in het eerste kwartaal van dit jaar
(bovengemiddeld) van groei uit onze buurlanden Duitsland,
België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons
geval ook nog eens een aanzienlijk aandeel binnen ons
inkomend toerisme hebben.
Vanuit intercontinentale markten
Op Brazilië na (combinatie van economische problemen en een
onrustige politieke situatie), zien we een grote groei vanaf de
Amerikaanse continenten. Vanuit Azië is de groei vooral fors
vanuit Indonesië en India. Dit kan specifiek verklaard worden
door de nieuwe vliegverbindingen die vanaf 2016 met Schiphol
bestaan.
Enkele verklaringen groei inkomend toerisme Q1
 Aantrekkende economieën in veel herkomstlanden
i.c.m. een relatief goedkope Euro
 De unieke Blockbuster tentoonstelling ‘Visioenen van een
genie’ van Jheronimus Bosch in het Noord Brabants Museum
in ‘s-Hertogenbosch heeft vele buitenlandse bezoekers in het
eerste kwartaal naar Den Bosch/Nederland getrokken.
 Groeiend aantal vliegverbindingen, resulterend in meer
passagiers op Schiphol.
Bron: CBS, bewerking NBTC
* voorlopige cijfers
24
Beïnvloedingsfactoren inkomend toerisme Nederland 2016
Factoren met een positief/stimulerend
effect op het inkomend toerisme
Factoren met een negatief/remmend
effect op het inkomend toerisme
 Europese en (vooral) Amerikaanse
economie trekken aan
 internationale instabiliteit (geopolitieke
spanningen, terreuraanslagen/-dreiging)
en daaruit resulterende negatief
reisadvies vanuit bv Amerika naar
Europa
 relatief zwakkere eurokoers maakt het
voor inwoners van niet-eurolanden
goedkoper om de vakantie in eurolanden
te spenderen
 prijs van vliegtickets zal naar verwachting
dalen door toenemende concurrentie
(meer capaciteit in de markt en lage
olieprijs)
 blockbuster Bosch500 (voorjaar 2016)
 bezettingsgraad hotels in Amsterdam
relatief hoog (beperkte ruimte om te
groeien, stijgende kamerprijzen)
 regelgeving omtrent biometrische
gegevens voor het Schengenvisum
 minder presterende economieën van
twee van de BRIC-landen: Brazilië en
Rusland
 Exacte gevolgen van de Brexit zijn
momenteel nog onzeker
25
Verwachting inkomend toerisme Nederland 2016 en 2020
Alle accommodaties
Europa
- Duitsland
- Groot-Brittannië
- België
- Frankrijk
- Italië
- Spanje
- Zwitserland
- Rusland
- Zweden
- Denemarken
- Noorwegen
- Overig Europa
Gasten
(x 1.000)
Prognose
2015
2016
12.050
12.475
4.283
4.475
1.967
2.025
1.965
2.055
750
775
543
530
432
475
271
280
152
130
154
160
155
150
132
125
1.246
1.295
+/’16/’15
4%
5%
3%
5%
3%
-2%
10%
3%
-15%
3%
-2%
-5%
4%
Gasten
(x 1.000)
Prognose
2020*
13.090
4.610
2.150
2.310
795
550
490
285
165
1
170
160
135
1.270
1.725
1.200
175
140
Amerika
- USA
- Canada
- Brazilië
1.508
1.035
155
150
1.570
1.085
160
125
4%
5%
4%
-18%
Azië
- China (incl. Hong Kong)
- Japan
- India
1.130
330
138
101
1.155
315
125
130
2%
-5%
-10%
30%
1.500
495
125
180
Australië en Oceanië
189
195
3%
205
Afrika
130
131
1%
140
15.007
15.520
3%
16.660
1
Totaal
Bron: CBS, bewerking en prognoses NBTC (afgerond op 5.000-tallen)
*Prognose 2020 o.b.v. prognose 2016
26
Verwachting 2016
Voor 2016 verwacht NBTC een groei van het inkomend
toerisme van 3% voor Nederland. Het aantal buitenlandse
verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op zo’n 15,5
miljoen; een nieuw recordjaar. De buurlanden zullen in
absolute aantallen in 2016 verantwoordelijk zijn voor de
meeste groei. Ruim de helft van de verwachte groei van
500.000 toeristen komt uit Duitsland en België.
Ondanks de Brexit is de verwachting dat het Brits
toerisme naar Nederland nog licht zal groeien over heel
2016. Dat komt met name door de erg goede eerste vier
maanden, voor de rest van 2016 wordt een stabilisatie
verwacht (zie ook pagina 22 over dit onderwerp).
De verwachting voor de Aziatische herkomstmarkten
Japan en China is negatief. De internationale onzekerheid
en angst voor terreur vormt daarbij de belangrijkste
verklaring. De Amerikaanse markt lijkt in 2016 verder te
groeien. De gunstige economie in combinatie met een lage
euro stimuleert het reizen naar Europa.
Verwachting 2020
Op basis van de verwachte groeipercentages uit ons
Toekomstperspectief geven we hiernaast ook een
verwachting voor 2020. (Let op: deze wijkt qua aantallen
af van de aantallen zoals opgenomen in ons
Toekomstperspectief rapport, maar is wel gebaseerd op
dezelfde groeipercentages.) In 2020 verwacht NBTC zo’n
16,66 miljoen internationale gasten te ontvangen in ons
land, een gemiddelde jaarlijkse groei van zo’n 2% tot
2020. Een update van deze verwachting volgt januari.
De prognose 2020 kent twee keer per jaar een
update: in januari met als uitgangspunt de
prognose van het jaar ervoor en in juli met als
uitgangspunt de prognose voor het lopende jaar
Zie voor meer informatie ons
Toekomstperspectief
Destinatie Holland 2025
via: www.nbtc.nl/2025.
Thema |Grenzen aan de groei|
Ontwikkeling aantal hotelkamers 2010 - 2015
Groei hotelkamers houdt groei inkomend
toerisme onvoldoende bij
Het internationaal toerisme naar Nederland is de
afgelopen vijf jaar gemiddeld met bijna 6% per jaar
gestegen. Voor de hotellerie, goed voor 80% van de
door het CBS-geregistreerde aankomsten, lag dit
percentage op zo’n 5,5%. Ook de binnenlandse
hotelvraag ontwikkelde zich positief; gemiddeld plus
3% per jaar. De totale vraag naar hotelverblijven
(binnenlands en inkomend samen) lag daarmee
aanzienlijk hoger dan de groei in het aantal
hotelkamers (+1,9% per jaar). Gevolg hiervan is dat
de bezettingsgraden toenemen en inmiddels al weer
bijna op het (top)niveau van voor de crisis liggen.
Aantal hotelkamers
Index (2010 = 100)
Nederland
Amsterdam
Nederland
Amsterdam
2010
103.205
21.105
100
100
2011
104.705
21.405
101
101
20121
110.905
23.460
103
101
2013
113.815
25.560
105
111
2014
117.915
27.045
109
118
20152
118.120
27.545
110
121
Bron: CBS, Horwath
1 2012, trendbreuk (index is gecorrigeerd voor trendbreuk);
2
2015 voorlopig cijfer
Ontwikkeling bezettingsgraad hotels 2002 - 2015
Bezettingsgraad Amsterdamse hotels rond 80%
Volgens STR lag de bezettingsgraad in de
Amsterdamse hotels (gemiddeld over een heel jaar
gezien) op bijna 80%. Door de relatief hoge
bezettingsgraad in Amsterdam is de groeiruimte voor
het inkomend toerisme in Amsterdam de komende
jaren relatief beperkt. Wanneer internationale gasten
in dezelfde grote getalen in Amsterdam willen
overnachten lijkt hotelontwikkeling onvermijdelijk en
noodzakelijk.
Bron: STR
27